770میلیون‌تومان؛ هزینه روزانه سگ‌گزیدگی

زهرا رفیعی-روزنامه‌نگار
هاری بیماری مشترک حیوان و انسان سالانه بیش از 56 هزار انسان را به کام مرگ می‌کشاند. در 6 ماه گذشته نیز 7 مورد ابتلا به هاری در ایران گزارش شده است. سگ‌های بدون صاحب و واکسینه نشده بیشترین احتمال انتقال بیماری هاری به انسان و حیات‌وحش را دارند. براساس آمارهای موجود در سال 66 کمتر از 700 تزریق واکسن هاری در کل کشور گزارش شد. این آمار در سال 98 به 234 هزار مورد ‌رسید. 200 هزار مورد از این گزش‌ها مربوط به سگ‌ها (180 هزار سگ صاحب‌دار و 20 هزار سگ بدون صاحب) و 34 هزار مورد آن مربوط به سایر گونه‌ها است. سال گذشته این آمار به 250 هزار مورد رسید.
یک دوره درمان بیماری هاری حدود 50 تا 250 دلار برای کشور هزینه دارد. به عبارت دیگر دولت روزانه 770 میلیون تومان برای جلوگیری از انتقال بیماری هاری در اثر سگ‌گزیدگی در ایران هزینه می‌کند.  همین هفته گذشته بود که همایش روز جهانی هاری به همت بیمارستان دامپزشکی تهران، نظام دامپزشکی کنفرانس علمی در بیمارستان قلب تهران برگزار شد.
فرزاد علیزاده، فعال محیط‌زیست درباره این نشست می‌گوید: تا زمانی که 3 ضلع دولت، مردم و سازمان‌های مردم نهاد با هم همکاری نکنند، برای پیشگیری از هاری موفق نخواهیم بود. سازمان‌های دامپزشکی، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، محیط زیست، وزارت بهداشت و نمایندگانی از قانونگذاران باید پای کار بیایند.سگ‌ها در بسیاری از کشورها به عنوان بخشی از جامعه حقوق مشخصی دارند. این در حالی است که در مبحث مدیریت جمعیت سگ‌ها ما در نقطه صفر قرار داریم و برای شروع ابتدا بایستی تعداد، زیر جمعیت سگ‌ها، دسته‌بندی و اولویت مشکلات مشخص شود. برآورد جمعیت سگ‌ها لازم و ضروری است چون هم می‌توان با آن برآوردی از هزینه‌ها به‌دست آورد و همچنین بر اساس آن هدف گذاری، پایش، ارزشیابی و مدیریت انجام داد. ترکیب سنی و جنسی سگ‌ها در این ارزیابی‌ها مهم است. وضعیت سلامت و رفاه سگ‌ها مشخص نیست و آماری نیز از مراکز نگهداری و پرورش و تکثیر سگ‌ها نداریم.

هزینه‌های هاری
هاری بیماری مشترک حیوان و انسان سالانه بیش از 56 هزار انسان را به کام مرگ می‌کشاند. در 6 ماه گذشته نیز 7 مورد ابتلا به هاری در ایران گزارش شده است.
قربانیان هاری در کشور ما بیشتر کودکان و اتباع افغانستانی هستند که از ترس پیگیری قانونی، پس از گزش به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند.

مکث
معضل بی‌عددی
با وجود اینکه اکولوژی‌ سگ‌ها با رفتار انسان‌ها ارتباط مستقیم داردما در کشور هیچ آمار دقیقی در خصوص جمعیت سگ‌ها نداریم. در جوامع انسانی معمولا به ازای هر 100 نفر یک قلاده سگ وجود دارد. بر اساس تحقیق مجید فصیحی هرندی، استاد دانشگاه علوم پزشکی کرمان  و رئیس مرکز تحقیقات بیماری هیداتید ایران، تنها آمار نزدیک به واقع و علمی مربوط به کرمان است که در آن حدود 6هزار و 700 قلاده سگ شناسایی شده است.
براساس این الگوی «غیر دقیق» برای جمعیت 80 میلیون نفری ایران جمعیت سگ‌ها در ایران حدود 600 هزار قلاده پیش‌بینی می‌شود. بر اساس الگو‌های جهانی 65 درصد سگ‌ها نر و 35 درصد آن ها ماده هستند.

مکث
راه‌حل‌های علمی
معدوم سازی و حذف فیزیکی سگ‌ها تاثیری در کاهش جمعیت آنها ندارد و اساسا یک روش مدیریتی جمعیت سگ‌ها محسوب نمی‌شود. مدیریت جمعیت سگ‌ها (DPM) یک خدمت دائمی است و باید توسط شهرداری‌ها و دهیاری‌ها ارائه شود.مدیریت سگ‌ها فقط شامل (گرفتن، واکسیناسیون، عقیم سازی و رها سازی در مکان قبلی) نیست. آموزش به همه آحاد جامعه، اشاعه فرهنگ مالکیت مسئولانه، تصویب قوانین، مدیریت پسماند، جلوگیری از تجارت غیر قانونی سگ‌ها، بهداشت سگ‌ها، غذارسانی مسئولانه و تشویق جامعه برای مشارکت، بخش‌های دیگری از «مدیریت جمعیت سگ‌ها»ست.افغانستان از موفق‌ترین کشورهای منطقه در واکسیناسیون سگ‌هاست. این کشور در عرض 3 سال توانست 95 هزار واکسن تزریق کند و 30 هزار و 200 قلاده را تا آگوست 2021 عقیم کند.