بیرق صفویه و اتحاد خاک ایران

ونوس بهنود

4مرداد‌ماه روز بزرگداشت شیخ صفی‌الدین اردبیلی روزی است که می‌توان از آن به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ سیاسی، فرهنگی و مذهبی کشور یاد کرد. در چنین روزی شاه اسماعیل صفوی با تاج‌گذاری در تبریز و اعلام رسمی حکومت صفویه آغازگر اقداماتی شد که اثرات آن همچنان قابل لمس است. اسماعیل فرزند حیدر از نسل ششم شیخ صفی‌الدین اردبیلی (عارف بزرگ قرن هشتم)، زمانی متولد شد که ایران گرفتار جنگ‌های داخلی و خارجی متعددی بود. نه‌تنها در داخل ایران و در هر گوشه و کناری حاکمی سودای حکومت داشت بلکه مرزهای ایران نیز توسط دشمنان تهدید می‌شد. شاه اسماعیل بعد از تاج‌گذاری در سن 13سالگی، مذهب شیعه اثنی عشری را به‌عنوان مذهب رسمی کشور اعلام و تاجی 12تکه به نشانه 12امام بر سر گذاشت. بعدها سربازان وی نیز کلاه‌های مشابه به سر می‌گذاشتند و لقب «قزل باش» به آنها خطاب می‌شد. شاه اسماعیل بعد از تاج‌گذاری در جنگ‌های متعددی حضور داشت. وی جنگ‌های داخلی را با سر جای خود نشاندن حاکمان خاتمه داد و از مرزهای غربی که محل جنگ ایران و ترکان عثمانی و همچنین مرز شمال شرق که محل جنگ با ازبک‌ها بود، حفاظت کرد. می‌توان گفت بیرق شیعه شاه اسماعیل صفوی بعد از دهه‌ها جنگ داخلی و خارجی، ایران را متحد و یکپارچه ساخت. بسیاری از شهرها ازجمله تهران، اصفهان، تبریز و اردبیل با توجه خاص شاه‌اسماعیل آباد شد و ناامنی در مرزهای کشور خاتمه یافت.
شاه‌اسماعیل به واسطه تربیت دینی خود علاقه و احترام خاصی برای عتبات عالیات قائل بود و در دوره پادشاهی خود، اقدامات متعددی برای بهسازی عتبات عالیات داشت. تا جایی که تمامی اماکن مقدس و عتبات عالیات عراق و مشهد تحت فرمان شاه بهسازی می‌شدند. وی بعد از پادشاهی فرمان داد تا سکه‌ای تحت عنوان «بنده شاه ولایت» برای وی ضرب کنند که در طرف دیگر آن عبارت لا اله الا‌الله، محمد رسول‌الله، علی ولی‌الله و اطراف سکه نیز اسامی 12امام ضرب شده بود. او در سال 930 هجری قمری در 37سالگی درگذشت و آرامگاهش در مجموعه جهانی بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی است. دورتادور مقبره وی عنوان علی(ع) نقش بسته است. آرامگاه شاه صفوی که در جوار آرامگاه جد خود شیخ صفی‌الدین اردبیلی است، به انضمام بخش‌های مختلف ازجمله قندیل‌خانه، چینی‌خانه، چله‌خانه و...  مجموعه کم‌نظیری از معماری و هنر ایرانی اسلامی دوره صفوی بوده و به‌عنوان یکی از آثار ثبت شده جهانی ایران شناخته می‌شود.
اقدامات خاندان صفوی که سرمنشأ آن به نقش والا و تعلیمات شیخ صفی‌الدین اردبیلی بازمی‌گردد موجب شد تا روز 4مرداد، سالروز استقرار حکومت صفویه با عنوان روز بزرگداشت شیخ صفی‌الدین اردبیلی در تقویم کشور ثبت شود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در سفر به استان اردبیل و دیدار با مردم این استان، نقش شاه اسماعیل صفوی در تاریخ سیاسی کشور را چنین توصیف کردند: «مشگین‌شهر محل تولد شاه اسماعیل است. همان کسی که توانست با همت و اراده خود با صلابت از این منطقه برخیزد. در جوانی همت بگمارد. عاشقان اهل‌بیت را، عاشقان دین و معرفت را با خود همراه کند و ایران را نجات دهد و مکتب اهل‌بیت را بر سراسر کشور و بر همه دل‌های مردم این منطقه حاکم گرداند.»