جهان‌نما
کناره‌گیری صدر؛ برزخ سیاسی در عراق
هنوز مشخص نیست دومین کناره‌گیری صدر از سیاست تصمیمی قطعی یا مقطعی است از این‌رو آینده تشکیل کابینه سیاسی در بغداد همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد
برای دومین بار طی کمتر از 3ماه گذشته، «مقتدی صدر»، رهبر جریان صدر عراق اعلام کرد که از سیاست کناره‌گیری می‌کند. رهبر جنبش صدر کناره گیری‌اش از همه فعالیت‌های سیاسی را در بیانیه‌ای توییتری در حساب کاربری رسمی خود اعلام کرد و گفت از همه سمت‌ها کناره‌گیری کرده و تعطیلی همه مؤسسات به جز حرم مطهر، موزه شریف و کمیسیون صدر را اعلام می‌کند.
صدر البته در بیانیه خود بهترین راه را گفت‌وگوی سازنده عنوان کرده و گفته است که برای حفظ توانمندی‌های کشور باید به همه اختلافات فعلی پایان دهیم. پس از بیانیه مقتدی صدر، دفتر او نیز با انتشار بیانیه از ممنوعیت‌های گسترده فعالیت به اسم جریان صدر در عراق خبر داد و اعلام کرد مشارکت به اسم جریان صدر در امور سیاسی و دولتی و همه نهادهای وابسته آن و همه فعالیت‌های اجتماعی ممنوع است. سر دادن شعار و اهتزاز پرچم به اسم جریان صدر و همچنین استفاده از هرگونه ابزار رسانه‌ای ازجمله شبکه‌های اجتماعی به اسم این جریان ممنوع است.
تغییر رأی صدر
درحالی‌که صدر تا همین چند روز پیش از عزم خود برای حمایت از معترضان و رسیدن به اهداف نهایی اعتراضات در عراق سخن می‌گفت و حتی اعتراضات را انقلاب می‌نامید، روز دوشنبه پس از آن کناره‌گیری خود را اعلام کرد که انتقادات از او به دلیل ادامه تظاهرات چند هفته گذشته در عراق بالا گرفته بود.
شاید تأثیرگذارترین نقد از جریان صدر را آیت‌الله سیدکاظم حسینی حائری اعلام کرد که به‌عنوان مرجع تقلید بسیاری از حامیان جریان صدر و شخص مقتدی صدر شناخته می‌شود. آیت‌الله سیدکاظم حسینی حائری با اعلام کناره‌گیری خود از مرجعیت به‌دلیل بیماری و کهولت سن، به‌طور غیرمستقیم مقتدی صدر را خطاب قرار داد و از تفرقه‌افکنی میان مردم عراق به نام شهیدین صدر به‌شدت انتقاد کرد. پس از کناره‌گیری آیت‌الله حائری از مرجعیت در عراق، مقتدی صدر نیز کناره‌گیری خود را اعلام و تأکید کرد که «نجف اشرف مقر اصلی مرجعیت دینی بوده و هست» و افزود که هرگز ادعای عصمت یا اجتهاد یا حتی رهبری نکرده و صرفا خود را «امرکننده به معروف و نهی‌کننده از منکر» می‌داند و هدفی جز «اصلاح اعوجاجی که عامل اصلی آن نیروهای سیاسی شیعه بوده‌اند» ندارد و می‌خواسته آنان را «به ملتشان نزدیک کند.»
آینده تشکیل کابینه در عراق
این نخستین بار نیست که صدر کناره‌گیری‌اش از سیاست را اعلام می‌کند. در اواخر خردادماه امسال نیز خبری مبنی بر کناره‌گیری مقتدی صدر از فضای سیاسی عراق منتشر شد. صدر اعلام کرد از روند سیاسی کناره‌گیری می‌کند تا در دنیا و آخرت شریک سیاستمداران «فاسد» نشود. در آن زمان صدر کناره‌گیری‌اش از سیاست در عراق را 3روز پس از درخواست از همه نمایندگان این جریان برای استعفا از پارلمان عراق اعلام کرد. درخواستی که به کناره‌گیری 73عضو پارلمان منجر شد و در عمل باعث شد تا نمایندگان «چارچوب هماهنگی شیعیان» جای خالی نمایندگان مستعفی را پرکنند. اما وقتی نمایندگان چارچوب هماهنگی شیعیان که پس از کناره‌گیری جریان صدر از پارلمان اکثریت را به‌دست آورده بودند می‌خواستند جلسه رأی اعتماد برای نخست‌وزیری «محمد شیاع السودانی» را برگزار کنند، حامیان جریان صدر به منطقه سبز عراق ریختند و پس از یک هفته تحصن در پارلمان و تعلیق کار این نهاد قانون گذاری، شورای‌عالی قضایی را نیز به‌مدت 2روز هدف قرار دادند. اعتراضاتی که در عمل بغداد را دچار اغمای سیاسی کرد.
بغداد اگرچه هنوز در التهاب است، اما هنوز امید به از سرگیری کار پارلمان همچنان پرنگ است. اکنون که صدر پس از 3هفته جار و جنجال در منطقه سبز بغداد از حامیان خود خواسته میدان اعتراض را ترک کنند، احتمال می‌رود که پارلمان بتواند کار خود را ازسر گیرد، اما برخلاف این تصور ابتدایی و ساده، شاید شروع به‌کار دوباره پارلمان به این سادگی نباشد. صدر تا‌کنون در چند مقطع کناره‌گیری‌اش از سیاست را اعلام کرده و پس از مدتی کوتاه دوباره به میدان تحولات سیاسی بازگشته است. اکنون نیز مشخص نیست که آیا کناره‌گیری صدر از سیاست یک تصمیم قطعی است یا یک تصمیم کوتاه‌مدت و مقطعی.
در واقع اعلام کناره‌گیری صدر از سیاست آینده تحولات مربوط به تعیین تکلیف دولت و کابینه سیاسی عراق را بیش از هر زمان دیگری دچار ابهام خواهد کرد و مشخص نیست درصورتی که باردیگر نمایندگان پارلمان به سمت تعیین نخست‌وزیر آتی عراق بروند، آیا صدر این بار فقط یک نظاره‌گر ساکت خواهد بود یا مانند هفته‌های پیش باردیگر طرفدارانش صندلی‌های قرمز پارلمان عراق را برای چند روز اشغال خواهند کرد. تصمیم اخیر صدر بیش از آنکه یک راه مشخص را پیش روی سیاستمداران عراقی قرار دهد، در واقع آنان را در برزخی قرار داده تا با نگرانی در انتظار حرکت بعدی صدر بمانند.
