اتراق دانش‌بنیان ‌ها در کاروانسرای سعدالسلطنه

راحله عبدالحسینی - روزنامه‌نگار

‌خانه خلاق هنر پایتخت خوشنویسی ایران، مراحل تکمیل نهایی را می‌گذراند و به‌گفته مسئولان، قرار است در هفته دولت افتتاح شود. این مرکز در قزوین از آن جهت خانه خلاق نام دارد که جایی برای تعامل هنرمندان و شرکت‌های فناوری است؛ مرکزی که سازوکارش آموزش هنرهای دستی یا فروش محصولات هنری نیست، بلکه محلی برای توسعه استارت‌آپ‌های هنری است. 
خانه خلاق هنر قزوین در پارک علم و فناوری برپا شده تا پیوندگاهی بین هنرهای دستی و دانش نوآورانه امروزی باشد. رئیس پارک علم و فناوری قزوین می‌گوید که در خانه خلاق، ایده‌های هنرمندان به محتوایی برای شرکت‌های دانش‌بنیان تبدیل می‌شود.

مشارکت فناوری در هنرهای بومی 
اساس کار و فعالیت خانه خلاق هنر قزوین دانش‌بنیان است؛ موضوعی که رئیس پارک علم و فناوری قزوین درباره آن اینطور به همشهری توضیح می‌دهد: بحث دانش‌بنیان را بیشتر در زمینه فعالیت‌های آی.تی شنیده‌ایم و شاید در زمینه هنر قدری ناآشنا به‌نظر برسد، اما خانه خلاق هنر این امکان را ایجاد کرده است تا فناوری و دانش روز با هنر گره بخورد. خانه خلاق هنر فقط جایی برای دورهمی هنرمندان و تبادل ایده‌های هنری نیست. شرکت‌های دانش‌بنیان عضو اصلی خانه خلاق هنر هستند تا بتوانند موضوع اقتصاد هنر یا همان تبدیل ایده هنری به درآمدزایی را عملی کنند. 
با راه‌اندازی خانه خلاق هنر قزوین از شبکه‌سازی، توسعه مشاغل و تعامل اجتماعات گروه‌های هنری حرفه‌ای در بخش‌های فرهنگی، فناوری اطلاعات و خلاقیت حمایت می‌شود. جعفر احمدی ادامه می‌دهد: از آنجا که قزوین، پایتخت خوشنویسی ایران نام دارد، خانه خلاق با عنوان هنر و در کاروانسرای سعدالسلطنه که پیشینه تاریخی دارد، راه‌اندازی می‌شود.
این محل، فضایی برای کار، مشارکت و بهره‌وری مشاغل هنری خرد خواهد بود. هنرمندان به ابزارها و خدمات تخصصی دانش‌بنیان برای توسعه دسترسی دارند و می‌توانند در مسیر خلاقیت و نوآوری قرار بگیرند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی قزوین با اشاره به اینکه قزوین یکی از خاستگاه‌های هنرهای دستی است به همشهری می‌گوید: نوآوری در خانه خلاق هنر، مهم‌ترین وجه تمایز این مرکز با دیگر مراکز هنری قزوین است. هم‌اکنون بعضی از صنایع‌دستی مشتری‌پسند نیستند؛ درحالی‌که اگر آثار براساس نیاز بازار باشد، می‌تواند به پویایی خود ادامه دهد. این مهم تلفیق هنرهای کهن با خلاقیت و دانش روز امکان‌پذیر است که در خانه خلاق هنر قزوین دنبال می‌شود. علیرضا خزائلی تأکید می‌کند که راه‌اندازی خانه آبگینه و خانه سفال هم در برنامه‌های پیش‌روست.

استارت‌آپ‌های هنری 
خانه خلاق هنر قزوین با مساحتی حدود 1500مترمربع، بخشی برای کار اشتراکی 100شرکت‌ دانش‌بنیان و فریلنسرها و بخشی برای حدود 30کار مستقل را فراهم کرده‌است. یک بخش هم در اختیار شتاب‌دهنده‌های تخصصی است. با توجه به اینکه صنایع‌دستی به‌صورت دستی و کارگاهی هستند یک فضای کار اشتراکی نیز به هنرمندان فعال در این بخش اختصاص پیدا کرده است. این پرسش که هنرمندان قزوینی چقدر از خانه خلاق هنر استقبال می‌کنند را با یکی از اعضای شورای انجمن خوشنویسان قزوین در میان می‌گذاریم. او معتقد است جای خالی این مرکز در روزگار ارتباطات و فناوری بسیار احساس می‌شد و راه‌اندازی یک مرکز خلاق هنر در قزوین را فرصت خوبی می‌داند.
هومان بابا اولادی که سابقه 30ساله در خوشنویسی دارد و دندانپزشک است در سال 93موفق شده یک شرکت فناوری در زمینه فرایند تهیه کاغذهای خوشنویسی، تذهیب و نگارگری با استفاده از آهار دانه‌های گیاهی را در قزوین ثبت کند.
او به همشهری می‌گوید: ثبت تجاری در زمینه هنر برای بسیاری از هنرمندان حرفه‌ای ما هم دور از ذهن است. برای همین تعداد شرکت‌هایی که در زمینه ابزار هنری به‌صورت نوآورانه و فناورانه باشد، انگشت‌شمار است؛ درحالی‌که قزوین ظرفیت بالایی در هنرهای دستی به‌ویژه خوشنویسی دارد. اگر هنرمندان در ابتدا نگاهی نوآورانه و بعد فناورانه به‌کار خود داشته باشند، بی‌شک خانه خلاق هنر قزوین تسهیلاتی مثل اتاق فکر و تبادل نظر با شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد داشت که به نتایج خوبی در این حوزه منجر می‌شود.
نه‌تنها هنرمندان قزوینی، بلکه هنرمندان استان‌های همجوار نیز می‌توانند با آمد و رفت به خانه خلاق هنر قزوین از اقتصاد هنر، گذر هنر از بستر تکنولوژی و دانش فناورانه به‌روز، هم با شیوه مشتری‌پسند هنر آشنا شوند و هم نگذارند هنرهای دستی و بومی به فراموشی سپرده شوند. برای تشویق هنرمندان به تعامل با خانه خلاق هنر نیز برگزاری سمینار آموزشی درباره برندهای اقتصادی، استارت‌آپ‌های هنری و مفهوم فعالیت رقابتی نیز می‌تواند راهگشا باشد.‌

مکث
دورهمی  هنرمندان و شرکت های دانش بنیان

خانه خلاق هنر قزوین با مشارکت اداره‌کل میراث ‌فرهنگی، پارک علم‌وفناوری و سازمان نوسازی‌ و بهسازی شهرداری قزوین در شبستان سعدیه کاروانسرای سعدالسلطنه فعالیت خود را آغاز می‌کند. سرای سعدالسلطنه قزوین بزرگ‌ترین کاروانسرای سرپوشیده و مرکز تجاری داخل شهری کشور است که با وسعتی بیش از ۶/۲هکتار در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار ساخته شد. براساس منشور کاربری‌های سعدالسلطنه مصوب سال۸۸ قرار بر این بود که با تکمیل مرمت و ساماندهی این بنا فضاهای موجود در شبستان سعدیه به کارگاه‌های تولید صنایع‌دستی اختصاص یابد، اما پس از اینکه این مکان نامزد ثبت بازارچه جهانی صنایع‌دستی شد، این رویکرد تغییر کرد و قرار شد تا این قسمت به خانه خلاق هنر قزوین اختصاص یابد.