بورس‌کالا
آغاز به‌کار نخستین بورس زعفران دنیا از امروز
معاملات بازار آتی زعفران از امروز با عرضه زعفران رشته‌ای ممتاز نگین در بورس‌کالای ایران آغاز می‌شود
مدیرعامل بورس‌کالای ایران از آغاز به‌کار معاملات آتی زعفران از امروز در بورس‌کالا خبر داد و تأکید کرد: ایران باید به مرجع قیمت‌گذاری زعفران در دنیا تبدیل شود.
به گزارش همشهری، 89درصد از زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود اما در طول سال‌های گذشته کشور‌های دیگر با خرید زعفران ایرانی و بسته بندی دوباره آن از یک سو برند این محصول را به نام خود ثبت کردند و از سوی دیگر منافع حاصل از صادرات آن را به‌خود اختصاص دادند. اکنون پس از سال‌ها تلاش قرار است با آغاز به‌کار بازار معاملات آتی زعفران در بورس‌کالا یک گام عملی برای افزایش جایگاه ایران در تجارت زعفران که از آن با نام طلای سرخ یاد می‌شود، برداشته شود.
انتظار می‌رود با انجام معاملات اوراق آتی زعفران در بورس‌کالا بار دیگر ایران جایگاه خود را در تجارت جهانی زعفران و تعیین قیمت‌ها به‌دست بیاورد. به گفته مدیرعامل بورس‌کالای ایران با وجود اینکه ایران 89درصد زعفران دنیا را تولید می‌کند اما فقط در 10درصد از تجارت طلای سرخ نقش دارد. به این ترتیب از امروز چهارشنبه نخستین قرارداد آتی زعفران برای تحویل شهریور‌ماه ۹۷ در بورس‌کالای ایران منعقد می‌شود. سررسید این قرارداد تا تاریخ ۲۰شهریور‌ماه ۱۳۹۷ قابل معامله است. همچنین اندازه هر قرارداد ۱۰۰گرم زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) به‌عنوان دارایی پایه و حد نوسان قیمت روزانه زعفران در این معاملات نیز مثبت و منفی 3درصد نسبت به قیمت تسویه روز قبل خواهد بود.
مشکل بازار زعفران، قیمت است
حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس‌کالا در گفت‌وگو با همشهری، با بیان اینکه در طول سال‌های گذشته نتوانسته‌ایم یک بازار متشکل برای زعفران ایجاد کنیم گفت: ایران تولیدکننده 89درصد از زعفران جهان است اما فقط 10درصد از تجارت جهانی آن را در اختیار دارد.
سلطانی نژاد افزود: برخی مشکلات پیش روی بازار زعفران موضوعاتی از قبیل بسته‌بندی، بازار یابی و نقل و انتقال پول است که این موارد باعث شده کشور‌های دیگر این محصول را با بسته بندی خودشان بفروشند اما به اعتقاد ما به غیراز این موارد اصلی‌ترین مشکل بازار زعفران فقدان یک بازار متشکل و قیمت‌گذاری نامناسب برای زعفران است که مانع توسعه تولید در ایران شده است. او ادامه داد: یکی از بزرگ‌ترین ضعف‌های ما در حوزه زعفران مربوط به بحث قیمت است؛ به این معنا که ما نتوانسته‌ایم زعفران ایرانی را با قیمت مناسبی بفروشیم به‌طوری که منجر به توسعه صنعت کشت و تولید زعفران در ایران شود. مدیرعامل بورس‌کالا توضیح داد: یکی دیگر از مشکلات موجود بر سر راه بازار تجارت زعفران نبود یک بازار آتی برای برآورد آینده است. در واقع ما نتوانستیم بازاری را برای آینده ایجاد کنیم که تولید کننده‌های ما بتوانند از آن استفاده کنند و بازار را در آینده ارزیابی کنند.
او با بیان اینکه وقتی یک بازار مبتنی بر آینده تشکیل می‌شود مورد توجه داخلی‌ها و خارجی‌ها قرار می‌گیرد ادامه داد: برای شکل‌گیری یک بازار درهرکشوری آن کشور یا باید مصرف‌کننده یا تولیدکننده بزرگ همان محصول باشد مانند چین که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده زعفران و ایران که بزرگ‌ترین تولیدکننده آن است بنابراین به حق و انصاف ایران باید به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در دنیا، بازار این محصول را در اختیار داشته باشد.
او درباره آغاز معاملات آتی زعفران در بورس‌کالا گفت: هدف ما احیای جایگاه ایران در بازار تجارت زعفران است در نتیجه از سال قبل معاملات نقدی آن در بورس‌کالا انجام و تقریبا بین یک چهارم تا یک پنجم محصول تولیدی استاندارد ایران در بورس‌کالا دادوستد شد. او با بیان اینکه سال قبل 10تن زعفران به‌صورت نقد در بورس‌کالا دادوستد شد گفت: معاملات نقد پیش‌زمینه‌ای برای انجام معالات آتی یک محصول است و در این‌باره مقدمات لازم برای معاملات آتی فراهم شده است. او از تجار و بازرگانان این حوزه خواست تا از طریق انجام معاملات آتی زعفران در بورس‌کالا زمینه رونق معاملات این محصول را فراهم کنند. سلطانی نژاد تأکید کرد: به غیر از تجاری که در این بخش فعالیت می‌کنند فعالان مالی که علاقه‌مند به مبادلات آتی هستند می‌توانند در این بازار حضور پیدا کنند. به گفته او حضور فعالان مالی در این بازار می‌تواند کمک زیادی به نقد شوندگی معاملات آتی زعفران بکند.
بازار زعفران پیش‌بینی پذیر می‌شود
معاون دفتر تنظیم بازار وزارت جهادکشاورزی هم تاسیس بازار معاملات قراردادهای آتی زعفران را در بورس‌کالای ایران اتفاقی مثبت در بخش کشاورزی دانست و گفت: این معاملات، مزایای فراوانی برای زعفرانکاران و ارزآوری کشور به ارمغان می‌آورد. مجید حسنی‌مقدم گفت: قرارداد آتی زعفران، از لحاظ شفافیت، کشف قیمت و تأمین منابع مالی بخش کشاورزی ابزار بسیار مناسبی است؛ ضمن اینکه باعث حرکت کردن به‌سمت استاندارد‌سازی محصول و تنظیم بازار می‌شود. او افزود: یکی دیگر از مزایای تاسیس بازار قرارداد آتی زعفران، پیش‌بینی‌پذیر‌کردن بازار است به‌طوری که فعالان این عرصه وارد بازار آتی شده و با تجزیه و تحلیل، زعفران را برای ماه‌های آینده معامله می‌کنند که این امر علاوه بر پوشش نوسان قیمتی چشم‌انداز مناسبی از آینده بازار برای زعفرانکاران و فعالان بازار ارائه می‌دهد.
فرصتی که نباید از دست داد
حبیب رادفر، مشاور معاون وزیر جهادکشاورزی نیز از موافقت کامل معاونت تخصصی امور باغبانی وزارت جهادکشاورزی با فعالیت و توسعه معاملات زعفران در بورس‌کالای ایران خبر داد و گفت: به کمک انجام معاملات طلای سرخ در بورس می‌توان نسبت به حذف واسطه‌های غیرضرور و دلالان اقدام کرد.
او افزود: به‌دلیل اینکه ایران با در اختیار داشتن سهم حداکثری در تولید زعفران در دنیا منحصر به فرد است، بنابراین باید حتما بورس زعفران به‌صورت جدی‌تر فعالیت خود را پیگیری کند. او تأکید کرد: نباید فرصت را برای آغاز معاملات آتی در بورس و استفاده از این نوع ابزار مالی از دست داد.
حمایت سازمان مرکزی تعاونی روستایی
همچنین، مدیرکل بازرگانی محصولات کشاورزی سازمان مرکزی تعاونی روستایی ایران گفت: فروشنده زعفران می‌تواند با مراجعه به بورس از قیمت‌های واقعی روی تابلوی معاملات آگاهی یافته و حقوق خود را در محیطی شفاف دریافت کند. خریدار نیز می‌تواند قیمت‌های پیشنهادی روی تابلوی معاملاتی را مشاهده کرده و پس از پرداخت هزینه‌های زنجیره بعدی محصول موردنظر خود را با قیمتی منصفانه خریداری کند.
مرتضی معتمد افزود: مادامی که عرضه زعفران در بورس‌کالا انجام می‌شود، این اطمینان خاطر وجود دارد که در حق تولیدکننده و مصرف‌کننده واقعی اجحاف نمی‌شود؛ یعنی هدف تمام سیاست‌های مدنظر تنظیم بازار در بستر این بازار به نتیجه می‌رسد.
به مرجع قیمتی در جهان تبدیل شویم
علی مرادی بهجو، کارشناس مسئول کشت، تولید و فرآوری گیاهان دارویی وزارت جهادکشاورزی نیز با بیان اینکه بازار سنتی زعفران مکانیسم مشخصی برای کشف قیمت ندارد، گفت: با توجه به اینکه بیش از ۹۰ درصد از کل تولید زعفران در دنیا توسط کشاورزان ایرانی صورت می‌گیرد، ایران باید مرجع قیمت زعفران در جهان باشد. او با توجه به اینکه بورس‌کالا محلی برای شفافیت و کشف قیمت واقعی است، افزود: اگر از تجربه صادرکنندگان زعفران هم استفاده کنیم، قطعا می‌توانیم به مرجعیت قیمتی ایران در بازارهای جهانی دست یابیم.
به مباشران خرید بها بدهیم
مسعود صباغ‌زاده، مدیرعامل شرکت زعفران کیان توس هم در این‌باره گفت: کشف قیمت این محصول از طریق عرضه و تقاضا باعث می‌شود که قیمت در بورس مشخص شده و قیمت‌ها شفاف شود. او با بیان اینکه هنوز درخصوص زعفران نتوانسته‌ایم محوریتی برای قیمت تعیین کنیم، گفت: اگر به شرکت‌های بزرگ خصوصی که از مباشر رسمی خرید توافقی نیز هستند، بیشتر بها داده شود، این شرکت‌ها می‌توانند درخصوص قیمت، نقش مدیریتی بهتری در کنار صادرکنندگان ایفا کنند که این هم به نفع کشاورز و هم به نفع صادرکننده است.
بخش خصوصی آماده بازارگردانی است
مدیرعامل شرکت زرین زعفران مشرق زمین هم ضمن اعلام آمادگی برای بازارگردانی رسمی زعفران، گفت: با توجه به سهامداری بیش از ۵۰۰۰ کشاورز خراسانی در شرکت زرین زعفران مشرق زمین، این شرکت همواره به ارتقای منافع این سهامداران و بهبود فضای کسب و کار بازار زعفران اهتمام داشته است. غلامرضا کریمی با استقبال از تاسیس بازار آتی زعفران با اشاره به اهمیت نقدشوندگی در بازار معاملات آتی گفت: با توجه به اهمیت نقدشوندگی در این بازار، این شرکت آمادگی دارد تا در صورت اعطای مجوز رسمی بازارگردانی از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار هم به‌صورت یک فعال بازار نسبت به خرید و فروش روزانه در بازار آتی زعفران و هم نسبت به بازارگردانی رسمی در نمادهای آتی و گواهی سپرده اقدام کند.
مزایای معاملات آتی زعفران
مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های روستایی خراسان رضوی هم به مزایای عرضه زعفران در بورس‌کالا اشاره کرد و گفت: ایران، بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در جهان است و سهم ۹۰ درصدی تولید این محصول را در اختیار دارد؛ بنابراین زعفران محصول استراتژیک بازار صادراتی ایران محسوب می‌شود. مسعود پژمان پور افزود: با وجود چنین مزیتی، متأسفانه این محصول به شیوه‌ای مطلوب صادر نمی‌شود و کشف قیمت این محصول نیز به بدترین شکل ممکن انجام می‌شود. مسعود پژمان‌پور افزود: از چند سال گذشته این بحث وجود داشت که تشکلی ایجاد شود و به احیای بازار داخلی و صادراتی زعفران کمک کند، اما هیچ بخشی نتوانست این کار را انجام دهد. او به مزایای تاسیس بازار معاملات آتی زعفران برای زنجیره تولیدکننده اشاره کرد و گفت: با عرضه زعفران در بورس‌کالا، تولیدکنندگان با توجه به مکانیزم شفاف‌سازی قیمت‌ها روی تابلوی معاملات، از قیمت‌های واقعی مطلع می‌شوند؛ چون تعیین قیمت زعفران به‌صورت عرضه و تقاضا باعث کشف واقعی قیمت این محصول می‌شود. وی پیش‌بینی پذیر کردن بازار را از دیگر مزایای تاسیس بازار معاملات آتی زعفران دانست و گفت: یکی از عوامل تأثیرگذار بر قیمت زعفران، قیمت ارز است؛ به این ترتیب هرچه قیمت ارز بیشتر شود، قیمت پایه صادرات کمتر خواهد شد که برای تولیدکننده و صادرکننده آسیب‌زاست. بنابراین، یکی از مهم‌ترین مزایای راه‌اندازی قرارداد آتی زعفران، پیش‌بینی‌پذیر کردن بازار است.
مکث
قرارداد آتی چیست؟
قرارداد آتی، قراردادی است که در آن خریدار و فروشنده توافق می‌کنند مقدار معینی از یک محصول مشخص را با کیفیت مشخص، قیمت معلوم و در زمان مشخص معامله کنند. در این قرارداد فروشنده متعهد به تحویل کالا در تاریخ تعیین شده در زمان عقد قرارداد و همچنین خریدار متعهد به پرداخت وجه در تاریخ مذکور است. سرمایه‌گذاران معمولا از این نوع قرارداد برای پوشش ریسک خود استفاده می‌کنند. برای مثال کشاورزی که می‌خواهد در فصل برداشت، محصولش از نوسانات قیمت در امان باشد می‌تواند در این نوع قراردادها سرمایه‌گذاری کند. در عین حال معاملات آتی جزو معاملات اوراق بهادار مشمول بند ۲۴ ماده ۱ قانون اوراق بهادار محسوب می‌شوند و از هرگونه مالیاتی معاف هستند. بر همین اساس، هیچ مالیاتی بر سود حاصل از فعالیت در این بازار وضع و دریافت نمی‌شود.
