حسینیه ایران

حمیدرضا محمدی - روزنامه‌نگار

این شهر را به قنات و قنوت و قناعت می‌شناسند. به دارالعلم‌بودنش. به دارالعباده‌بودنش. به تاریخ کهنه‌اش. به مردم کهنش. به مردمی که دیرزمانی‌است به ایمان‌ شهره‌اند و راستی و درستی. به مسجد جامع باشکوهش، و مساجد دیگر پرجبروتش؛ امیرچخماق، ملااسماعیل و حَظیره. و البته عزاداری یک‌دست و یک‌پارچه‌ اهالی‌اش در دهه نخست ماه محرم، که زبانزد است در سرتاسر ایران و نوعی اختصاصِ خاص دارد به مردم «یزد» که با آن نخلِ سرفرازِ بی‌مانند، جلال و جمالی دیگرگون می‌یابد.
حال این سوگواری ویژه که یک ویژگی است برای ساکنان این سامان، در «حسینیه فَهّادان» معنایی دیگر پیدا می‌کند و حال‌وهوایی متفاوت پدید می‌آورد که شاید جز در این شهر کویری، در جایی دیگر نتوان یافت مشابهش را.
محله فهّادان از اصیل‌ترین‌ها و قدیم‌ترین‌هاست در میان کوی و برزن‌ یزد و باید در لابه‌لای سده پنجم سراغش را گرفت. جایی که روزگاری، جایگاه اعیان و اشراف بود. محله‌ای که زندان اسکندر یا مدرسه ضیائیه در آن است، و 2بقعه موسوم به دوازده امام و شیخ احمد اِسفَنجِردی، و 8 مسجد ازجمله مسجد فهّادان، و یک حسینیه؛ حسینیه بزرگ فهّادان.
حسینیه که در میانه زندان اسکندر و بقعه دوازده امام واقع شده است و اصالتش را به دوره قاجار می‌برد که هنوز همان رونق پیشین وجود دارد، همان محرم‌های پرکبکبه ‌و دبدبه عهد قجر.
هنوز مردم یزد معتقدند به آیین پوش‌کشی یا پوش‌بالاکشی در آستانه ماه عزا که گویی لباس سیاه بر تن خود و حسینیه می‌کنند و آماده می‌شوند برای سوگواری حضرت ثارالله(ع) و جالب است که این رسم، در غالب شهرهای استان مانند بافق و اردکان و تفت هم رایج است.
این حسینیه که تزئینات معماری چندانی ندارد، بسان دیگر ابنیه بافت تاریخی یزد، ساخته‌شده از آجر و خشت و کاهگل است. معماری‌اش اما خصایصی دارد؛ ازجمله آنکه درهای حسینیه در ضلع شرقی بنا قرار دارد، جایی که 5 صفه را داراست. اما بال‌های شمالی و جنوبی حسینیه 2 طبقه است و 7 صفه با طاق‌های گنبدی‌شکل یا به‌اصطلاح شاخ بزی دارد. اما جانب غربی بنا در 3طبقه استوار شده و نسبت به اضلاع دیگر، صفه‌های رفیع‌تری نیز دارد که بر همه این‌ها، 2 مناره را نیز باید  به آن افزود.
حسینیه بزرگ فهّادان که به‌گفته رئیس آن، قدمتی در حدود 7 قرن دارد و نزدیک به 7 دهه است که سینه‌زنی در آن به رسمیت شناخته شده، یکی از عظیم‌ترین سوگواری‌های محرم را در سراسر ایران یدک می‌کشد. پس بی‌سبب نیست که یزد را حسینیه ایران لقب داده‌اند، زیرا ایران به یزد می‌نازد و یزد به فهّادان.