پیشگیری از سرماخوردگی روحی در فصل سرد

علیرضا درخشانی-روزنامه‌نگار

هر چند پاییز و زمستان برای بعضی از مردم، فصل رنگ، عشق و زندگی است، اما برای خیلی‌ها به‌دلیل روزهای کوتاه کم‌نور و شب‌های بلندش فصلی است که روحشان در آن سرما می‌خورد، گاه تب می‌کند، گاه به سرفه می‌افتد و گاه از اینها هم بدتر است و افسردگی فصلی، تمام زندگی‌شان را انگار به خواب زمستانی می‌برد.
شیوع افسردگی فصلی هر چند در تمام دنیا به یک اندازه نیست، اما در همه جهان دیده می‌شود و اگر بخواهیم علاوه بر آن چیزهایی که گفتیم باز هم علائمی برایش ذکر کنیم، اشتهای زیاد برای خوردن مقدار زیادی شیرینی، افزایش وزن، خستگی و کاهش میزان انرژی، احساس خواب‌آلودگی و کوفتگی، نداشتن تمرکز، تحریک‌پذیری عصبی و تمایل به تنهایی از دیگر نشانه‌های آن است؛ بنابراین با دیدن چنین نشانه‌هایی باید کاملا آن را جدی گرفت. خبر خوب اینکه با اجرای چند راهکار ساده و در دسترس می‌شود از ابتلا به افسردگی فصلی هم جلوگیری کرد. این راهکارها را با مونا یوسفی، کارشناس ارشد روانشناسی و مشاور خانواده مرور کرده‌ایم:
 ما انسان‌ها مانند گیاهان به نور محتاج هستیم؛ بنابراین وقتی جهان یا گلخانه‌مان تاریک می‌شود، جسم و روان‌مان تحت‌تأثیر کم‌نوری قرار می‌گیرد. پس در فصول کم‌نور سال حتما حواستان به نور باشد و با زیاد کردن نور محیطی توسط چراغ‌ها و نورهای موضعی در فاصله یک تا 2متری،کارهایتان را انجام دهید. علاوه بر این اگر در صبح‌های ابری به‌مدت 30دقیقه جلوی نور مصنوعی قرار بگیرید، تأثیر فوق‌العاده‌ای بر کنترل افسردگی فصلی خواهد داشت.
 در فصل‌های سرد سال رژیم غذایی متعادل و سرشار از ویتامین و مواد معدنی داشته باشید تا تمایل شما به غذاهای شیرین و نشاسته‌دار کمتر شود.
 به خوردن دمنوش‌های گیاهی عادت کنید. دمنوش‌ها نوشیدنی‌های معطری هستند که به‌سادگی با رایحه و خواص دارویی آرام‌بخش گیاهان و مواد طبیعی می‌توانند مانع بروز افسردگی در شما شوند؛ برای مثال دارچین، عسل، اسطوخودوس و گل گاوزبان دارای اثرات معجزه‌آسایی برای فصل‌های سرد سال هستند و با نوشیدن هر جرعه از دمنوش‌های این گیاهان، شادابی و طراوت را هم می‌نوشید.
 در فصول سرد ارتباط خودتان را با جمع قطع نکنید و از هر فرصتی برای فعالیت‌های گروهی استفاده کنید. با یک دوست در کافه‌ای قرار بگذارید و نوشیدنی داغ بنوشید یا کتابی مطالعه کنید؛ به علاوه از مهمانی رفتن و مهمانی دادن هم غافل نشوید که البته لازمه تداوم رفت‌وآمد با وجود شرایط سخت امروزی، کم کردن از تجملات همنشینی‌هاست. برگزاری مهمانی‌های ساده عصرانه را حتما امتحان کنید.
 3روز در هفته، حداقل 30دقیقه ورزش کنید. از پیاده‌روی در هوای خنک زمستانی به شرطی که آلودگی‌های شهری امان بدهند تا حضور در باشگاه‌های بدنسازی که اغلب موسیقی و ورزش را با هم همراه می‌کنند، به‌سادگی می‌تواند جلوی افسردگی فصلی را بگیرد.
مهاجرت کوتاه هدفمند به شهرهایی که در زمستان گرم‌تر و پرنورتر هستند؛ یعنی انجام کاری شبیه قشلاق برای پیشگیری یا درمان افسردگی‌های فصلی کاملا مؤثر است؛ بنابراین اگر امکان مسافرت برایتان وجود دارد، از مسافرت زمستانی به مناطق خوش آب و هوا غافل نباشید.
اگر مشکوک به افسردگی فصلی هستید یا قبلا آن را تجربه کرده‌اید حتما پیش از ابتلای مجدد، برای فصل‌های مشخصی که لازم می‌دانید از راهنمایی و همراهی مشاوران و روانشناسان استفاده کنید.

قبل از خواب مشق بنویسید
هر شب افکار مثبت و منفی خود را در یک دفتر مخصوص بنویسید و ارزیابی کنید. البته پیشنهادمان این است که ستون افکار منفی و ستون افکار مثبت از هم مستقل باشند و بعد هم ذهنتان را کاملا رها کنید و در تمام گوشه‌های دنجش جست‌وجو کنید تا ببینید چه افکاری در آنها پنهان شده‌اند؛ شاید از خودتان بپرسید که خاصیت این کار چیست؟ مونا یوسفی، کارشناس ارشد روانشناسی و مشاور خانواده در این‌باره می‌گوید: «نوشتن افکار مثبت و منفی باعث می‌شود که مغز شما به افکار و هیجانات‌تان بهتر سامان ببخشد و این کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری‌های منطقی‌تری را انجام دهید؛ بنابراین هر شب قبل از خواب به نوشتن عادت کنید؛ به‌خصوص توصیه می‌شود که 3اتفاق مثبت روزانه را حتما در دفترتان ثبت کنید تا یک اثر خوب دیگر را هم تجربه کنید؛ آن هم اینکه زندگی، همه‌اش اتفاقات منفی نیست و روی خوش هم دارد.»