ارباب در مدرسه

حمیدرضا محمدی

در مجلس ما یک مسلمان هست، آن هم ارباب کیخسرو/
سیدحسن مدرس

هم ایجاد کتابخانه مجلس در سال ١٣٠۴ به همت او پا گرفت، هم ساخت آرامگاه فردوسی در سال ١٣١٣ و حتی نوشته‌اند با تأسیس شرکت تلفن ایران در سال ١٢٩۵ و ریاست بر آن تا سال ١٣١۵، شبکه تلفن سراسری را نیز پایه گذاشت.
شاید اگر او نبود، مدارس زرتشتیان در پایتخت و بعضی شهرهای دیگر مانند یزد و کرمان پا نمی‌گرفت؛ چنان‌که به همتش، مدارس پسرانه جمشید جم و فیروزبهرام و دخترانه انوشیروان و گیو احداث شد. او که یک سال پس از مشروطه انجمن زرتشتیان را پایه گذاشته بود، خود نیز اداره‌اش می‌کرد. همچنین نیایشگاه (آتشکده) آدُریان در خیابان 
سی تیر و آرامستان زرتشتیان در قصر فیروزه تهران را احداث کرد و حتی نخستین نماینده هم‌دینانش در مجلس دوم شد که تا ١٠ دوره بعد ادامه یافت و حتی وقتی در سال ١٣١١، ضرب سکه و چاپ اسکناس را بانک ملی ایران بر عهده‌ گرفت، به عنوان یکی از 2 نماینده ناظر انتخاب شد.
ارباب کیخسرو شاهرخ اما تنها شخصیتی بی‌بدیل و بی‌نظیر برای زرتشتیان نبود، که چهره‌ای ممتاز و البته معتمد در ایران به‌حساب می‌آمد؛ چنان‌که در سال‌های قحطی جنگ جهانی اول، به داد همه هم‌وطنانش رسید و حاضر نشد گندم را ریالی گران‌تر بفروشد. او که سرپرست مراسم تاجگذاری احمدشاه بود، سرانجام در ١١ تیر ١٣١٩ به تیر غیب رضاشاهی گرفتار آمد اما نامش ماندگار شد. حالا همه از او به حرمت و حشمت یاد می‌کنند.کسی که به پیشنهادش، از یک‌صد سال پیش تاکنون، یادکرد مشروطه در سالروز خورشیدی آن برپا می‌شود. به پاس فعالیت‌های ارباب کیخسرو شاهرخ، نام‌گانه‌ای ٢ روز پس از زادروز ١۴٧ سالگی‌اش، عصر پنجشنبه، نهم تیردر آستانه نیمه تابستان بزرگ و جشن تیرگان، همزمان با آیین دینی «گَهَنبار چَهره میدیوشهم»، که به باور زرتشتیان، هنگام آفرینش آب است، در دبیرستان فیروزبهرام که در آستانه ٩٠ سالگی ا‌ست، برگزار شد و در آن، افزون بر نوه ارباب کیخسرو شاهرخ، بوذرجمهر پَرخیده، مدیر مدرسه فیروزبهرام و علی شهیدی، استاد گروه ایران‌شناسی و فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران سخن خواهند گفت.