سقف اعتبارسنجی؛ سنگ جدید جلوی پای واردکنندگان برنج

مشکلات بخش خصوصی برای ثبت سفارش واردات برنج در حالی وارد دومین ماه خود شده که وزارت جهادکشاورزی امسال با هدف کاهش قیمت برنج در بازار، ممنوعیت واردات فصلی این کالا را لغو کرده تا تداوم عرضه برنج خارجی همزمان با فصل برداشت برنج ایرانی، بازار را از تکرار تنش‌ قیمتی شدید سال گذشته دور نگه‌ دارد. اما به موازات این اقدام مثبت وزارت جهادکشاورزی، ثبت سفارش واردات کالاهای کشاورزی در سامانه جامع تجارت تحت نظر وزارت صمت دچار تغییراتی شد که عملا به برقراری نوعی دیگر از ممنوعیت واردات منجر شده است. تا پیش از مردادماه امسال، شرکت‌های واردکننده محصولات کشاورزی براساس میزان واردات، نقدینگی، زمان ثبت شرکت و برخی آیتم‌های دیگر در سامانه جامع تجارت اعتبارسنجی و براساس این اعتبار، کالا برای واردات ثبت می‌کردند اما از ابتدای مرداد و به محض ابلاغ لغو ممنوعیت فصلی واردات برنج، با تغییراتی که در سامانه ایجاد شد واردکنندگان برای ثبت سفارش با مشکل مواجه شدند.

سقف اعتبارسنجی؛ مانع جدید
از زمان بروز این مشکل، وزارت جهادکشاورزی همسو با واردکنندگان، مکاتباتی را با وزارت صمت برای رفع این مشکل انجام داد که به‌نظر می‌رسد هنوز به نتیجه‌ مطلوبی منجر نشده است. دبیر انجمن واردکنندگان برنج کشور درباره وضعیت کنونی ثبت سفارش و مسیر طی‌شده برای رفع این مشکل به همشهری گفت: تنها تغییری که طی این مدت ایجاد شده این است که ابتدای مرداد تنها میانگین واردات، ملاک ثبت سفارش قرار گرفته بود. درحالی‌که الان اعتبارسنجی شرکت‌ها که از قبل نیز ملاک عمل بود، لحاظ شده اما به‌نظر می‌رسد برای سقف اعتبارسنجی شرکت‌ها ضریبی اعمال شده که نتیجه آن محدودشدن ثبت سفارش بخش زیادی از شرکت‌ها بوده است.
مسیح کشاورز، با اشاره به ناهماهنگی بین 2وزارتخانه مرتبط با معیشت مردم در زمینه واردات اقلام کشاورزی گفت: این مشکل در سامانه برای شکر و روغن حل شده اما متأسفانه هنوز بین وزارت جهادکشاورزی و صنعت، معدن و تجارت در این زمینه اختلاف نظر وجود دارد که سیستم ثبت سفارش واردات کالاهای کشاورزی با چه روشی و براساس چه معیاری کار کند. او اضافه کرد: وزارت صمت به درخواست‌های بازنگری در این سامانه پاسخی نداده و منتظر است ببیند چنددرصد از درخواست‌های ثبت سفارش از سوی سیستم رد می‌شود، وزارت جهادکشاورزی هم از سوی دیگر در حال بررسی میزان آسیب این سیستم به میزان ثبت سفارش کالاهای کشاورزی است و در کش و قوس بررسی‌های 2وزارتخانه فعلا ثبت سفارش کالا تقریبا متوقف است.

دستور معاون اول رئیس‌جمهوری
به‌گفته دبیر انجمن واردکنندگان برنج، وزارت جهادکشاورزی برای رفع مشکل واردکنندگان با معاون اول رئیس‌جمهوری و رئیس ستاد تنظیم بازار، مکاتباتی داشته که به صدور دستور محمد مخبر در این زمینه منجر شده است. در نامه‌ای که 18مردادماه با امضای محمدرضا محمدخانی، رئیس دفتر معاون اول رئیس‌جمهوری خطاب به وزرای صمت و جهادکشاورزی نوشته شده بر «اقدام لازم» درخصوص رفع مشکل واردات و ترخیص برنج تأکید شده اما با گذشت بیش از 2هفته از این دستور شرایط همچنان بر همان روال قبلی است. 
عباس عسگرزاده، معاون توسعه بازرگانی وزیر جهادکشاورزی نیز 24مردادماه در نامه‌ای به علیرضا پیمان‌پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت، تداوم مشکل محدودیت سیستمی را به بروز خلل در فرایند تامین کالا منجر دانسته و نسبت به عواقب مترتب بر آن در بازار کالاهای کشاورزی هشدار داده است. کشاورز، با انتقاد از سیاستگذاری دوگانه در زمینه واردات برنج، گفت: وزارت جهادکشاورزی ممنوعیت فصلی واردات را با این هدف لغو کرد که با استمرار واردات، برنج با قیمت مناسب به‌دست مصرف‌کننده برسد، اما از سوی دیگر وزارت صمت سنگ بزرگی به نام میانگین واردات و سقف اعتبار جلوی پای واردکنندگان انداخته و عملا سیاست استمرار واردات را بی‌اثر کرده است. 
براساس اعلام انجمن واردکنندگان برنج، طی یک ماه اخیر تنها کالاهایی که از قبل ثبت سفارش داشته‌ به کشور وارد شده و وارداتی که نیاز به ثبت سفارش جدید یا تمدید و ویرایش داشته‌اند عملا متوقف شده است. به درازا کشیدن مشکل در حالی است که محموله برخی تجار وارد کشور شده و در نتیجه واردکنندگان برای هر روز تأخیر و بلاتکلیفی متحمل هزینه‌های دموراژ می‌شوند. تا 19مرداد 623هزار تن برنج توسط بخش خصوصی وارد کشور شده است.

آخرین قیمت برنج
اعلام خبر افزایش 30درصدی تولید امسال برنج نسبت به سال گذشته، خبری بود که در کنار لغو ممنوعیت واردات، توانست فتیله قیمت برنج را در مغازه‌ها پایین بکشد. در یک ماه اخیر قیمت برنج ایرانی تا 20درصد کاهش یافته و هم‌اکنون قیمت انواع برنج مرغوب که در 3ماه ابتدای امسال از کیلویی 150هزار تومان فراتر رفته بود به زیر این سقف و محدوده 140هزار تومان برگشته است. قیمت خرید برنج در بنکداری‌ها نیز کاهش یافته و به‌گفته دبیر اتحادیه بنکداران بهترین برنج شمال هم‌اکنون 90هزارتومان به بنکداران فروخته می‌شود. در سایت‌های فروش مستقیم برنج نیز هر کیلو برنج‌ طارم فریدونکنار 110هزار تومان، طارم هاشمی 111هزار تومان، هاشمی فریدونکنار 112.500 و دم‌سیاه آستانه 113هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. قیمت انواع برنج وارداتی هم‌اکنون بین 35 تا 50هزار تومان در هر کیلو است که هر کیلو برنج هندی 40 تا 45هزار تومان و هر کیلو برنج پاکستانی 43 تا 50هزار تومان به فروش می‌رسد.