خشکسالی، تهدید تازه علیه عرضه جهانی غذا

تغییرات آ‌ب‌و‌هوایی، تولید مواد غذایی در اقصی نقاط جهان را تحت‌تأثیر قرار داده و باعث شده تا با وجود از سرگیری صادرات غلات از اوکراین روند کاهش قیمت مواد غذایی چندان محسوس نباشد. در اوایل سال ‌جاری میلادی آغاز درگیری‌های روسیه و اوکراین و محاصره شدن بنادر جنوبی اوکراین که روند صادرات مواد غذایی به‌ویژه غلات را متوقف کرده بود، باعث شد قیمت مواد غذایی در جهان به‌ شدت افزایش پیدا کند. با این حال حدود 2 ماه پیش بود که با میانجیگری ترکیه و سازمان ملل متحد، صادرات غلات از بنادر اوکراین از سر گرفته شد و قیمت مواد غذایی در جهان کمی پایین آمد، اما با فروکش کردن یک بحران، بحرانی دیگر آشکار شده است: تابستان‌های داغ و خشک در اروپا، آسیا و آمریکا در حال زمینگیر کردن عرضه مواد غذایی و غلات در جهان است.
نشریه اکونومیست نوشته: شاخص بهای مواد غذایی سازمان ملل حاکی از آن است که قیمت مواد غذایی در 2 ماه گذشته (جولای) حدود 9درصد کاهش یافته بود، اما آمارها در ماه گذشته (آگوست) نشان می‌دهد که روند کاهش قیمت کند شده و به 2درصد رسیده است که دلیلش ظهور تهدیدهای جدید آب‌وهوایی است.
به اعتقاد ناظران، خبر خوب این است که قیمت مواد غذایی در ماه گذشته میلادی به سطح پیش از آغاز محاصره بنادر اوکراین توسط روسیه رسیده است. اوکراین در ماه گذشته میلادی بیش از 1.6میلیون تن مواد غذایی - عمدتا ذرت، گندم و دانه‌های روغنی - را از طریق دریای سیاه صادر کرده است. همچنین صادرات غلات از جمله محموله‌های جاده‌ای، ریلی و دریایی در ماه گذشته میلادی (آگوست) به تقریبا 3میلیون تن رسیده که حدود دو سوم میانگین پیش از آغاز جنگ است. این در حالی است که انتظار می‌رود مجموع صادرات محصولات کشاورزی در ماه آینده میلادی (اکتبر) نیز به بیش از 6میلیون تن برسد که می‌تواند فشارها بر قیمت مواد غذایی را کاهش دهد.
با این حال گرم شدن هوا و خشکسالی در اروپا، آسیا و بخش‌هایی از آمریکا تهدیدی جدی برای عرضه جهانی مواد غذایی به شمار می‌رود. براساس ارزیابی ماه گذشته کمیسیون اروپا، تولید ذرت در سال2022 میلادی به‌طور میانگین 16درصد نسبت به 5سال گذشته کاهش یافته است که دلیلش گرم شدن شدید هوا در ماه‌های گذشته خواهد بود. به نوشته اکونومیست، مزارع ذرت فرانسه در سال‌جاری میلادی کمترین برداشت را در این قرن خواهند داشت. وزارت کشاورزی آمریکا نیز پیش‌بینی کرده که تولید ذرت این کشور نسبت به سال‌های قبل 5درصد کاهش یافت. به‌گزارش سی‌ان‌بی‌سی، در چین نیز ماه گذشته به‌دلیل موج شدید گرما و کاهش شدید بارش باران در استان‌های مرکزی و جنوبی، برای نخستین بار وضعیت اضطراری خشکسالی اعلام شده است. گفته شده، گرمای بی‌سابقه در این کشور که تا 40درجه نیز رسیده مزارع کشاورزی و دامداری این کشور را به‌شدت تهدید می‌کند. برونو کاراسکو، مدیرکل بخش توسعه پایدار و تغییرات آب‌وهوایی بانک توسعه آسیایی، به سی‌ان‌بی‌سی می‌گوید: «تقریبا 60درصد از کشاورزی در آسیا و اقیانوسیه را کشت دیم تشکیل می‌دهد. همین مسئله باعث نگرانی شدید ما نسبت به تأثیرات تغییرات جوی بر عرضه جهانی مواد غذایی شده است.»‌
بنا بر ارزیابی‌های سازمان ملل متحد، کاهش تولید و محدود شدن عرضه مواد غذایی، یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت این مواد خواهد بود. براساس این گزارش، در بدترین حالت، قیمت جهانی مواد غذایی می‌تواند تا سال2027 میلادی جهش 8.6درصدی دیگری را تجربه کند.