سرزمین خدایخانهها
حمیدرضا محمدی
ایران سرزمین مساجد حیرتآور است که کم میتوان نظیر و شبیهشان را در گیتی سراغ گرفت؛ مساجدی سرشار و سراسر از شگفتی و زیبایی. خدایخانههایی پر از رنگ، پر از تلألو نور، و پر از شور هنر ایرانی.
ابنیهای که از قدیمترینشان یعنی مسجد تاریخانه دامغان، مسجد عتیق شیراز و مسجد جامع فهرج یزد همه و همه، در درازنای تاریخ کهن ایران، پناهگاه مردم بودهاند و داستانهایی پردامنه درون خود که هر کسی را مفتون خود میکنند.
در روزهای صعب و سخت جنگ و بیماری و قحطی جایی بودهاند برای التیام آلام ساکنان هر سامان. گاهی مدرسه بودهاند و جایی برای علمآموزی و وقتی هم مکانی بودهاند برای مبارزه علیه ظلم.
مساجد ایران هریک شاهکاریاند در معماری و نمادهایی تمامعیار در شقوق آن از کاشیکاری و آجرکاری تا خوشنویسی و دستآفریدههای دیگر هنرمندان خداباور.
امکنهای که در هر اقلیمی بسته به باد و باران و آفتابشان، با روشی و منشی خاص خود بنا میشدند تا نمازگزاران در آن آنات روحانی راز و نیاز با خالق طیب خاطر باشند و اهالی آن منطقه مأنوس و مألوفاند با آن.
مساجد کعبه آمال مردم هر کوی و برزن و هر روستا و شهریاند؛ مردمی که حواسشان به نیایشگاهشان هست. به آن میرسند؛ نظیف و تمیزش میدارند. اگر کهنسال باشد، ترمیم و تعمیر و اسلاف نمازگزار خود را نیز احترام و احتشام میکنند.
و در این میان قاطبه همین مساجد قدیمسال به ثبت ملی هم رسیدهاند و البته مسجد جامع اصفهان که با ثبت جهانیاش، خوشاقبالترین مسجد ایران است و ارج و اجر فراوان یافته.
خوب است تکریم و تعظیم کنیم این مواریث تاریخ و تمدن ایران را. فارغ از سبب نامگذاری روز جهانی مسجد، شاید این فرصتی باشد برای بازشناسی جایگاه و پایگاه مساجد در فرهنگ ایرانی و رسوخ و نفوذی که در دلهای زادگان این خاک کردهاند و با پیشینه این خطه عجین و قرین شدهاند و خود را به آینده پیوند دادهاند.