یادداشت
عواقب بی‌توجهی به فک پلاک خودرو
مسعود برزیده- خبرنگار
گاهی پیش می‌آید که در یک معامله یا قرارداد، طرفین به جهت رعایت نکردن برخی از موارد و آگاه نبودن از اثرات حقوقی ناشی از آن، دچار صعوبت و گرفتاری‌هایی می‌شوند که ممکن است تا مدتی درگیر آن شوند. یکی از مسائل مهم و قابل توجه که می‌توان به آن اشاره کرد موضوع خرید و فروش خودرو و فک پلاک آن است. متأسفانه در اکثر موارد متعاملین (خریدار و فروشنده) ساده انگارانه از کنار این موضوع گذر کرده و از اهمیت آن غافل‌اند. حال آنکه با گذشت مدتی از آن (خرید و فروش خودرو)، دیر یا زود متوجه عواقب و دردسرهای آن خواهند شد. البته درباره اینکه کدامیک از افراد فوق در این بین بیشتر متضرر خواهد شد؛ باید گفت تفاوت چندانی وجود ندارد که خریدار باشید یا فروشنده، تقریبا هر دو به نوعی ممکن است در مخمصه بی‌توجهی به فک پلاک خودرو گرفتار شوند.
بگذارید از طرف فروشنده شروع به بررسی موضوع کنیم. چنانچه فروشنده هستید باید از همان ابتدا شرط انجام فک پلاک ظرف مدت معین را در مبایعه نامه خرید و فروش خودرو قید و پیش‌بینی کنید. یکی از روش‌هایی که فروشنده‌ها در چنین معاملاتی از آن استفاده می‌کنند، نگه داشتن یکی از مدارک مهم مانند برگ سبز خودرو نزد خود است تا خریدار مجبور به انجام فک پلاک شود. البته این اقدام تضمین صد در صدی برای فک پلاک توسط خریدار نیست.
اما اگر به فرض فک پلاک خودرو صورت نگیرد، چه مشکلاتی برای فروشنده در پی خواهد داشت؟ پاسخ به این سؤال می‌تواند طولانی باشد چون هر احتمالی وجود دارد؛ اقدامات و اعمال غیرقانونی نظیر سرقت تا حتی آدم ربایی، قتل و... که احتمال دارد خریدار با استفاده از خودرو مرتکب شود. اگر تخلفی از این خودرو ثبت شود و درصورت طرح شکایت و پیگیری، دادگاه مالک پلاک خودرو را به‌عنوان مجرم شناخته و در ادامه صاحب پلاک یا همان فروشنده باید بی‌گناهی خود را اثبات کند. ناگفته پیداست که علاوه بر مشکلات پیگیری و رفت‌وآمده‌ها و هزینه‌ها برای اثبات بی‌گناهی، گاهی این امر به سختی امکان‌پذیر است.
حتی اگر خریدار خودرو از نزدیکان یا شخصی قابل اعتماد باشد، بازهم درصورت انجام نشدن فک پلاک، مشکلاتی برای فروشنده به‌وجود می‌آید. یکی دیگر از نکات مهم و قابل توجه، ارتکاب تخلفات رانندگی توسط شخص خریدار است. در این موارد چون پلاک خودرو هنوز به نام فروشنده است؛ تخلفات رانندگی به نام او ثبت و به تناسب آن نمره منفی روی گواهینامه او اعمال خواهد شد. جدا از این، همیشه احتمال بروز خسارت‌های جانی و مالی در تصادف‌های رانندگی وجود دارد که این موارد می‌توانند مشکلات جدی در زندگی صاحب پلاک (فروشنده) ایجاد کنند.
اما در سوی دیگر ماجرا، انجام نشدن فک پلاک خودرو چه مسائل و مشکلاتی برای خریدار به‌وجود می‌آورد؟ یکی از رایج‌ترین مشکلات، توقیف خودرو به‌علت طرح دعوای الزام به فک پلاک از سوی فروشنده و یا محکومیت مالی فروشنده و توقیف خودروی مورد معامله به استناد ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی که همان توقیف اموال محکوم علیه است. در فرض دوم به جهت اینکه کماکان صاحب خودرو و پلاک در سامانه پلیس راهور شخص فروشنده است؛ لذا خودروی مذکور مطابق ماده پیش گفته شده توقیف و اعمال قانون خواهد شد. البته در این حالت خریدار می‌تواند دعوایی را با موضوع اعتراض ثالث به عملیات اجرایی طرح برده و درصورت اثبات مالکیت، خودرو از وضعیت توقیف خارج می‌شود. البته در این مورد هم پیداست که این خود امری زمان بر است و تأثیر خود را بر روند زندگی خریدار خودرو می‌گذارد.
با تمام این تفاسیر و با توجه به عواقب ناخوشایند و بروز خطرات ناشی از صورت نگرفتن انتقال خودرو در سامانه پلیس راهور و همینطور به جهت کاهش تعداد دعاوی حقوقی با خواسته «الزام به فک پلاک خودرو» در محاکم، لازم است قبل از انعقاد قرارداد خرید و فروش با مشاوران حقوقی و وکلای خبره و کارآزموده مشورت شود تا بتوان با خیالی آسوده نسبت به انجام معاملات مبادرت کرد. بدیهی است که به جهت پیشگیری از سختی‌ها و دشواری‌هایی که ممکن است متعاملین (خریدار و فروشنده) دچار آن شوند؛ توصیه می‌شود در همان روزهای نخست پس از قرارداد، طرفین با مراجعه به واحد شماره‌گذاری پلیس راهور نسبت به انجام فک پلاک و انتقال خودرو اقدام کنند.
