گام نخست برای خروج دولت از صنعت خودرو

در اواسط اسفندماه سال گذشته که رئیس‌جمهوری دستور واگذاری سریع 2خودروسازی بزرگ را صادر کرد، کمتر کسی نسبت به واگذاری این دو مجموعه انحصاری و پرحاشیه خوش‌بین بود؛ اما حالا با انتشار آگهی فروش بلوکی سهام ایران‌خودرو، فصل جدیدی در واگذاری غول‌های خودروساز آغاز شده است. به گزارش همشهری، پس از اعلام خصوصی‌سازی کامل شرکت‌های خودروسازی، واگذاری باقیمانده سهام دولت در ایران‌خودرو و سایپا دیروز منتشر شد. گروه صنعتی ایران‌خودرو در این فراخوان، از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای خرید سهام دولتی و درون‌گروهی خود در قالب یک بلوک 13.77درصدی دعوت به مشارکت کرده است.

فرصت 15روزه خریداران بلوک خودرو
در آگهی فروش سهام ایران‌خودرو آمده است: در اجرای راهبردهای رئیس‌جمهوری برای خصوصی‌سازی‌های شفاف و تحقق سیاست‌های اصل44 قانون اساسی و اهداف و مأموریت وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران برای فروش سهام دولت، شرکت‌های سرمایه‌گذاری سمند و گسترش سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو نیز مصمم‌اند به‌صورت تجمیعی معادل 13.77درصد سهام شرکت ایران‌خودرو را به‌صورت بلوکی به اشخاص حقیقی و حقوقی واجد شرایط با رعایت ضوابط و مقررات مربوطه واگذار کنند. متقاضیان می‌توانند برای اعلام آمادگی خرید و تکمیل فرم‌های مربوط، برای احراز صلاحیت عمومی و اهلیت تخصصی از تاریخ انتشار این آگهی به‌مدت ۱۵روز به معاونت مالی و اقتصادی گروه صنعتی ایران‌خودرو واقع در کیلومتر‌۱۴‌ جاده مخصوص کرج، شرکت ایران‌خودرو، مراجعه کنند. شرایط ویژه عرضه و واگذاری سهام ایران‌خودرو پس از تکمیل فرایند قانونی از طریق سازمان بهابازار و اوراق بهادار، اطلاع‌رسانی خواهد شد.

مانع‌زدایی از واگذاری خودروسازان
در اواسط اسفندماه سال گذشته سیدابراهیم رئیسی، به‌صورت غیرمنتظره از پارکینگ‌ها و خط تولید شرکت ایران‌خودرو بازدید کرد و از نزدیک در جریان مشکلات و مسائل این شرکت تولیدی قرار گرفت. به‌دنبال بازدید رئیس‌جمهور از کارخانه ایران‌خودرو، 8دستور راهبردی در دستور کار وزارت صنعت قرار گرفت تا از این طریق قدم‌های مهم و نخست برای بهبود وضع بازار خودرو برداشته شود. یکی از این محورهای دستورالعمل 8ماده‌ای رئیس‌جمهوری به وزیر صمت، واگذاری سهام دولتی شرکت‌های خودروسازی بزرگ در یک بازه زمانی ۶ ماهه بود. به‌دنبال ابلاغ دستورالعمل رئیس‌جمهوری، در نخستین روزهای اردیبهشت‌ماه سال‌جاری «منوچهر منطقی» معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صنعت، معدن و تجارت از اقدامات انجام‌شده در اجرای آن خبر داد و گفت: موانع لازم در این خصوص شناسایی‌شده و در حال رفع آنها هستیم؛ بنابراین در دوره زمانی موردنظر (۶ماهه) این اتفاق خواهد افتاد. به‌دنبال چنین اقداماتی، وزیر صنعت، معدن و تجارت در نخستین روزهای خردادماه، گفت: برای واگذاری سهام 2خودروساز بزرگ برنامه‌ریزی‌ها انجام‌شده و سندی در دست تدوین است که براساس آن اهلیت خریداران این سهام به‌عنوان مهم‌ترین شروط درنظر گرفته خواهد شد. محمدجواد حاجی‌حسینی، معاون حقوقی وزارت صنعت هم در حساب توییتری خود، از رسیدن تدوین آیین‌نامه روند واگذاری سهام خودروسازان بر اساس اهلیت، تخصص و تعهد خریداران به مراحل نهایی خبر داد.

برنامه‌های جدید برای واگذاری سهام
صنعت خودرو در ایران به دلایل مختلف ازجمله دولتی‌بودن، دچار حواشی زیادی است. آثار ویرانگر این عوامل هم صنعت خودرو را با زیان انباشته سنگین مواجه ساخته و هم مردم را به‌عنوان مشتریان ناگزیر خودروهای وطنی، ناراضی کرده است. در این وضعیت و در شرایطی که همچنان زیان شرکت‌های خودروساز در حال افزایش است، وزارت صنعت پیرو دستور رئیس‌جمهوری در تلاش است تا بخش بزرگی از سهام این شرکت‌ها را از دولت به بخش غیردولتی واگذار کند و با بهینه‌سازی مدیریت و راهبری این شرکت‌ها، راه را برای حل مورد به مورد چالش‌های صنعت خودرو هموار سازد. در شرایط حاضر، صنعت خودرو یا به‌عبارتی 2خودروساز بزرگ ایران، با ۳مشکل اساسی یعنی قیمت‌گذاری دستوری، سهامداری تودرتو و تصدی‌گری دولتی مواجه هستند و وزارت صنعت در تلاش است این سه معضل را برای واگذاری سهام این دو مجموعه بزرگ خودروسازی رفع کند؛ مشکلاتی که به‌نظر می‌رسد با رفع آنها، در میان‌مدت مسائل زیان‌دهی و کمبود نقدینگی شرکت‌ها نیز برطرف خواهد شد و هم اوضاع صنعت و هم رضایت مشتریان را با بهبود مواجه می‌کند. رضا فاطمی امین، وزیر صنعت پیش‌ازاین درباره عرضه سهام شرکت‌های خودروساز گفته بود: در صنعت خودرو ۲‌مافیا وجود دارد که با واگذاری سهام ایران‌خودرو و سایپا بخش عمده‌ای از معضل مافیا حل‌وفصل می‌شود. او اعلام کرده بود به‌دنبال واگذاری ۲۵درصد سهام ایران‌خودرو و ۴۰درصد سهام سایپا هستیم که در حقیقت سهامداری تودرتوی خود شرکت‌هاست. فاطمی امین تأکید کرده بود: هرکس بتواند ۲صندلی از ایران‌خودرو یا سایپا را در اختیار بگیرد، مدیرعامل این شرکت‌ها را تعیین خواهد کرد، امروز نیازی نیست که ۱۷درصد باقیمانده سهام سایپا یا 6.7‌درصد باقیمانده سهام ایران‌خودرو را واگذار کنیم، بلکه با حل‌وفصل مسئله خودسهامداری در این شرکت‌ها پول وارد آنها شده و ساختار سهامداری اصلاح خواهد شد.

خریداران خودروسازان
بررسی‌ها نشان می‌دهد ۴۰درصد سهام سایپا به‌صورت تودلی و از طریق شرکت‌های زیرمجموعه در اختیار خود این شرکت است و اگر این میزان سهام واگذار شود، بین ۶ تا ۷هزار میلیارد تومان از نقدینگی سایپا به نفع تولید آزاد و درعین‌حال نیاز این شرکت به تسهیلات بانکی نیز کمتر خواهد شد. همچنین با کم‌شدن نیاز این شرکت به وام بانکی، هزینه‌های مالی شرکت کاهش خواهد یافت و این موضوع موجب می‌شود قیمت تمام‌شده تولید خودرو نیز کاهش یابد و خودرو با قیمت کمتری به‌دست مردم برسد. برخی خبرهای تأییدنشده نشان می‌دهد ستاد اجرایی فرمان امام(ره) و آستان قدس رضوی متقاضی خرید سهام این شرکت‌ها هستند، اما هنوز هیچ مقام رسمی این شایعات را تأیید نکرده است.