جهان‌نما
چالش بزرگ انتخاب رئیس‌جمهور در لبنان
فقدان اکثریت غالب در پارلمان باعث شده تا اجماع بر سر انتخاب رئیس‌جمهور لبنان هم ممکن نشود
لبنان فقط درگیر بحران اقتصادی نیست، صحنه سیاسی این کشور هم این روزها به شدت آشفته است. از حدود 4 ماه پیش، نجیب میقاتی، به‌عنوان نخست‌وزیر مأمور تشکیل کابینه شده، اما هنوز خبری از شکل‌گیری کابینه اش نیست. اختلاف‌های عمیق میان گروه‌های سیاسی باعث شده تا تلاش میقاتی در تشکیل دولت بی‌نتیجه باشد. در وضعیتی که تکلیف کابینه و نخست‌وزیر لبنان نامعلوم است، دوره ریاست‌جمهوری این کشور نیز رو به اتمام است. میشل عون، رئیس‌جمهور 89ساله تا 4هفته دیگر (31اکتبر) دوره‌اش به پایان می‌رسد، اما هنوز خبری از تعیین رئیس‌جمهور جدید نیست.
نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان 2 هفته پیش خواستار آن شد تا پارلمان تا پایان ماه سپتامبر برای انتخاب رئیس‌جمهوری جدید تشکیل جلسه بدهد، اما اکنون که 4روز از پایان ماه سپتامبر گذشته هنوز خبری از جلسه موردنظر برای انتخاب رئیس‌جمهور جدید نیست. براساس قانون لبنان، رئیس‌جمهور این کشور مقامی است که بیشتر جنبه وحدت بخش و نمادین دارد. نامزد موردنظر پست ریاست‌جمهوری باید از میان مسیحیان مارونی باشد. انتخاب او توسط نمایندگان همه گروه‌ها و اقوام لبنانی صورت می‌گیرد اما هنوز یک اجماع سیاسی بر سر نامزدی خاص وجود ندارد. برای اینکه نامزد ریاست‌جمهوری بتواند در دور اول انتخابات پیروز شود، باید دو سوم رأی مخفی نمایندگان متشکل از 128نماینده را به دست آورد و اگر این دو سوم به‌دست نیاید، لبنان بار دیگر با بن بست سیاسی روبه‌رو خواهد شد. 6سال پیش نیز خود میشل عون پس از 29ماه بلاتکلیفی، پست ریاست‌جمهوری به کاخ بعبدا یا همان مقر ریاست‌جمهوری راه یافت.
مهم‌ترین دلیلی که به نگرانی‌ها درباره عدم دستیابی به توافق بر سر نامزد موردنظر ریاست‌جمهوری لبنان منجر شده، آرایش احزاب سیاسی در پارلمان این کشور است. هیچ جناح سیاسی در انتخابات سراسری که در ماه مه گذشته برگزار شد، اکثریت غالب را به‌دست نیاورد و پراکندگی احزاب در پارلمان، توافق بر سر انتخاب رئیس‌جمهور جدید را دشوارتر خواهد کرد.
بی ثباتی سیاسی، فساد و بحران اقتصادی که از اواخر سال 2019 تشدید شده، بافت اجتماعی لبنان را نسبت به بدنه قدرت حاکم به‌شدت بی‌اعتماد و ناراضی کرده و در این شرایط بازگرداندن اعتماد به جامعه‌ای که با سیاستمدارانش چندان همسو نیست، کاری به غایت دشوار است. این بی‌اعتمادی از سوی دیگر باعث می‌شود تا نمایندگان هر حزب و گروهی که در پارلمان حضور دارند، در تلاش برای حفظ خرده پایگاه‌های اجتماعی خود، ساز جدایی را از دیگر همکاران پارلمانی خود بزنند و در این وضعیت آشفته، کار انتخاب رئیس‌جمهور سخت‌تر هم خواهد بود.
محتمل‌ترین گزینه‌ها
در چند هفته گذشته نام‌های متعددی برای مستأجر بعدی کاخ بعبدا اعلام شده است. رقابت عمده برای انتخاب رئیس‌جمهور میان 2 حزب بزرگ مسیحی مارونی شامل جنبش میهنی آزاد (FPM) و نیروهای لبنانی (LF) به رهبری سمیر جعجع است. جنبش میهنی آزاد توسط عون تاسیس شد و این روزها توسط داماد او جبران باسیل رهبری می‌شود.
العربی جدید در این ارتباط به نقل از برخی روزنامه‌های بیروت نوشته است که باسیل و جعجع نامزدهای احتمالی ریاست‌جمهوری بعدی خواهند بود. باسیل که سابقه وزیر خارجه لبنان را هم در کارنامه خود دارد، اصلی‌ترین متحد حزب‌الله از میان مسیحیان مارونی است و در مقابل جعجع به‌عنوان چهره‌ای ضد‌مقاومت شناخته می‌شود. سامی نادر، تحلیلگر سیاسی و مدیر مؤسسه امور استراتژیک لوانت (LISA) درباره شانس جعجع یا باسیل برای کسب مقام رئیس‌جمهوری آینده لبنان به العربی جدید می‌گوید:«من فکر نمی‌کنم جعجع یا باسیل شانس انتخاب داشته باشند، زیرا مخالفت سایر گروه‌ها با آنها زیاد است. جعجع موضع بیش از حد ضد‌ایرانی دارد و باسیل هم تحت تحریم‌های آمریکاست.» العربی جدید همچنین می‌نویسد: «سلیمان آنتوان فرنجیه، رئیس کنونی حزب مسیحی مارونی جنبش مراده و نوه سلیمان فرنجیه، رئیس‌جمهور سابق لبنان به‌عنوان شخصیتی میانه رو، شاید گزینه کم چالش‌تری برای ریاست‌جمهوری بعدی لبنان باشد، اگرچه مخالفانش او را وابسته به ائتلاف 8مارس می‌دانند که با حزب‌الله متحد است.» همچنین عماد سلامی، دانشیار گروه علوم سیاسی در دانشگاه آمریکایی لبنانی (LAU) نیز شانس فرنجیه برای انتخاب شدن به رئیس‌جمهوری را بیشتر می‌داند و می‌گوید: «فرنجیه دارای نوعی اجماع بین‌المللی است.»
سناریوهای احتمالی برای انتخابات ریاست‌جمهوری همچنین شامل ابقای عون به‌عنوان ریاست‌جمهوری است، اما در این مورد نیز اجماع خاصی وجود ندارد.
به نوشته العربی الجدید، هم‌اکنون حزب‌الله همچنان در انتخابات ریاست‌جمهوری دست برتر را دارد و در ائتلاف با حزب امل اکثریت نسبی کرسی‌های پارلمان را حفظ کرده است و به‌نظر می‌رسد نقش تعیین‌کننده‌ای برای انتخاب رئیس‌جمهور آینده را خواهد داشت.
همچنین شخصیت‌های دیگری مانند نعمت فرم، سیاستمدار و تاجر، جهاد آزور، مدیر بخش خاورمیانه و آسیای مرکزی در صندوق بین‌المللی پول و ژنرال جوزف عون، فرمانده ارتش لبنان به‌عنوان نامزدهای احتمالی دیگر برای ریاست‌جمهوری معرفی شده‌اند؛ هرچند گفته شده این افراد فاقد پایگاه حمایتی کافی در پارلمان هستند.
