2پیشنهاد برای تسریع تولید دارو در ایران

مریم سرخوش؛ روزنامه‌نگار

  وزارت بهداشت اعلام می‌کند که 97درصد داروی کشور تولید داخل است که برای تامین بخشی از مواداولیه این داروها که وارداتی است، یک میلیارد دلار ارز درنظر گرفته می‌شود، 3درصد باقیمانده هم برای داروهای خارجی است که مشابه تولید داخل ندارند و با حدود 1.3میلیارد دلار وارد می‌شوند. تعداد تولیدکنندگان اصلی و وابسته دارو در کشور هم حدود 180شرکت همراه با 60تولیدکننده ماده اولیه هستند که سال‌هاست با مشکلات زیادی مواجهند و بسیاری از آنها از تعطیلی خطوط تولیدشان در تیر امسال خبر می‌دهند؛ مشکلاتی که کمبودهای دارویی را در کشور رقم زده است. اما حالا به‌گفته خودشان با اجرای طرح دارویار و عملیاتی شدن پیشنهادهایشان از سوی گمرک و بانک مرکزی، امید بیشتری برای تقویت صنعت داروسازی کشور دارند و تا یکی‌، دو ماه آینده این کمبودها را تاحدودی برطرف خواهند کرد. محمد عبده‌زاده، رئیس هیأت‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی در این‌باره از ارائه پیشنهادهایی همسو با اجرای طرح دارویار خبر می‌دهد که می‌تواند منجر به تسریع تولید دارو در کشور شود. او می‌گوید: «زمان زیادی از اجرای طرح دارویار نمی‌گذرد، اما تا پیش از اجرای آن یکی از دلایل کمبود دارو، صف‌های طولانی تخصیص ارز ترجیحی و محدودیت منابع بود. در این‌باره شرکت‌ها باید ثبت سفارش‌هایشان را به سازمان غذا و دارو ارسال می‌کردند و این سازمان براساس محدودیت‌ منابع بانک مرکزی، اولویت‌بندی‌هایی را انجام می‌داد، اما اکنون با نیمایی شدن ارز، صنعت داروسازی هم مانند دیگر صنایع از بانک مرکزی بودجه می‌گیرد و دیگر با صف‌های طولانی و محدودیت‌های ارز ترجیحی مواجه نیست.»‌ به‌گفته این فعال حوزه دارو در طرح دارویار یکی از نکات مثبتی که قرار است اجرایی شود، هماهنگی‌های انجام‌شده با بانک مرکزی و وزارت بهداشت برای ثبت سفارش‌های نیمایی دارو در زمانی کوتاه‌تر است: «زمان ثبت سفارش و اعلام بانک عامل به بانک مرکزی برای تخصیص ارز تاکنون بازه زمانی یک‌ماهه داشته که قرار است به کمتر از یک هفته کاهش پیدا کند. بر این اساس پیش‌بینی ما این است که در فاصله یک تا 2ماه آینده حجم زیادی از مواداولیه‌ای که شرکت‌ها ثبت سفارش می‌کنند، عملیاتی و کمبودهای دارویی به سرعت مرتفع شوند.» او در پاسخ به این سؤال که تا طی شدن این زمان، کمبودهای دارویی چگونه مدیریت می‌شود؟ توضیح می‌دهد: «بخشی از این مواداولیه شرکت‌های دارویی همین حالا در گمرکات کشور وجود دارد و به محض ترخیص در خط تولید قرار می‌گیرند. برای ترخیص این مواداولیه به سازمان غذا و دارو پیشنهاد داده‌ایم که با ارسال نامه به گمرک ترخیص این مواد را با حداقل اسناد درخواست کند. در این‌باره قرار است تعهد 6ماه داشته باشیم تا شرکت‌ها هزینه‌های گمرکی و ارزش‌افزوده را پرداخت کنند. اگر این پیشنهاد عملیاتی شود و روند ترخیص سرعت بگیرد، تولید دارو شتاب بیشتری خواهد داشت.» عبده‌زاده همچنین معتقد است که با اصلاح سیاست‌های ارزی، تامین آن راحت‌تر از گذشته صورت خواهد گرفت: «تامین دارو با ارز نیمایی، قطعا بهتر از ارز ترجیحی است. ارز ترجیحی حاصل از فروش نفت و درآمد خود دولت بوده و محدودیت‌های زیادی درباره آن وجود دارد، اما ارز نیمایی شامل ارز حاصل از صادرات فرآورده‌های پتروشیمی یا ارز شرکت‌ها و اشخاص است که از نظر قانونی در سامانه نیما عرضه و از سوی شرکت‌ها خریداری می‌شود. در ارز نیمایی، قدرت مانور شرکت‌های دارویی برای خرید بیشتر می‌شود.» او همچنین درباره قیمتی که می‌تواند هزینه‌های تولید دارو برای تولیدکننده را مناسب کند، می‌گوید: «در طرح دارویار 2اتفاق افتاد؛ تغییر قیمت و تک‌نرخی شدن ارز که مسئله مربوط به ارز اهمیت بیشتری هم دارد؛ چراکه دست صنعت دارو را برای خرید بازتر کرد. هم‌اکنون هم در عمده داروهای تولید داخل اصلاح قیمت صورت گرفته و شرکت‌ها رضایت نسبی در این‌باره دارند. البته برخی قیمت‌ها هم نیاز به بازنگری دارند که قرار است براساس مدارک و مستندات ارسالی به سازمان غذا و دارو در کمیسیون ارزیابی و قیمت‌گذاری بررسی شوند.» عبده‌زاده در پاسخ به این سؤال که آیا دارویار به‌معنای بقای شرکت‌هایی با توانایی اقتصادی بالاتر است یا شرکت‌های متوسط هم از اجرای این طرح منفعت خواهند برد، می‌گوید: «2نکته در طرح دارویار وجود دارد که از قبل مطرح و وزارت بهداشت هم پیش‌بینی‌های آن را انجام داده است؛ ابتدا تامین نقدینگی ریالی از سوی شرکت‌های تولیدکننده و دوم تامین بودجه سازمان‌های بیمه‌گر.» به‌گفته او، در بحث تامین نقدینگی چند پیشنهاد ارائه شده که بانک مرکزی روی کلیت آن موافق و منجر به تسریع ثبت سفارش و تولید است: «اول اینکه ثبت سفارش کالا با 20درصد پیش‌پرداخت انجام شود؛ یعنی اگر قرار است کالایی با قیمت 100دلار وارد کشور شود، با پرداخت 20دلار پروسه واردات آغاز و هنگام ورود به گمرک تسویه‌حساب شود؛ این یعنی شرکت‌ها 4ماه در تامین ریالی فرصت خواهند داشت. بحث ترخیص از گمرک با حداقل اسناد و تسویه‌حساب 6ماهه هم اگر عملیاتی شود، فرصت بیشتری را برای تامین ریال به شرکت‌ها می‌دهد.»‌ این فعال حوزه دارو درباره تامین بودجه‌ سازمان‌های بیمه‌گر هم می‌گوید: «بیمه‌ها در حال به‌روزرسانی پرداخت‌هایشان به داروخانه‌ها هستند و این بازپرداخت‌ها باعث برگشت نقدینگی به داروخانه‌ها، شرکت‌های پخش و تولیدکننده‌ها می‌شود. دانشگاه‌های علوم‌پزشکی هم به شرکت‌های پخش مبلغی حدود 8هزار میلیارد تومان بدهی داشتند که براساس اعلام وزارت بهداشت این مبلغ از سوی سازمان برنامه و بودجه تامین شده است. چرخش این نقدینگی در زنجیره تامین دارو می‌تواند تا حدودی مشکلات شرکت‌ها را حل کند.» به‌گفته عبده‌زاده در طرح دارویار و اصلاح سیاست‌های ارزی، با وجود تک‌نرخی شدن ارز، مابه‌التفاوت نرخ ارز دولتی با نیمایی به خزانه دولت برمی‌گردد و این پول به سازمان‌های بیمه‌گر پرداخت می‌شود: «ما پیش‌بینی کرده بودیم، خطوط تولید تعطیل شود و داروهای زیان‌ده تولید نشود. اگر طرح دارویار اجرایی نمی‌شد با بحران دارویی در کشور رو‌به‌رو می‌شدیم. از سوی دیگر یکی از موانع صادرات دارو یعنی ارز ترجیحی هم حذف شد و صادرات افزایش پیدا خواهد کرد.»