عقبگرد صدر از «فرصت آخر»

فقط چند روز زمان برای «مقتدی صدر» کافی بود تا از تصمیم خود برای برگزاری دور جدیدی از اعتراضات در بغداد عقب‌نشینی کند. ابتدای همین هفته بود که «صالح العراقی» از فرماندهان نزدیک به مقتدی صدر، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که روز شنبه هفته آینده را برای برگزاری «تظاهرات میلیونی مسالمت‌آمیز» در نظر گرفته است. صالح العراقی در این بیانیه از همه استان‌های عراق خواست تا به‌سوی بغداد حرکت و در آنجا درخواست خود برای انحلال پارلمان را اعلام کنند. صالح العراقی 48ساله از چهره‌های نزدیک به مقتدی صدر است که عمده بیانیه‌ها و اعلامیه‌های مربوط به این چهره پرنفوذ در عراق را در حساب توییتری خود منتشر می‌کند و از همین رو بیانیه‌های او به‌عنوان بیانیه‌های مقتدی صدر درنظر گرفته می‌شود. حساب کاربری صالح العراقی اما روز سه‌شنبه برخلاف 3روز قبل از آن به نقل از مقتدی صدر اعلام کرد که راهپیمایی هفته آینده تا مدت زمان نامعلومی به تعویق افتاده و فعلا برنامه‌ای برای برگزاری اعتراض‌ها در دست نیست. در بیانیه منتشر شده، صدر تلاش کرده تا همزمان با اعلام تعویق اعتراضات، همچنان خود را چهره‌ای پیشرو و انقلابی معرفی کند و از همین رو با کلماتی انگیزشی در قالب مبارزه با فساد و خطاب به کسانی که هویت‌شان را اعلام نکرده، گفته است: «ای مفسدان! علیه فساد شما قیام می‌کنیم و سیاست شما در تقلید از اقدامات ما دلیل بر ورشکستگی شما و اصرار بر فساد شماست.» صدر تعویق تظاهرات بزرگ مورد نظر خود در بغداد را به حفظ جان مردم پیوند زده و در اعلامیه خود گفته است: «اگر شما روی جنگ داخلی شرط‌بندی می‌کنید، پس من روی حفظ صلح داخلی شرط می‌بندم و خون عراقی‌ها از همه‌‌چیز گرانبهاتر است. من عاشق عراق، مردم و مقدسات آن هستم. تعویق تظاهرات روز شنبه را تا اطلاع ثانوی اعلام می‌کنم تا نقشه‌های شوم شما شکست بخورد و فساد شما را با خون عراقی‌ها که بسیاری از آنها قربانی فساد و امیال شما شده‌اند، تغذیه نکنم.»
این نخستین‌بار نیست که مقتدی صدر تصمیمات اصلی و محوری خود را به ناگهان تغییر می‌دهد. سال گذشته نیز جریان صدر تبلیغات زیادی را برای برگزاری انتخابات زودهنگام و شرکت در آن به راه انداخت، اما 2ماه پیش بدون اعلام قبلی و به‌صورت ناگهانی از همه 73نماینده‌ای که به پارلمان راه پیدا کردند، خواست تا استعفای خود را اعلام کرده و از پارلمان خارج شوند. صدر حتی با انتشار بیانیه دیگری کناره‌گیری‌اش از سیاست را اعلام کرد، اما هنوز 2ماه از بیانیه نگذشته بود که فراخوان اعتراضات گسترده در بغداد را برای انحلال کابینه و پارلمان منتشر کرد. او هدفش را مبارزه با فساد در دستگاه‌های سیاسی عراق و روی کارآمدن یک دولت غیروابسته اعلام کرد.
این فراخوان اعتراضی به شکل‌گیری دوری جدید از اعتراضات همراه با تحصن در مناطق سیاسی و دیپلماتیک عراق منجر شد و حتی هجوم صدری‌ها به پارلمان به تعطیلی دوهفتگی این نهاد حاکمیتی منجر شده است. اعتراضات در عراق اگرچه به‌صورت جسته و گریخته تا به امروز ادامه دارد، اما مشخص نیست که عقب‌نشینی صدر برای برگزاری تظاهرات بزرگ روز شنبه که آن را «آخرین فرصت» نامیده بود، با چه هدفی صورت گرفته است. آنچه معلوم است آنکه صدر همچنان با نامزدی «محمد شیاع السودانی» که از سوی «چارچوب هماهنگی شیعیان» برای پست نخست‌وزیری عراق معرفی شده، مخالف است و هنوز به چیزی کمتر از انحلال کامل پارلمان راضی نمی‌شود. دیگر گروه‌های سیاسی عراق هم برای انحلال پارلمان چراغ سبز نشان داده‌اند، اما صدر خواستار انحلال یکباره و قطعی آن است. دیگر گروه‌های رقیب صدر خواستار تشکیل یک دولت و تعیین نخست‌وزیر موقت برای انحلال پارلمان هستند؛ موضوعی مورد اختلاف که صدر و رقبایش هنوز بر سر آن به توافقی نرسیده‌اند.