«غدیر»‌ 50سال خوزستان را سیراب می‌کند

سیده زهرا عباسی- خبرنگار

روزشماری‌ها برای بهره‌برداری از طرح میان‌مدت آبرسانی غدیر به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح آبرسانی در خاورمیانه و کلید حل تنش‌های آبی در استان خوزستان شروع شده است؛ مسئولان از بهره‌برداری طرح میان‌مدت در شهریورماه امسال خبر می‌دهند و تأکید می‌کنند که طرح جامع آبرسانی غدیر با هدف تامین آب آشامیدنی 26شهر، 1608روستا و بیش از 4میلیون نفر از جمعیت خوزستان در آینده تکمیل خواهد شد.

طرح غدیر چیست؟
طرح آبرسانی غدیر سال 88و ابتدا فقط با هدف‌ آبرسانی به شهرهای آبادان، خرمشهر، دشت‌آزادگان و شادگان کلید خورد و قرار بود طی 6سال به بهره‌برداری برسد، بعدها به 26شهر و بیش از 4میلیون و 700هزار نفر از جمعیت خوزستان گسترش یافت.
معاون آبرسانی سازمان آب و برق خوزستان درباره تاریخچه طرح آبرسانی غدیر به همشهری می‌گوید: سال 88قرار بود فقط آب آشامیدنی موردنیاز شهرهای آبادان، خرمشهر، شادگان و دشت‌آزادگان از سد تنظیمی کرخه تامین شود، اما در همین سال‌ها حوضه کارون به‌عنوان مهم‌ترین منبع آب آشامیدنی اهواز و روستاهای اطراف به‌دلیل خشکسالی با مشکل مواجه و قرار شد این جمعیت هم به سد تنظیمی کرخه متصل شوند.
صابر علیدادی می‌افزاید: با توجه به افزایش جمعیت نیازمند به آب کرخه یعنی حدود 54درصد جمعیت استان و همچنین غیرقابل اطمینان بودن این حوضه در نهایت سال 92تصمیم بر آن شد تا همه این جمعیت به یک نقطه بهینه و قابل اطمینان از نظر کمیت و کیفیت یعنی دز متصل شود.

طرح میان‌مدت و افق تابستان 1401
افق تعیین شده برای طرح جامع آبرسانی غدیر و تحت‌پوشش قرار دادن بیش از نیمی از جمعیت خوزستان سال 1425ذکر شده است، اما بعد از نخستین سفر رئیس‌جمهوری در دولت جدید به خوزستان قرار شد ابتدا طرح میان‌مدت در تابستان 1401و بعد از آن طرح جامع به بهره‌برداری برسد.
معاون آبرسانی سازمان آب و برق خوزستان در این‌باره توضیح می‌دهد: در طرح بلندمدت (افق 1425) 26شهر و بیش از 4میلیون و 700هزار نفر از جمعیت خوزستان با اعتبار 25هزار میلیارد تومان از محل تهاتر نفت، هزار کیلومتر خط انتقال و تامین 20مترمکعب بر ثانیه آب از مخزن سد دز آبرسانی می‌شوند. در طرح میان‌مدت که شهریور امسال به بهره‌برداری می‌رسد 17شهر با جمعیت 2میلیون و 200هزار نفر با 73کیلومتر خط انتقال و 2هزار میلیارد تومان اعتبار که 1200میلیارد تومان آن امسال پرداخت شده و بقیه به‌صورت دین پرداخت خواهد شد، تحت پوشش 10مترمکعب بر ثانیه آب از دز و 10مترمکعب بر ثانیه آب از حوضه کرخه قرار می‌گیرند.
به‌گفته علیدادی، در خط انتقال میان‌مدت بزرگ‌ترین خط لوله که در آب آشامیدنی کشور کار شده، یعنی به قطر 2800میلی‌متر به‌طول‌ 73کیلومتر کار شده است که می‌توان آن را بزرگ‌ترین سامانه تامین آب در کل تاریخ وزارت نیرو تا‌ کنون دانست.
این مقام مسئول همچنین درباره قابل اطمینان بودن حوضه کرخه با توجه به کاهش بارندگی‌ها و خشکسالی نیز تصریح می‌کند: خطوط انتقال و ایستگاه‌های پمپاژ غدیر طوری تعبیه شده که قابل اتصال به هر 3حوضه کرخه، کارون و دز است. تاریخ خوزستان نشان می‌دهد هیچ‌گاه این 3رودخانه پر آب همزمان درگیر تنش نبوده‌اند و به همین دلیل هر زمان یکی از حوضه‌ها دچار مشکل باشد ما خطوط انتقال را به حوضه‌های دیگر متصل می‌کنیم.
علیدادی تأکید می‌کند با توجه به مطالعات جمعیتی صورت گرفته و نرخ رشد جمعیت در خوزستان طرح آبرسانی غدیر حداقل تا 50سال آینده پاسخگوی نیاز استان خواهد بود.

‌چالش آب در 2200روستای خوزستان
گسترش عدالت، پایداری اجتماعی و توسعه زیرساختی از مهم‌ترین دستاوردهای طرح آبرسانی غدیر ذکر شده ‌که در فاز میان‌مدت در قالب 3پروژه ایجاد ایستگاه پمپاژ W2 در شبکه آبیاری دز و خطوط انتقال پمپاژ تا ایستگاه پمپاژ ام‌الدبس، توسعه ایستگاه پمپاژ ام‌‌الدبس و تکمیل و توسعه ایستگاه پمپاژ شهید چمران انجام می‌شود.
این در حالی است که خوزستان با 29شهرستان، حدود ۵میلیون‌و۳۵هزارنفر جمعیت و 4042روستای با یک‌میلیون‌و۶۲هزار نفر جمعیت روستایی همچنان تنش آبی زیادی در روستاهای خود دارد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوزستان با تأکید بر اینکه طرح آبرسانی غدیر بر کیفیت و کمیت آب آشامیدنی به‌ویژه روستاهای استان مؤثر است، به همشهری می‌گوید: روستاهای ما اغلب از کرخه آب می‌گرفتند درحالی‌که حالا اغلب‌شان تحت پوشش طرح غدیر به‌عنوان منبع پایدار قرار می‌گیرند.
محمدرضا کرمی‌نژاد طرح آبرسانی غدیر را به‌ویژه برای روستاهای شادگان، خرمشهر، آبادان، دشت‌آزادگان و اهواز مفید می‌داند و می‌افزاید: سال گذشته مشکل آب ‌آشامیدنی 1100روستا و امسال 500روستا حل شد و هم‌اکنون 2200روستای خوزستان با چالش کیفیت یا افت فشار آب مواجه هستند که در یک برنامه 2ساله طی همکاری با پیمانکاران مشکل‌شان را حل خواهیم کرد.

شبهه نمایندگان
گرچه عباس صدریان‌فر، مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان تأکید کرده است طرح میان‌مدت ابر‌پروژه آبرسانی غدیر با دستور رئیس‌جمهوری و وزیر نیرو آبرسانی به غرب و جنوب استان را با اولویت در دستور کار قرار داده است تا سطح کیفی و کمی آب در این 2منطقه افزایش یابد، اما نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی معتقد است این طرح هنوز  اما و اگرهایی دارد.
 سیدکریم حسینی در گفت‌وگو با همشهری تأکید می‌کند وزارت نیرو پاسخ‌های روشن و مشخصی درباره معارض، اندازه خطوط انتقال آب، تامین اعتبار و همچنین سنوات طرح حداقل در اختیار نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی قرار نداده است، به‌ویژه اینکه تردیدهایی درباره اندازه لوله‌های خطوط انتقال آب استفاده شده وجود دارد.