گزارش
نگرانی ازترافیک سنگین اکران
مدیرکل عرضه و نمایش فیلم‌های سینمایی، هنر و تجربه را محل مناسبی برای اکران ۷۰درصد فیلم‌های پشت خط مانده می‌داند
ناهید پیشور- روزنامه‌نگار
«با این همه فیلم پشت خط اکران چه باید کرد؟» این یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی است که ذهن مدیریت سینما را به‌خود مشغول کرده است. در چشم بر هم زدنی نیمی از سال سینمایی گذشت؛ سالی که در جشنواره فجر تحویل می‌شود. تصویر پیش رو انبوهی از فیلم‌های اکران نشده است که امکان ندارد بشود تمام آنها را در فرصت محدود باقی مانده اکران کرد. با اینکه شورای صنفی نمایش، نهایت تلاشش را صرف کاستن از ترافیک اکران کرده و متهم به فیلم‌سوزی هم شده، تعداد فیلم‌های آماده نمایش بسیار بیشتر از ظرفیت اکران است. حالا چرا اوضاع اینگونه شده؟ مدیران فعلی، مدیران سینمایی دولت دوازدهم را مقصر وضع موجود می‌دانند. چنان‌که مدیرکل عرضه و نمایش فیلم‌های سینمایی در این رابطه می‌گوید: صدور پروانه ساخت بدون درنظر داشتن ظرفیت واقعی اکران از یک سو و تعطیلی سینماها در دوران کرونا و افزایش تعداد فیلم‌های آماده اکران از سوی دیگر، اداره کل عرضه و نمایش و همچنین شورای صنفی نمایش را در شرایط سخت و حساسی قرار داده است که در جلسات متعدد به‌دنبال راهکار و حل این معضل بزرگ هستیم.»
۷۰درصد فیلم‌ها مناسب اکران آنلاین یا هنر و تجربه
راهکاری که مدیران سینمایی برای حل بحران یافته‌اند، استفاده از ظرفیت‌های اکران آنلاین و گروه هنر و تجربه است؛ گروهی که بعد از یک سال بلاتکلیفی سرانجام مدیر خودش را هم شناخته است. این نکته‌ای است که روح‌الله سهرابی، مدیرکل عرضه و نمایش فیلم‌های سینمایی در گفت‌وگو با مهر به آن اشاره کرده است: «تراکم فیلم‌های آماده اکران موجب نگرانی مدیران سازمان سینمایی شده است. انبوه فیلم‌های به‌جا مانده از دوران کرونا که به‌دلیل تعطیلی سینماها فرصت نمایش عمومی پیدا نکرده‌اند امروز تبدیل به معضلی برای اداره کل عرضه و نمایش جهت مدیریت عادلانه اکران شده‌اند. تعداد قابل‌توجهی از این فیلم‌ها را می‌توان در قالب سازوکاری جدید به سمت و سوی اکران «هنروتجربه» و یا اکران آنلاین هدایت کرد تا ضمن کاستن از تعداد زیاد آثار در صف انتظار اکران، به صاحبان آثار نیز کمک کرد که چرخه تولید تا توزیع فیلم خود را کامل کنند و با خیال راحت پیگیر ادامه فعالیت‌های حرفه‌ای خود باشند. بیش از 70 درصد فیلم‌های در انتظار اکران را می‌توان در گروه «هنروتجربه» یا در بستر پلتفرم‌ها به‌صورت آنلاین اکران کرد. لذا با توجه به حجم بالای فیلم‌های اکران نشده و از طرفی ورود تولیدات جدید به چرخه تولید و اکران، بدون تردید آثاری که تا پایان امسال به طریقی موفق به اکران نشوند در سال آینده حتی برای اکران در گروه «هنروتجربه» نیز دچار مشکل خواهند شد.» تصویری که سهرابی از ترافیک سنگین اکران ارائه می‌دهد منطبق با واقعیت است ولی راهکار ارائه داده شده بعید است مورد رضایت سینماگران باشد. تجربه نشان داده که از اکران آنلاین و حضور در گروه هنر و تجربه، نمی‌توان به بازگشت سرمایه امیدوار بود. در چنین شرایطی فقط فیلم‌هایی سر از پلتفرم‌ها یا هنر و تجربه درمی‌آورند که هیچ راه دیگری برایشان نمانده باشد.
این فیلم‌ها برای کدام مخاطب ساخته شده است؟
اگر واقعا 70درصد فیلم‌های اکران نشده مناسب حضور در پلتفرم‌ها یا گروه هنر و تجربه باشند، معنایش این است که این آثار برای اکران گسترده و ارتباط با مخاطب عام تولید نشده‌اند. با فرض درست بودن تحلیل مدیرکل عرضه و نمایش فیلم‌های سینمایی، این سؤال پیش می‌آید که چگونه این تعداد فیلم بدون لحاظ کردن مناسبات اکران ساخته شده‌اند.
تولید فیلم‌هایی که لحن تجربی دارند و فاقد جاذبه‌های تجاری هستند در همه کشورهای صاحب سینما، در کنار سینمای جریان اصلی رواج دارد؛ منتها اگر آمار ۷۰درصدی اعلام شده را جدی بگیریم، به این پرسش باید پاسخ دهیم که سینمای جریان اصلی چگونه جای خود را به سینمای تجربی و هنری داده است؟ جوری که اکثریت فیلم‌ها قابلیت اکران عمومی گسترده را ندارند. این روایت سهرابی از فیلم‌های در نوبت اکران نشان می‌دهد در ۳سال اخیر انبوهی فیلم خاص و هنری ساخته شده است: «با توجه به راه‌اندازی دوباره گروه «هنروتجربه» امکان اکران فیلم‌هایی با مضامین و فرم‌های خاص فراهم شده است و از آنجایی که اتفاقا تعداد قابل‌توجهی از فیلم‌های در صف اکران از همین جنس هستند بنابراین فرصت بسیار خوبی برای نمایش آنها در گروه «هنروتجربه» است.»
لیگ 2 سینما شلوغ می‌شود؟
از گروه هنر و تجربه به‌عنوان لیگ 2سینما هم یاد می‌شود؛ گروهی که فیلم‌هایش معمولا کمتر دیده می‌شود و بحث بازگشت سرمایه هم در آن تقریبا منتفی است. در اوایل دهه۹۰ هنر و تجربه برای ساماندهی اکران فیلم‌های هنری راه‌اندازی شد ولی به مرور این گروه جایی شد برای نمایش هر فیلمی که سینماداران به اکران عمومی‌اش رضایت نمی‌دادند. نتیجه اینکه هنر و تجربه از اواخر دهه۹۰ به جای پاتوق فیلم‌های هنری به پایگاه فیلم‌های نفروش تبدیل شد. با توجه به چشم‌اندازی که روح‌الله سهرابی ترسیم کرده در ماه‌های پیش رو باید منتظر شلوغ شدن لیگ دو سینما باشیم.
مهم‌ترین آسیب این رویکرد، ضربه زدن به برند هنر و تجربه است. باید دید سرپرست تازه این گروه، حاضر به عدول از فلسفه شکل‌گیری هنر و تجربه می‌شود یا در برابر فیلم‌هایی که نه هنری‌اند و نه تجربی، مقاومت می‌کند.
مکث
سینماهای هنر و تجربه مشخص شد
نحوه نمایش فیلم‌ها و اسامی سینماهای نمایش‌دهنده فیلم‌های گروه سینمایی «هنر و تجربه» در تهران و شهرستان‌ها اعلام شد. محمد طیب، سرپرست گروه سینمایی «هنر و تجربه» با اشاره به اینکه نمایش فیلم‌های «هنر و تجربه» در ۲۰سالن سینما در تهران و شهرستان‌ها قطعی شده است، گفت: تاکنون نمایش فیلم‌ها در پردیس‌های سینمایی هویزه، اطلس و ویلاژتوریست در مشهد، مهدوی در نیشابور، ساحل و سیتی‌سنتر در اصفهان، بهمن در سنندج، عصرجدید در گرگان، ستاره‌باران در تبریز، مهرقدس در همدان، گلستان در شیراز، آزادی در کرمانشاه، سینماسپهر در ساری، تماشاخانه پارس‌کرمان در کرمان و پردیس‌های سینمایی چارسو، ملت، کورش، نارسیس و سینماهای فرهنگ و موزه سینما در تهران قطعی شده است. طیب افزود: پردیس سینمایی چارسو به‌عنوان خانه و مرکز نمایش‌ها و رویدادهای گروه «هنر و تجربه» انتخاب شده است و تمام رویدادهای رونمایی و جلسات نقد و بررسی در سینما چارسو برگزار می‌شود. وی با تأکید بر اینکه در حال مذاکره با تعداد بیشتری از سینماهای کشور برای نمایش فیلم‌ها هستیم، افزود: براساس برنامه‌ریزی انجام شده فیلم‌ها در تمام سینماهای انتخاب شده تهران هر روز در ۲سانس ساعت ۱۶ و ۱۸ به نمایش درمی‌آیند. همچنین در شهرستان‌ها نیز روز چهارشنبه به‌عنوان روز فیلم‌های «هنر و تجربه» انتخاب شده است و این فیلم‌ها در این روز در 2سانس ساعت ۱۶ و ۱۸ به نمایش در می‌آیند. هر فیلم به‌مدت ۲هفته در تمام سالن‌ها براساس جدول اعلام‌شده اکران می‌شود و اگر فیلمی با استقبال خوبی از سوی مخاطبان همراه شد قطعا اکران آن ادامه پیدا خواهد کرد.
