تورم به نفع شهرنشینان

 آمارها از سبقت گرفتن میزان رشد میانگین درآمد خانوارهای شهری از سرعت رشد هزینه‌ها حکایت دارد. به‌گونه‌ای که در سال گذشته، ضریب رشد میانگین درآمد خانوارهای شهری 2واحد درصد بیشتر از ضریب رشد هزینه‌های خانوار بوده ؛ درحالی‌که ضریب رشد هزینه خانوارهای روستایی 0.9واحد درصدی بیش از ضریب رشد میانگین درآمد بوده است.
به گزارش همشهری، طبق آخرین اطلاعات مرکز آمار ایران، در سال 1400متوسط درآمد خانوارهای شهری با 51درصد افزایش نسبت به سال قبل به 112میلیون و 421هزار تومان رسیده درحالی‌که میانگین هزینه این خانوارها، با 49درصد افزایش، 92میلیون و 501هزار تومان محاسبه شده است. در روستاها اما روند معکوس بوده و در شرایطی که میانگین درآمد اظهار شده خانوارهای روستایی در سال 1400با 51.5درصد افزایش 63میلیون و 713هزار تومان برآورد شده، میانگین هزینه با جهش 52.4درصدی مواجه شده 51میلیون و 911هزار تومان رسیده است.

نقشه درآمد و هزینه شهرنشینان
تورم واقعی و انتظارات تورمی حاصل از تحولات و سناریوهای محتمل اقتصادی در سال 1400، هر دو طرف درآمد و هزینه را در اقتصاد ایران افزایش داده است؛ اما طبق روایت آمارهای رسمی، این افزایش برای خانوارهای شهری در طرف درآمد بیش از طرف هزینه بوده؛ به‌گونه‌ای که ضریب رشد درآمد خانوارهای شهری 2واحد درصد از رشد هزینه پیشی گرفته است. براساس اطلاعات مرکز آمار ایران که با مشارکت 19هزار و 618خانوار نمونه شهری و 18هزار و 370خانوار نمونه در نقاط روستایی انجام شده، در سال گذشته متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار شهری 112میلیون و 421هزار تومان بوده است که نسبت به سال قبل، 51درصد افزایش نشان می‌دهد. این در حالی است که در همین بازه زمانی، متوسط هزینه کل خالص سالانه یک خانوار شهری 92میلیون و 501هزار تومان بوده که نسبت به رقم مشابه در سال قبل 49درصد افزایش نشان می‌دهد.

کیفیت درآمد و هزینه شهری
براساس این اطلاعات منابع تأمین درآمد خانوارهای شهری در سال 1400به‌گونه‌ای بوده که به‌طور میانگین 32.6درصد از مشاغل مزد و حقوق‌بگیری، 16.5درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و 50.9درصد از محل درآمدهای متفرقه خانوار تأمین شده است. همچنین در ردیف هزینه‌ها، 27درصد از کل هزینه معادل 24میلیون و 653هزار تومان به هزینه‌های خوراکی و دخانی اختصاص داشته و 73درصد از کل هزینه معادل 67میلیون و 848هزار تومان مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه گوشت با سهم 21درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراکی بیشترین سهم با 49درصد مربوط به هزینه مسکن، سوخت و روشنایی بوده است. از نگاهی دیگر، رصد اطلاعات مرکز آمار ایران از منظر توزیع امکانات و تجهیزات در زندگی خانوارهای شهری حاکی از این است که در سال 1400نسبت به سال 1400ضریب خانوارهای استفاده‌کننده از اجاق‌گاز از 98.9به 98.8درصد، تلویزیون رنگی از 98.1به 97.6، جاروبرقی از 91.5به 92.1، ماشین لباسشویی از 87.3به 88.1، یخچال‌فریزر از 71.9به 70.8، اتومبیل شخصی از 53.1به 53.9، ماکروویو و فرهای هالوژن دار از 12.4به 11.9و ماشین ظرفشویی از 7.6به 8.3درصد تغییر یافته است. به‌عبارت‌دیگر در سال گذشته، خانوارهای شهری استفاده‌کننده از اجاق‌گاز 0.1واحد درصد، تلویزیون رنگی 0.5واحد درصد، یخچال‌فریزر 0.9واحد درصد و ماکروویو 0.5واحد درصد کاهش پیدا کرده؛ اما در مقابل، تعداد خانوارهای استفاده‌کننده از جاروبرقی 0.6واحد درصد، ماشین لباسشویی 0.7واحد درصد، اتومبیل شخصی 0.8واحد درصدی و ماشین ظرفشویی 0.7واحد درصد رشد داشته است. نکته دیگر اینکه در سال 1400، عمده‌ترین نوع سوخت مصرفی 95.2درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) بوده است.

دخل‌وخرج روستانشینان
رصد اطلاعات مرکزی آمار ایران از کیفیت درآمد و هزینه خانوارها در سال 1400نشان می‌دهد در این سال متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار روستایی 63میلیون و 713هزار تومان بوده که نسبت به سال قبل 51.5درصد افزایش داشته است. در مقابل اما، متوسط هزینه کل خالص سالانه یک خانوار روستایی 51میلیون و 911هزار تومان محاسبه شده که نسبت به سال قبل 52.4درصد افزایش نشان می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر ضریب رشد هزینه‌های یک خانوار روستایی در سال گذشته 0.9واحد درصد بیش از ضریب رشد درآمدها بوده است درحالی‌که برای خانوارهای شهری اتفاقی کاملاً معکوس رخ داده و ضریب رشد درآمدهای آنها 2واحد درصد بیش از هزینه‌ها بوده است. البته این اتفاق در گزارش‌های ماهانه تورم مصرف‌کننده نیز که از فشار تورمی بر خانوارهای روستایی حکایت داشت، مشهود بود.
به گزارش همشهری، بررسی سیاهه دخل‌وخرج خانوارهای روستایی در سال 1400نشان می‌دهد منابع تأمین درآمد این خانوارها 33.9درصد از مشاغل مزد و حقوق‌بگیری، 31.2درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و 35درصد از محل درآمدهای متفرقه خانوار تأمین شده است. پایین بودن سهم درآمد حاصل از مشاغل آزاد و کشاورزی، می‌تواند یکی از نشانه‌های بارز به حاشیه رفتن روستانشینی و کشاورزی در سایه رونق مهاجرت به شهر و رواج حقوق‌بگیری باشد. به‌خصوص که در سایه خشکسالی‌های بلندمدت و تداوم قیمت‌گذاری دستوری در حوزه غذا و کشاورزی، صرفه اقتصادی فعالیت‌های کشاورزی و دامپروری در مناطق روستایی از بین رفته است.

وزن خوراک در سبد مصرفی روستا
اطلاعات مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در سال 1400از هزینه کل سالانه خانوار روستایی 40درصد معادل 20میلیون و 703هزار تومان به هزینه‌های خوراکی و دخانی اختصاص داشته و 60درصد از هزینه معادل 31میلیون و 208هزار تومان مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است. در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده‌های آن با 22درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراکی، بیشترین سهم با 31درصد مربوط به مسکن، سوخت و روشنایی بوده است. نکته دیگر اینکه در سال 1400عمده‌ترین نوع سوخت مصرفی 78.1درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) بوده و همچنان 11.1درصد از انرژی مورد استفاده روستایی نفت سفید بوده است. از نگاهی دیگر، بررسی اطلاعات مرکزی آمار ایران به تفکیک امکانات و تجهیزات عمده مورد استفاده خانوارهای روستایی حاکی از این است که در سال 1400نسبت به سال 1399، خانوارهای روستایی استفاده‌کننده از اجاق‌گاز از 98.3به 98.5، تلویزیون رنگی از 95.6به 95.1، جاروبرقی از 67.5به 68.9، ماشین لباسشویی از 58.1به 59.8، یخچال‌فریزر از 52.7به 55.2، اتومبیل شخصی از 34.1به 35.9، ماکروویو و فرهای هالوژن دار از 1.6به 2.1و ماشین ظرفشویی از 0.4به 0.5درصد تغییر یافته است. به‌عبارت‌دیگر در سال 1400، تعداد خانوارهای روستایی استفاده‌کننده از اجاق‌گاز 0.2واحد درصد و تلویزیون رنگی 0.4واحد درصد کاهش پیدا کرده اما در مقابل تعداد خانوارهای استفاده‌کننده از جاروبرقی 1.4واحد درصد، 7واحد درصد، 2.5واحد درصد، اتومبیل شخصی 1.8واحد درصد، ماکروویو 0.5واحد درصد و ماشین ظرفشویی 0.1واحد درصد افزایش یافته است.