شمارش معکوس برای اینترنت کودک

عمادالدین قاسمی پناه - روزنامه‌نگار

راه‌اندازی اینترنت امن برای کودکان یکی از دستاوردهای وزارت ارتباطات در گزارش اخیر این وزارتخانه عنوان شده است. این اقدام براساس سند بالادستی شورای‌عالی فضای مجازی با عنوان «سند صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی» صورت گرفته است. این سند که شامل 4ماده است و در خردادماه1400 تصویب شده، تکالیفی را برای دستگاه‌های ذیربط تعیین کرده است. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات یکی از دستگاه‌هایی است که سهم عمده‌ای از تکالیف برای آن تعیین شده است. از آنجا که فناوری در آموزش از ابزارهای بسیار مفید محسوب می‌شود، وزارت آموزش و پرورش هم به این ابزار نیاز دارد. از سوی دیگر، این ابزار اگر به‌درستی مورد استفاده کودکان و نوجوانان قرار نگیرد، آسیب‌هایی را به همراه خواهد داشت؛ به همین‌خاطر، وزارت ارتباطات با عملیاتی کردن برنامه‌های خود در این زمینه، از تولید ابزارهایی خبر داده که به‌زودی رونمایی می‌شود و در اختیار خانواده‌ها قرار می‌گیرد.

آموزش سواد فضای مجازی در مدارس
در مراسم اختتامیه سی‌وششمین اجلاس مدیران و روسای آموزش و پرورش کشور، عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات استفاده از فناوری در حوزه آموزش را مهم دانست و از اعلام آمادگی این وزارتخانه برای توسعه سکوها و شبکه‌های اجتماعی این حوزه خبر داد.
با این حال، زمانی که قرار است از فناوری در حوزه آموزش استفاده شود، آسیب‌هایی هم بر آن مترتب است. این موضوع در صحبت‌های زارع‌پور مورد توجه قرار گرفت و وی بر اهمیت سواد فضای مجازی و مقابله با آسیب‌های این فضا تأکید کرد.
به‌گفته او «این فناوری با همه مزایا، چالش‌هایی را هم برای نسل جوان و کودکان و نوجوانان به همراه دارد که باید به آن توجه کرد.» زارع‌پور همچنین در این نشست به موضوع مصون‌سازی کودکان و نوجوانان و ابزارها و راهکارهایی که کشورهای پیشرفته در اختیار خانواده‌ها و فرزندان قرار داده‌اند، اشاره کرد. وزیر ارتباطات بهترین زمان برای آموزش کودکان در استفاده از فضای مجازی را دوران کودکی دانست و همچنین مدرسه را بهترین مکان برای آموزش این قواعد در مدارس معرفی کرد. به این ترتیب، شاید اکنون لزوم تعریف یک دوره آموزشی یا تدوین یک کتاب در این زمینه با استفاده از نظر متخصصان این حوزه بیش از گذشته احساس شود.

اقدامات دولت
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین در این اجلاس به اقداماتی که در دولت سیزدهم برای استفاده مناسب کودکان و نوجوانان از فضای مجازی صورت گرفته، اشاره کرد و ادامه داد: «ابزاری فراهم شده است که در اختیار خانواده‌ها قرار می‌گیرد تا بتوانند برای سنین مختلف فرزندان خود اینترنت امن، مفید و سالم را فراهم کنند.» زارع‌پور با بیان اینکه این ابزارها به‌زودی رونمایی می‌شود و برای استفاده در اختیار خانواده‌ها قرار می‌گیرد، گفت: «خانواده‌ها درصورت تمایل می‌توانند از این ابزارها برای ایجاد یک محیط سالم برای کودکان خود در فضای مجازی استفاده کنند.» او همچنین از مدیران و روسای آموزش و پرورش خواست برای معرفی این ابزارها به خانواده‌ها در مدارس تلاش کنند.

تعریف سطوح
این در حالی است که چندی پیش، مهدی سالم، رئیس سابق مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با همشهری از رونمایی اینترنت پاک در آینده نزدیک و تعریف 4سطح برای خانواده‌ها خبر داده بود. سالم با تأکید بر اینکه موضوع قابل توجه این است که در استفاده از اینترنت پاک هیچ اجباری وجود ندارد، ادامه داد: «هر پدر و مادری، هر یک از 4سطح تعریف شده را می‌تواند برای فرزندان خود انتخاب کند.»  به‌گفته او «به‌عنوان مثال، پدر و مادری انتخاب می‌کند که فرزندش از یکی از سطوح استفاده کند. با این حال، هر زمان که والدین لازم بدانند، می‌توانند با شماره‌گیری یک کد USSD که متعاقبا اعلام می‌شود، دسترسی به سطح انتخاب شده را حذف کنند.»

مخابرات لایه‌ها را نوسازی نکرده
وزیر ارتباطات همچنین در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه 2صداوسیما با اشاره به مهم‌ترین برنامه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای ایجاد پوشش ۲۰میلیون فیبرنوری منازل و کسب‌وکارها، شبکه ارتباطی کشور را دارای 4لایه دانست.
زارع‌پور این 4لایه را شامل لایه دسترسی، لایه داخل شهر یا استان که لایه تجمیع گفته می‌شود، لایه بین استان و در نهایت دروازه‌های اینترنت ملی اعلام کرد و گفت: «ما در این 4لایه چه برای ارتباطات ثابت و چه برای ارتباطات سیار، برنامه‌های متعددی را پیش‌بینی کرده‌ایم که ظرفیت‌های کشور را در این لایه‌ها توسعه دهیم تا شبکه پرسرعت و با کیفیت ایجاد شود.» با این حال، او با اشاره به اینکه در برخی از این لایه‌ها بیش از 10سال است که نوسازی صورت نگرفته، عمده این لایه‌ها را مربوط به لایه شهرها و داخل استان‌ها یا همان لایه تجمیع دانست که در اختیار شرکت مخابرات ایران است.