تبریک و تحلیل

شهاب مهدوی  _ روزنامه‌نگار

ابتدا رئیس سازمان سینمایی تبریک گفت و دیروز هم خبرگزاری دولت تحلیلی منتشر کرد. موضوع درخشش فیلم‌های ایرانی در فستیوال ونیز بود. پیش از این گفته می‌شد مدیران فرهنگی دولت سیزدهم، میانه‌ای با جریان موسوم به سینمای جشنواره‌ای ندارند. اتفاقاتی هم که در حاشیه و متن حضور فیلم‌ها و سینماگران ایرانی رخ داد به این ماجرا دامن زد. واکنش‌های رسمی نسبت به حواشی کن، بیشتر با کلیدواژه‌هایی چون توقیف و ممنوع‌الکاری همراه شد. مجموعه‌ای از اتفاق‌ها که در نهایت به جنجالی‌ترین اظهارنظر رئیس سازمان سینمایی منجر شد. وعده اعلام اسامی ممنوع‌الکارهای سینما از سوی محمد خزاعی، فضای سینما را ملتهب‌تر کرد. قرار بود ظرف یک هفته اسامی ممنوع‌الکارها اعلام شود، ولی در نهایت این اتفاق رخ نداد. 
سیاست سکوت در قبال برگزاری مجمع عمومی خانه سینما نشان داد سازمان سینمایی نمی‌خواهد فضا را ملتهب‌تر کند. حالا هم بهانه‌هایی پیش آمده تا تبریک و تشویق جای تنبیه و عتاب را در ادبیات مدیران سینمایی بگیرد. در روزهای اخیر فیلم‌های ایرانی در 2جشنواره مسکو و ونیز حضور یافتند و موفق به دریافت جوایزی شدند. پیام مهر‌آمیز محمد خزاعی به سینماگران ایرانی برگزیده در مسکو و ونیز نشان می‌دهد سازمان سینمایی به‌دنبال جشنواره‌ستیزی و مخالفت با حضور فیلم‌های ایرانی در فستیوال‌های خارجی نیست: «باعث خرسندی است که سینماگران ایرانی، همچنان حضوری مؤثر در عرصه بین‌الملل دارند و منادی پیام فرهنگ غنی ایرانی با محوریت اخلاق، انسانیت و عدالت هستند. هنرمندان تربیت‌یافته در بستر سینمای پس از انقلاب، که به‌رغم بدخواهی‌ها و شیطنت‌های دشمنان این سرزمین، نه می‌خواهند و نه قرار است الگوهای از پیش ترویج شده را دنبال کنند؛ سینمایی سلامت، موفق و زنده که می‌تواند پیام ایران سرفراز و امیدوار را به گوش جهانیان برساند.»
تأکید خزاعی بر حضور با مجوز رسمی فیلم‌های ایرانی هم بار دیگر نشان داد که سازمان سینمایی به‌دنبال حضور همراه با نظارت قانونی فیلم‌ها در جشنواره‌های خارجی است و وعده موفقیت اقتصادی هم به سینماگرانی که با مجوز داخلی به جشنواره خارجی می‌روند هم می‌دهد: «آثار سینمایی که از طریق مجاری قانونی به جشنواره‌ها راه می‌یابند، علاوه‌بر کسب موفقیت‌های جشنواره‌ای، به شکلی حرفه‌ای وارد بازار بین‌المللی شده و گسترش مخاطبان و گشایش‌های اقتصادی را برای سینما به همراه می‌آورند.»
دیروز هم خبرگزاری جمهوری اسلامی متنی را روی خروجی خود گذاشت که به نوعی تأیید‌کننده حضور فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی است و به مرزبندی میان کارگردانان شاغل در ایران که با کسب مجوزهای قانونی فیلم می‌سازند با فیلمسازان خارج‌نشین می‌پردازد.
در گزارش ایرنا هجمه به فیلم‌های اجتماعی که با تأکید بر وجود مشکلات ساخته می‌شوند و به جشنواره‌ها می‌روند، نادرست خوانده شده است: «اینکه بخش عمده آثار راه‌یافته به جشنواره‌های خارجی، آثاری هستند که به‌نحوی نسبت به کمبودها، مشکلات و ضعف‌های جامعه نگاهی منتقدانه دارند، امر مسلم و انکارناپذیری است که باید مورد واکاوی قرار گیرد. در این میان نیز از نقش رسانه‌ها نباید غافل بود؛ نقشی که درصورت پرهیز از سوگیری‌های جناحی و حزبی می‌تواند جامعه را با خود همراه سازد. اینکه برخی منتقدان و رسانه‌ها، فیلم‌های با موضوع انتقادهای اجتماعی را متهم به سیاه‌نمایی کرده و واکنش‌های تندی از خود نشان می‌دهند، درواقع آب به آسیاب دشمنانی می‌ریزند که قصد بهره‌برداری سیاسی و تاختن به سیاست‌های کلان  کشور را دارند.  به جرأت می‌توان ادعا کرد که سینماگران اجتماعی نه‌تنها در ایران، بلکه در هیچ کجای دنیا، اپوزیسیون‌های نظام شناخته نمی‌شوند و آثارشان نیز در حوزه فیلم‌هایی با معنای مخالفت با حکومت دسته‌بندی نمی‌شود.» تجلیل سازمان سینمایی و تحلیل خبرگزاری دولت، نشان می‌دهد دولت سیزدهم به‌دنبال حذف سینمای جشنواره‌ای با کلیدواژه‌هایی چون «سیاه‌نمایی» نیست و از حضور کنترل‌شده‌ای استقبال می‌کند.