بسیاری از گونههای حیات وحش کشور بهویژه یوزپلنگ آسیایی - کهگونهای در معرض خطر انقراض است - جان خود را بر اثر تلفات جادهای از دست میدهند چراکه در میان زیستگاه آنها جادههایی بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی احداث شده است. یکی از این جادههای مرگبار«عباسآباد» است.
به گزارش ایسنا، جاده عباسآباد در استان سمنان یکی از محورهای مواصلاتی تهران - مشهد است که از حاشیه مرز شمالی منطقه حفاظتشده توران عبور میکند. در این محدوده ۳۰ کیلومتری طی 2 دهه اخیر 8 فرد (قلاده) یوزپلنگ آسیایی تلف شده است.
مرضیه موسوی، کارشناس پستانداران گوشتخوار دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به گزارش تهیه شده در سال ۹۵ درباره تلفات جادهای عباس آباد که متعلق به مطالعاتی در یک بازه ۱۰ ساله از سال ۸۴ تا ۹۴ بوده است، توضیح میدهد: از ۱۹ فرد یوز که براثر تصادفات جادهای تلف شدند، تنها 8 فرد آن مربوط به جاده عباسآباد است. اولین آمار ثبت شده در جاده عباس آباد به سال ۸۹ باز میگردد که یک فرد یوز ماده و 2 توله نابالغ تلف شدند. به عبارتی بیشترین تلفات جادهای یوز در جاده عباسآباد گزارش شده است چراکه توران یک منطقه زادآور و زیستگاهی مهم برای یوزپلنگ است، به همین دلیل بیشترین تلفات در این جاده رخ داده است.
این کارشناس به جنسیت یوزهای تلف شده در جاده عباسآباد اشاره و اعلام کرد: 3 توله نابالغ که دو مورد جنسیتی نامعلوم دارند، یک فرد توله یوز ماده - که اخیرا بر اثر تصادف تلف شد، 2 فرد یوز ماده، یک فرد یوز نر یکساله، یک فرد یوز بالغ با جنسیت نامعلوم و یک فرد یوز 3 ساله با جنسیت نامعلوم در این جاده براثر تصادف تلف شدهاند.
حسن اکبری، سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست نیز اعلام کرد: یوزپلنگ ایرانی به زیستگاههای بسیار وسیع برای زندگی نیاز دارد. در گذشته در محدودههای شمالی پس از حوالی گرمسار، کل مجموعه پارک ملی کویر، دو طرف جاده تا سمنان و از ادامه آن تا میامی همه دشتها و کوهپایه ها دستخوردگی کمی داشتند و در بیشتر دشتها آهو و در کوهپایهها قوچ و میش زندگی می کردند و مانند امروز تعداد رفتوآمدها و ساختوسازها در قلمرو یوز زیاد نبود اما امروزه طعمهها از بین رفتهاند، قلمروی نسبتاً مناسب آنها نیز تنها به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست محدود شده است و به علت تعارضات بیش از اندازه مانند جادهکشیها حیوان دوام نمیآورد.اکبری به درخواست کمک سازمان حفاظت محیط زیست از پلیس راهور اشاره و اظهار میکند: با توجه به وسعت، گستردگی و تعدد جادهها کنترل تمامی آنها بسیار سخت است و خواهناخواه تلفات جادهای را خواهیم داشت اما باید دید چطور میتوانیم در مناطقی که ارزش حفاظتی بالایی دارند و زیستگاه گونههای خاص هستند، تلفات را کاهش دهیم چراکه بهطور قطع نمیتوانیم تلفات را به صفر برسانیم.وی افزود: محدوده تصادف اخیر یوزپلنگ بیش از ۳۰ کیلومتر با نقطه داغی که در آن تلفات بسیاری داشتهایم، فاصله داشته است که بخشی از آن نقطه داغ فنسکشی شده است البته در این نقطه نیز یک مورد دیگر تلفات داشتهایم و این نشاندهنده نقطه داغ جدیدی است که باید برای آن فکری کنیم. از اولین پیشنهادها نورپردازی جاده بود چراکه اگر اطراف محدوده داغ نورپردازی شود، دید راننده افزایش پیدا میکند، یوز راحتتر دیده می شود و دیدن مانع برای حیوان نیز باعث کاهش تلفات میشود.
به گفته اکبری، نورپردازی جاده کمهزینهترین راهکارها است چراکه فنسکشی بسیار هزینهبر است، ضمن اینکه باید شرایط مناسبی برای عبور یوز فراهم شود، در غیر این صورت یوز مسیر خود را تغییر میدهد و با عبور از نقطهای دیگر مشکلات دیگری نیز برایش به وجود میآید.
وی به نشستهای برگزار شده با فراجا و مرزبانی در استانهای مختلف و حضور پلیس راهور در چنین بحرانهایی اشاره میکند و توضیح میدهد: در این نشستها خواستههای محیط زیست را مطرح کردهایم. پلیسراهور نیز تنها به عنوان یک همکار میتواند در این زمینه به سازمان کمک کند بهویژه در زمانی که اطلاعات خاصی را به دست میآورند اما درخواست اصلی ما در شرایط فعلی « کنترل سرعت» است. سرعت بالا تلفات زیادی را در پی دارد اما متاسفانه غالبا افراد سرعت مجاز را تنها در نقاط مشخص نصب دوربین رعایت میکنند و بدیهی است پلیس راهور نیز ظرفیت پوشش و کنترل تمامی نقاط را ندارد.اکبری کنترل سرعت خودروها و عدم تجاوز از سرعت مجاز را موضوعی فرهنگی میداند و میگوید: راننده باید به هشدارها و تابلوهایی که نشاندهنده حضور گونه در معرض خطر انقراض در محدوده است، توجه کند.اکبری در مورد مطالبات محیطزیست در سال۱۴۰۱ درخصوص جادههای موجود و جادههای در حال احداث از وزارت راه و شهرسازی میگوید: امسال رایزنیها و مطالباتی را به استناد سیاستهای کلی محیطزیست ابلاغی مقام معظم رهبری برای حفظ ذخایر ژنی در کشور داشتهایم. بعضا بهصورت موردی جادهها را بررسی کردهایم. بهعنوان نمونه درباره عبور جاده از وسط پارک ملی گلستان مکاتبات و پیگیریهای متعددی صورت گرفته است اما با وجود تعهداتی که در این زمینه داده بودند، اقدام خاصی را هنوز انجام ندادهاند.
جاده مرگبار یوزپلنگ آسیایی
در همینه زمینه :