بازار را به رسمیت بشناس

مصطفی طاهری، رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه براساس مصوبه این کمیسیون درباره عرضه کالاهای پایه‌ای در بورس، اگر کالاهای پایه‌ای خارج از بورس به فروش رسد، جرم‌انگاری می‌شود، می‌گوید: دولت در ستاد تنظیم بازار، بارها مطرح کرده که اگر کالاهای پایه‌ای خارج از بورس به فروش رود، جرم است اما از آنجاکه تاکنون این موضوع قانون نبوده، نتوانسته‌اند با متخلفان برخورد کنند.
واقعیت این است که وقتی دولت و مجلس قبول دارند که قیمت در بازار شفاف کشف می‌شود، چه راهی بهتر برای کشف قیمت از کانال عرضه آنها در بورس. اما مشکل اینجاست که تصمیم‌سازان به جای احترام به قاعده بازار، تصور می‌کنند برای رضایت عمومی باید قیمت‌ها با نرخ مصوب نه واقعی عرضه شود و چنین اشکالی باعث شکاف در قیمت دولتی با نرخ واقعی می‌شود که هزینه آن را درنهایت مصرف‌کننده و سود آن را واسطه‌ها و ذی‌نفعان می‌پردازند. بدیهی است وقتی این شکاف قیمتی ایجاد و مداخلات افزایش می‌یابد، به‌دلیل رانت ایجاد شده تقاضا هم بیشتر می‌شود و کالاهای پایه‌ای به‌دست نیازمندان واقعی یعنی تولیدکنندگان نخواهد رسید. فرقی نمی‌کند هدف چیست، نتیجه مشخص است و رانت و فساد همه بازارها را در برمی‌گیرد. از سوی دیگر نباید یادمان برود که عرضه کالا در بازاری غیرشفاف به سرمایه‌گذاری در اقتصاد ضربه می‌زند.
گویند شخصی به بازار رفت و قیمت کالایی را جویا شود و چون به دکان دیگر رفت، فهمید قیمت تغییر کرده، به دکان اول برگشت تا کالا را به قیمت مناسب بخرد که دکان‌دار گفت. فروختم تمام شد. خریدار اعتراض کرد چگونه فروختی؟ پاسخ شنید: مگر صدای داروغه را نشنیدی که گفت گران‌فروش را تازیانه خواهم زد. از ترس داروغه به شاگرد خود فروختم تا بعدا از او با قیمت بالاتر بخرم! حال حکایت مداخله دولت، همان فریاد داروغه است که به جای احساس آرامش بر وحشت بازار و دکان‌داران می‌افزاید و مصرف‌کننده را گرفتار می‌سازد.