لوکس مثل یار مهربان

قیمت کتاب در ماه‌های اخیر چنان بالا رفته که دیگر نمی‌توان از لزوم انس با یار مهربان سخن گفت. یار مهربان این روزها شبیه کالایی لوکس و دور از دسترسِ اغلب اقشار جامعه شده که در میان مشکلات ریز و درشت زندگی کسی توان و حوصله کشیدن ناز گرانش را ندارد. کتاب‌هایی کم‌برگ و کم‌قطر با قیمت‌هایی درشت و صفرهای متعدد هوس مطالعه را از سر همین قشر محدود کتابخوان هم می‌اندازد. دیگر گفتن ندارد که کسی جرأت نمی‌کند سر وقت کتاب‌های پربرگ و قطور برود که قیمت های‌شان برق از سر آدم می‌پَراند. برای نمونه، اگر کسی بخواهد دیوان یکی از شعرای کلاسیک نامدار یا یکی از متون کهن همچون «تاریخ بیهقی»، «تاریخ جهانگشای جوینی» یا «تاریخ بلعمی» را تهیه کند، باید چند ماه برنامه‌ریزی کند و میان تأمین نیازهای مختلفش دست به انتخاب بزند تا شاید بالاخره بتواند کتاب مورد نظرش را بخرد. حتی کتاب‌های داستان هم که طرفداران بیشتری میان کتابخوانان دارند، قیمت های‌شان رشد چشمگیری داشته و این قیمت‌ها کام علاقه‌مندان به رُمان را حسابی تلخ کرده است. البته استثنا‌هایی هم در این میان وجود دارد. در این گزارش نگاهی به وضعیت بازار کتاب و همین استثناءها داشته‌ایم.

38درصد گران‌تر از سال قبل
قیمت کتاب و سایر ملزومات چاپ و نشر کتاب مدام بالاتر می‌رود و ناشران چاره‌ای جز بالا بردن قیمت پشت جلد کتاب‌ها برای برآمدن از پس هزینه انتشار کتاب ندارند. البته چند ناشری در بازار هستند که از سال‌ها پیش، با بهانه و بی‌بهانه، کتاب هایشان از عرف بازار گران‌تر بود و دیگر این روزها برای گرانی کتاب‌های‌شان کلی دلیل پشت سر هم ردیف می‌کنند. اینطور که ایسنا گزارش داده، در شهریور، با وجود حدود یک درصد کاهش نشر کتاب نسبت به زمان مشابه سال قبل، بیش از ۹هزار عنوان کتاب منتشر شدند که حدود 5‌ هزار عنوان از آنها چاپ اول بوده‌اند. این البته در حالی است که در مدت یک سال، کتاب ۳۸درصد گران‌تر شده است. آمار نشر کتاب در شهریورماه ۱۴۰۱ (که توسط خانه کتاب و ادبیات ایران منتشر شده) نشان می‌دهد در این ماه ۹هزار و ۸۳ عنوان کتاب با یک درصد کاهش نسبت به سال ۱۴۰۰ منتشر شده است. این درحالی است که از این مقدار هزار و ۲۱۷ عنوان کتاب کودک و نوجوان بوده‌اند که میزان آنها نسبت به زمان مشابه سال قبل، پنج درصد کاهش داشته است. این در حالی است که همین آمار مقایسه‌ای برای کتاب‌های کمک آموزشی با کاهشی ۳۱درصدی همراه بوده است.
همچنین میانگین شمارگان برای آثار منتشرشده، 1/090 و میانگین قیمت، ۸۷۵هزار و ۳۱۴ بوده است که بر این اساس، شمارگان و قیمت نسبت به سال قبل، به‌ترتیب ۴ و ۳۸ درصد افزایش داشته‌اند. از شمار کتاب‌های منتشرشده در ماه گذشته، کلیات: ۹۱، فلسفه و روانشناسی: ۶۰۱، دین: ۸۲۲، علوم اجتماعی: ۱، ۱۲۵، زبان: ۱۷۴، علوم طبیعی و ریاضیات ۱۴۳، علوم عملی: 1/113، هنر: ۳۳۸، ادبیات: /، تاریخ و جغرافیا: ۴۲۱، کمک درسی: 1/253 و کودک و نوجوان: 1/217 بوده است. این درحالی است که از میان کتاب‌های ادبی، 1/248 عنوان، تألیف و ۵۳۷ عنوان ترجمه بوده‌اند. از میان کلیه آثار ادبی منتشرشده در شهریور نیز 1/199 عنوان چاپ اول و ۵۸۶ عنوان تجدید چاپ بوده‌اند. حتی همین آمارها نشان می‌دهد که میزان انتشار کتاب‌های حوزه ادبیات، نسبت به زمان مشابه سال گذشته 5 درصد افزایش داشته است. آمارهای شهریورماه همچنین نشان می‌دهد که ۶۴درصد از کتاب‌های چاپ اول در تهران، ۶درصد در قم، ۵ درصد خراسان رضوی و اصفهان و ۲ درصد در آذربایجان شرقی، مازندران، گیلان و البرز منتشر شده‌اند.

مکث
کتاب‌های ارزان برنده نوبل

‌خانم آنی اِرنو 82فرانسوی که چند روز پیش برنده نوبل ادبیات 2022شد، چندین کتابش به فارسی ترجمه شده است. ارنو نویسنده‌ای است که رژیم غاصب صهیونیستی را دولتی آپارتاید خوانده و حامی جنبش بایکوت، عدم‌سرمایه‌گذاری و تحریم اسرائیل (BDS) است. آرنو بر این اعتقاد است که اسرائیل قدرتی استعمارگر و فلسطین استعمار شده است. از خانم آرنو کتاب‌های «جایگاه» و «دختر دیگر» را انتشارات همشهری در سال 1392به فارسی برگردانده است. اگر سری به نشانی www.hamshahrimarket.com بزنید، هر دو این کتاب‌ها را به قمیت هر جلد 15هزار تومان می‌توانید سفارش دهید. معمولا بعد از اینکه نویسنده‌ای برنده جایزه نوبل می‌شود، آثارش در بازار ارزش بیشتری پیدا می‌کند و ناشران سعی می‌کنند سهمی از شهرتی که نوبل برای نویسنده به ارمغان آورده کسب کنند. با این حال، این اتفاق درباره خانم آرنو هنوز نیفتاده و باید منتظر تجدید چاپ آثار وی یا انتشار تازه‌ای از او باشیم. کتاب «یک زن»، اثر دیگر ارنو با ترجمه سمانه رودبارمحمدی از انتشارات علمی فرهنگی، هم قیمتش تنها 10هزار تومان است. این کتاب هم هنوز در بازار و سایت‌های فروش آنلاین پیدا می‌شود. اما از آنجا که اغلب کتاب‌های ترجمه‌شده این نویسنده فرانسوی چاپ تمام شده، باید انتظار داشت که چاپ‌های تازه آثار وی با قیمت‌هایی گران وارد بازار شود.