پساز ناکامی محور آمریکایی - صهیونیستی برای ائتلافسازی علیه ایران در خاورمیانه، اکنون بهنظر می‌رسد برخی کشورهای عربی، بهجای واگرایی، درحال برداشتن گامهایی برای توسعه روابط خود با ایران هستند، چراکه در روزهای اخیر، اخبار از تمایل برخی سران عربی که تا پیشاز این موضع غیردوستانه در قبال تهران داشتند، برای افزایش همکاریها با ایران حکایت دارد. بهگزارش همشهری، با توجه به این موضوع بود که در روزهای اخیر شاهد انتشار اخباری بودیم که از یکسو نشان میداد سعودیها به فکر ارتقای سطح روابط با تهران هستند و ازسوی دیگر پادشاه اردن نیز بر این نکته تأکید کرد که همه کشورهای عربی خواهان برقراری «روابط خوب» با جمهوریاسلامی هستند. در چنین شرایطی، تأکید اخیر وزیر امورخارجه عربستان مبنی بر اینکه چیزی به نام «ناتوی عربی» وجود ندارد، از شکست تلاش‌ها برای ائتلافسازی علیه جمهوریاسلامی حکایت دارد و ناظران تحولات منطقهای معتقدند کشورهای عربی درحال برداشتن گامهای مهمی با هدف اعتمادسازی هرچه بیشتر با تهران هستند.
دیدار قریبالوقوع وزرای خارجه ایران و عربستان
با توجه به همین موضوع هم بود که وزیر امورخارجه عراق که کشورش میزبانی ازگفتوگوها میان تهران و ریاض را برعهده داشته است، در روزهای اخیر از تعیین تاریخ دیدار وزرای امورخارجه ایران و عربستان در بغداد در آینده نزدیک خبرداد.
فؤاد حسین با اشاره به برگزاری 5دور گفت‌وگو میان تهران و ریاض به میزبانی بغداد در سطح امنیتی، اعلام کرد که «ولیعهد عربستان از عراق خواسته تدارکات لازم برای دیدار وزرای امورخارجه عربستان و ایران در بغداد را فراهم کند»؛ دیداری که گفته می‌شود وزارت امورخارجه عراق درحال تدارک آن است.
وی به این موضوع هم اشاره کردهاست که موعد این دیدار علنی با حضور وزرای امورخارجه ایران و عربستان بهزودی مشخص خواهد شد و مذاکرات امنیتی میان 2کشور، به نشستهای علنی دیپلماتیک تبدیل می‌شود. این موضوع درحالی است که سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان نیز در آخرین نشستخبری خود گفتوگوها با عربستان را «روبهجلو» و «مثبت» ارزیابی کرد و روند طی‌شده در این حوزه را «دلگرمکننده» دانست. موضع‌گیری ایران در این زمینه را می‌توان تأیید ضمنی خبر اعلام‌شده از سوی وزیر امورخارجه عراق قلمداد کرد؛ چراکه ناصر کنعانی تأکید کرد که «درحالحاضر میتوانیم دور بعدی نشست دوجانبه را در بغداد و در سطح مناسبی داشته باشیم و با استفاده از دستاوردهای گذشته، گامهای جدی و ملموس به سمت جلو برداریم.»
ارتقای روابط ایران و امارات
علاوه بر عربستان، امارات متحده عربی نیز درحال برداشتن گامهای روبهجلو در زمینه ارتقای روابط با جمهوریاسلامی است و ابراز تمایل اخیر مقامهای عالیرتبه امارات برای اعزام سفیر به ایران، با واکنش مثبت تهران مواجه شد و سخنگوی دستگاه دیپلماسی این موضوع را نشان‌دهنده شکلگیری فضای مثبت در منطقه تلقی کرد. موضع‌گیری اخیر انور قرقاش، مشاور رئیس دولت امارات در امور دیپلماتیک، درباره اینکه «ابوظبی بهدنبال فرستادن سفیر به تهران و ازسرگیری روابط با ایران است و این کشور در پی ایجاد هیچ محوری علیه هیچیک از کشورهای منطقه، بهویژه ایران نیست» نشان می‌دهد امارات پساز گذشت 7سال از کاهش سطح روابط دیپلماتیک، بار دیگر قصد دارد سطح روابط خود را با ایران در عرصه سیاسی گسترش دهد.
این درحالی است که در 7سالگذشته و پساز اینکه بهدنبال قطع روابط ایران و عربستان در سال۱۳۹۴، امارات نیز سطح روابط سیاسی و دیپلماتیک خود را با تهران کاهش داد و این روابط از سطح سفیر به کاردار تنزل پیدا کرد، روابط 2کشور با فرازونشیبهای بسیاری همراه بودهاست؛ تا جایی این روابط که در گذشته، بهویژه در حوزه اقتصادی، از استحکام قابلتوجهی برخوردار بود، در مقاطعی حتی به سمت خصومت نیز سوق پیدا کرد. در ماه‌های اخیر گفت‌وگوهای تلفنی وزرای امورخارجه 2کشور بهصورت محسوسی افزایش یافته و تعاملات دیپلماتیک 2کشور از تلاش دوجانبه برای رفع برخی اختلافهای موجود حکایت دارد.
عقبنشینی اردن از «ناتوی عربی»
ازسوی دیگر ابراز تمایل ضمنی برخی کشورهای عربی خارج از منطقه خلیجفارس، مانند اردن و مصر، برای کاهش تنشها با تهران نشان‌دهنده آغاز فصل نوینی در روابط جمهوریاسلامی و کشورهای عربی است. برهمین اساس هم بود که پساز انتشار اخباری مبنی بر انجام گفت‌وگوهای امنیتی میان تهران و قاهره، اکنون پادشاه اردن نیز تأکید می‌کند که همه کشورهای عربی خواهان روابط خوب با تهران هستند؛ روابطی که بهگفته عبدالله دوم «باید براساس اصول احترام متقابل، حسنهمجواری و احترام به حاکمیت باشد.» وی در گفت‌وگو با روزنامه «الرأی» این کشور، برخلاف برخی مواضع گذشته خود، با بیان اینکه موضوع ائتلاف (ناتوی عربی) درحالحاضر مطرح نیست، عنوان کرد که «ما خواهان تنش در منطقه نیستیم، همه کشورها خواهان روابط خوب با تهران براساس احترام متقابل، حسنهمجواری، احترام به حاکمیت کشورها و عدم‌مداخله هستند. می‌بینیم که گفت‌وگو بهترین راه‌حل برای حل اختلافات است.» اگرچه عبدالله دوم در این گفت‌وگو به تکرار ادعاهای واهی علیه جمهوریاسلامی پرداخت و گفت که «ایران در کشورهای عربی دخالت می‌کند و امیدواریم شاهد تغییر رفتار ایران باشیم»، اما عقبنشینی وی از راهبرد «ناتوی عربی» از تمایل اردن برای کاهش تنشها با تهران حکایت دارد.
«نه» صریح کشورهای عربی به آمریکا
رئیس دفتر حافظ منافع ایران در مصر گفت: کشورهای عربی به سطحی از استقلال رأی و خودباوری رسیده‌اند که به آمریکا با صراحت «نه» بگویند. محمدحسین سلطانیفرد در صفحه توییتر خود در این باره نوشت: «یک نکته مهم در سفر بایدن به جده وجود دارد که قابل‌توجه است؛ اینکه کشورهای عربی به سطحی از استقلال رأی و خودباوری رسیده‌اند که به آمریکا با صراحت «نه» بگویند، تحول مهمی است. صهیونیست‌ها که جشن گرفته بودند در اجلاس جده حضور خواهند داشت و علیه ایران ائتلاف خواهند کرد، خیلی سرخورده شدند.»
پوست‌اندازی در روابط ایران و کشورهای عربی
وزیر امورخارجه عراق: موعد دیدار علنی وزرای امورخارجه ایران و عربستان بهزودی مشخص خواهد شد
در همینه زمینه :
سیاست همسایگی
گزارش
پسماند