تربیت قوه عاقله

رهبرمعظم انقلاب: «یکی از الزامات دانشگاه در ایفای نقش ایجاد و پرورش قوه عاقله کشور تربیت اخلاقی و فرهنگی و هویتی است: تربیت قوه عاقله. قوه عاقله چیست؟ عقل چیست؟ عقل در ادبیات اسلامی فقط آن دستگاهی نیست که محاسبات مادی می‌کند برای ما؛ نه، اَلعَقلُ‌ ما عُبِدَ بِهِ‌ الرَّحمنُ‌ وَ اکتُسِبَ بِهِ الجَنان؛(۱) عقل این است. اَلعَقلُ‌ یهدی‌ وَ ینجی؛(۲) عقل این است. عقل باید بتواند انسان‌ها را تعالی ببخشد. عقل در یک سطح، آن عاملی است که انسان را به مقام قرب می‌رساند، به مقام توحید می‌رساند؛ در یک سطح پایین‌تر، عقل آن چیزی است که انسان را به سبک زندگی اسلامی می‌رساند؛ در یک سطح دیگر هم عقل آن چیزی است که ارتباطات مادی زندگی دنیا را تنظیم می‌کند؛ همه اینها کار عقل است. عقل و قوه عاقله آن قوه‌ای است که بتواند همه اینها را دارا باشد؛ پس احتیاج به تربیت معنوی دارد. دانشجوها را تربیت معنوی کنید. اینها جوانند؛ جوان به‌طورطبیعی لطیف است، بالنسبه پاکیزه است، قابل حرکت در جهت معنوی است و این باید در دانشگاه تأمین بشود. لا یستَعانُ‌ عَلَی‌ الدَّهرِ اِلّا بِالعَقل؛(۳) زندگی بدون عقل که ممکن نیست. بنابراین جنبه تربیتی این قوه عاقله بایستی قوی باشد؛ دانشگاه باید جوان‌هایی را تربیت کند که باایمان باشند، باشرف باشند، اهل اقدام باشند، تنبل نباشند، اهل تلاش باشند، دارای اعتمادبه‌نفس باشند، حق‌پذیر باشند، حق‌طلب باشند؛ اینها خصلت‌های یک انسان والا است؛ اسلام این‌جور انسانی را می‌خواهد؛ این انسان است که اگر چنانچه به مدیریت جامعه رسید، جامعه را می‌تواند به سمت صلاح و فلاح هدایت بکند، والّا اینکه حالا فرض کنید الان در فضای مجازی معمول شده، کار عادی و رایجی است که به همدیگر بدگویی کنند، این به آن، آن به این تهمت بزنند، یک ضعف کوچک را بزرگ کنند، آبروی مؤمن را ببرند که معلوم هم نباشد چه‌کسی است؛ خب خیلی چیز بدی است. در بین جوان‌های ما یک‌چنین چیزهایی وجود دارد که باید جلویش گرفته بشود؛ این با تربیت معنوی [ممکن است].»
منبع: بیانات معظم‌له در دیدار جمعی از استادان، نخبگان و پژوهشگران دانشگاه‌ها 1397/03/20