برندگان و بازندگان بازارها در 2سال گذشته

بهزاد رنجبر - روزنامه‌نگار

آمارها نشان می‌دهد از 19مردادماه 1399که دوره رکود بورس تحت‌تأثیر سیاست‌های دولت قبل آغاز شده است تاکنون هیچ‌یک از بازارها نتوانسته‌اند متناسب با تورم رشد کنند؛ با این حال سرمایه‌گذاران در بازار مسکن و خودرو بیشتر از سایر بازارها عقب‌ماندگی خود را جبران کرده‌اند.
به گزارش همشهری، بازار سهام از 19مردادماه سال 1399وارد یک روند نزولی شده است. آنطور که آمار‌ها نشان می‌دهد سرمایه‌گذارانی که در این بازار سرمایه‌گذاری کرده‌اند بیشتر از همه ضرر کرده‌اند. علت این نزول به‌زعم کارشناسان به سیاست‌های دولت قبل بازمی‌گردد که در یک دوره به صعود افراطی و غیرمنطقی شاخص‌های بورس منجر شد و چون قیمت‌ها بعد از دوره‌های صعود نیاز به اصلاح و تعدیل دارند، دوره نزول بورس طولانی و عمیق شده است و اکنون 2سال است که این روند ادامه دارد. آنطور که داده‌های موجود نشان می‌دهد اگرچه عواملی چون رشد تورم و افزایش قیمت دلار بر رشد بورس در سال 1399نقش داشتند، اما کاهش نرخ بهره و دعوت دولت برای سرمایه‌گذاری در بورس که به تزریق 120هزار میلیارد تومان پول جدید به بورس منجر شد ازجمله دلایل رشد انفجاری شاخص‌های بورس بود. بعد از آن چون قیمت‌ها در بازار سهام به میزان زیادی رشد کرده بود، بازار سهام وارد یک دوره اصلاح شد تا قیمت‌ها به تعادل برسد. در چنین شرایطی اکنون این پرسش وجود دارد که در 2سال گذشته که بازار سهام با نزول مواجه و ده‌ها هزار میلیارد تومان نقدینگی از بورس خارج شده کدام بازار‌ها بیشترین رشد را داشته‌اند و منابع مالی خارج شده از بازار سهام به سمت کدام بازار‌ها رفته است؟

بیشترین رشد
آمارها نشان می‌دهد در دوره نزول بازار سهام تقریبا هیچ بازاری نتوانسته متناسب با میزان تورم رشد کند و میزان رشد شاخص قیمت مصرف‌کننده که تغییرات آن با نرخ تورم شناخته می‌شود با 115درصد افزایش بیش از همه بازار‌ها رشد کرده است. مقایسه میزان رشد بازارها با نرخ تورم از این جهت اهمیت دارد که طبق ادبیات مالی، سرمایه‌گذاری در بازار‌ها، عمدتا برای جلوگیری از کاهش ارزش پول در مقابل تورم انجام می‌شود به این معنا که سرمایه‌گذاران از طریق سرمایه‌گذاری در بازارها، تلاش می‌کنند مانع از کاهش ارزش پس‌اندازهایشان شوند. 
درچنین شرایطی داده‌های آماری نشان می‌دهد با وجود آنکه قیمت‌ها در بازار‌های مسکن، خودرو، طلا و ارز با رشد مواجه شده‌اند، اما میزان رشد آنها کمتر از نرخ تورم بوده است. آمار‌ها بیانگر آن است که در میان همه بازار‌ها، سرمایه‌گذارانی که ظرف 2سال گذشته خانه خریده‌اند بیش از همه سرمایه‌گذاران توانسته‌اند از دارایی‌هایشان در برابر تورم محافظت کنند. این اطلاعات نشان می‌دهد میانگین قیمت هر مترمربع مسکن در شهر تهران که همیشه معیاری مهم برای سرمایه‌گذاری در این بازار است در دوره 2ساله گذشته نزدیک به 100درصد رشد داشته است که این میزان بیش از همه بازارهاست. با این حال، این میزان رشد نیز کمتر از افزایش 115درصدی نرخ تورم است. بعد از بازار مسکن، بازار خودرو در رتبه دوم قرار گرفته است. آمارها نشان می‌دهد قیمت یک سبد از خودروهای پرفروش داخلی از 19مردادماه پارسال تاکنون به‌طور میانگین 87.6درصد افزایش یافته که این بیشترین میزان رشد بعد از بازار مسکن است. 
همچنین در همین دوره هر دلار آمریکا با 41.5درصد و سکه طرح قدیم با 38درصد رشد، بیشترین رشد را بعد از بازار مسکن و خودرو داشته‌اند. قیمت هر گرم طلای 18عیار و هر مثقال طلا هم در همین مدت دست‌کم 30درصد افزایش یافته است.

زیان سنگین سهامداران
آمارها نشان می‌دهد با وجود آنکه در 2سال گذشته هیچ بازاری نتوانسته متناسب با تورم رشد کند، اما تقریبا همه بازارها بین 30تا 100درصد رشد داشته‌اند، اما نکته عجیب‌تر این است که با وجود رشد همه بازارها، شاخص بورس که بیانگر میانگین بازده سرمایه‌گذاری در بورس است با افت زیادی مواجه شده است. آنطور که آمارها نشان می‌دهد از 19مردادماه 1399تا دیروز شاخص کل بورس تهران 31.3درصد افت کرده سرمایه‌گذاران در بورس بزرگ‌ترین زیان‌دیده‌های همه بازارها در 2سال گذشته هستند. نکته مهم‌تر اما این است که طبق اصول علم اقتصاد برای محاسبه میزان زیان سرمایه‌گذاران، باید نرخ تورم را نیز از میزان بازده سرمایه‌گذاری کسر کرد تا بازده واقعی یک سرمایه‌گذار قابل سنجش باشد. چنانچه نرخ تورم 115درصدی این دوره را با زیان 30درصدی سرمایه‌گذاران جمع کنیم متوجه می‌شویم که میزان زیان سهامداران در 2سال گذشته رقمی بیش از 145درصد بوده است. همچنین باید توجه کرد این میزان زیان با اعداد میانگین محاسبه می‌شود؛ درنتیجه به‌زعم تحلیلگران میزان زیان بسیاری از سهامداران حتی بیش از این میزان بوده است.