انقلاب سوپرمارکتی

جواد نصرتی 

سوپر‌مارکت، یکی از عمومی‌ترین پدیده‌ها در سراسر دنیاست و می‌توان گفت مردم در تمامی کشورهای دنیا، با این مفهوم آشنایی دارند. اما سوپرمارکت، پدیده‌ای نو در تاریخ بشر است و قدمت آن، به ابتدای قرن گذشته برمی‌گردد.
 بسیاری، نخستین سوپرمارکت دنیا را نخستین شعبه از یک فروشگاه آمریکایی می‌دانند که در چنین روزی در سال 1916، کارش را در تنسی ایالت ممفیس در آمریکا شروع کرد. این مغازه، نه‌تنها شکل و شمایلی نو داشت، که انقلابی در خوار‌و‌بار‌فروشی تاریخ بشر به شمار می‌رفت. تا پیش از آن، عرضه در اختیار فروشنده بود؛ به این معنی که شما از فروشنده درخواست می‌کردید که میزان مشخصی از یک جنس مشخص را به شما بدهد. اما در سیستم جدید عرضه، راهروها و قفسه‌های فروشگاه به شما این امکان را می‌دادند که اجناس مختلف را تماشا کنید، آنها را با هم مقایسه کنید و در نهایت خودتان انتخاب کنید که کدام را می‌خواهید. 
جالب است که فرم خرید در این نخستین سوپر‌مارکت دنیا، از آن زمان تا حالا چندان تغییر نکرده و بسیاری از سنت‌های خرید در سوپرمارکت‌ها، از همان جا شروع شده است.
امروزه، این مدل خرید کردن، کاملا رایج و عادی است اما در آن زمان، تصور اینکه خود مشتری خریدش را انتخاب کند و در فروشگاه چرخ بزند، کاملا نوگرایانه و غیرقابل‌تصور بود. دادن حق انتخاب به مشتری، یک انقلاب بزرگ بود که فراتر از محل عرضه خوار‌و‌بار در فروشگاه‌ها، صنعت بزرگ تولید مواد غذایی و دیگر مایحتاج روزمره را هم به چالش کشید و در آن انقلابی ایجاد کرد. در مدل سنتی، این تولیدکنندگان در سطح بالا و مغازه‌داران در سطوح پایین بودند که به جای عامه مردم تصمیم می‌گرفتند و برایشان انتخاب می‌کردند که چه چیزی را با چه کیفیتی بخرند اما با ظهور سوپرمارکت، این چرخه برعکس شد و این بار این مشتری‌های پرشمار بودند که انتخاب  و در نهایت مسیر تولید را مشخص می‌کردند. با این تغییر، سلیقه و انتخاب خریداران در اولویت قرار گرفت.
انقلاب در صنعت موادغذایی به نفع مشتریان، بزرگ‌ترین دستاورد افتتاح نخستین سوپرمارکت بود. با این حال، در همین سوپرمارکت در تنسی، سنت‌هایی نهاده شد که حتی امروزه هم در سوپرمارکت‌های بزرگ دیده می‌شوند؛ طراحان آن فروشگاه، ایده لباس‌های هم‌شکل فروشندگان را برای نخستین بار پیاده کردند، ارائه سبد به مشتریان را باب کردند، مواد غذایی را قیمت‌گذاری کردند تا مشتری‌ها ببینند و نخستین تخفیف‌های سوپرمارکتی را به مشتری‌ها عرضه کردند.