جای خالی قوانین بازدارنده برای حافظان طبیعت

سیدمحمد فخار- روزنامه‌نگار

براساس آمارهای رسمی تاکنون 160جنگلبان و محیط‌بان کشور در راه حفظ محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور جان خود را از دست داده‌اند و شهید جواد غلامی 33ساله، آخرین آنها بود. اما همچنان جای خالی قوانین بازدارنده برای حمایت از این سربازان طبیعت کشور احساس می‌شود.
اول تیر امسال جواد غلامی فرمانده یگان حفاظت اداره منابع طبیعی چناران حین اجرای حکم و رفع تصرف از اراضی ملی این شهرستان به ضرب گلوله جان باخت. در این پرونده زمینی از اراضی ملی به وسعت ۲هزار مترمربع تبدیل به باغ و استفاده شخصی شده بود که شهید غلامی با دستور کتبی دادستان برای رفع تصرف اراضی ملی به محل مراجعه و اقدام به اجرای حکم کرد اما توسط ضارب مورد اصابت گلوله قرار گرفت. البته ضارب بلافاصله پس از شلیک گلوله توسط نیروی انتظامی دستگیر و تحویل مراجع قضایی شد اما جان این سرباز طبیعت گرفته شد. 24ساعت پس از این رخداد، رئیس‌کل دادگستری خراسان رضوی خبر از رسیدگی ویژه به پرونده ضارب فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی چناران داد. این حمایت دستگاه قضایی در شرایطی است که غلامعلی صادقی، رئیس‌کل دادگستری خراسان رضوی اعلام کرده اجرای دقیق قانون در زمینه برخورد با جرایم خاص و خشن مورد تأکید است و با برهم زنندگان نظم و امنیت عمومی، افراد سودجو و قانون‌شکن قاطعانه برخورد می‌شود و اجازه نخواهیم داد این اقدامات خودسرانه آرامش شهروندان را برهم زند.

درخواست انجمن جنگلبانی از دستگاه قضایی
درپی شهادت جواد غلامی فرمانده فقید یگان حفاظت منابع طبیعی شهرستان چناران، انجمن علمی جنگلبانی ایران با انتشار نامه‌ای خطاب به رئیس قوه قضاییه، از رئیس دستگاه قضا درخواست کرد که قوانین و مجازات‌های شدیدتر و بازدارنده‌تری برای مقابله با متجاوزان منابع طبیعی اعمال شود. در نامه انجمن علمی جنگلبانی که نسخه‌ای از آن در اختیار همشهری قرار گرفته، خطاب به غلامحسین محسنی‌اژه‌ای رئیس قوه قضاییه آمده است: یگان حفاظت سازمان منابع طبیعی کشور با کمترین پشتیبانی حقوقی، قضایی و تجهیزاتی در شرایطی که ساده‌ترین امکانات دفاعی و حق برخورد با متخلفان و متجاوزان را ندارد و به‌تنهایی در خط مقدم مقابله با زمین‌خواران و قاچاقچیان با دست خالی از انفال و ثروت‌های عمومی علی‌الخصوص عرصه و اکوسیستم‌های جنگلی و مرتعی کشور حراست می‌کنند ولی در مقابله با زمین‌خواران و قاچاقچیان، نیروهای حفاظت در خط مقدم دفاع از آب و خاک کشور تنها هستند. معضلات اقتصادی و اجتماعی، حل نشدن برخی عوامل تخریب جنگل‌ها ازجمله قاچاق چوب، معضلات دام و عدم‌پشتیبانی کامل فنی و حقوقی توسط سایر واحدهای سازمان برای یگان حفاظت سبب شده سنگینی بار حفاظت فیزیکی موجب فرسودگی نیروهای حفاظتی و ایجاد فشار مضاعف بر این نیروی خدوم و ایثارگر شود. با کمال تأسف و تاثر بار دیگر یکی از جنگلبانان صدیق و پرتلاش کشورمان مرحوم مهندس جواد غلامی، فرمانده یگان حفاظت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری چناران در استان خراسان رضوی در راه دفاع از انفال و حقوق عمومی ملت ایران حین انجام وظیفه و به‌منظور اجرای حکم قضایی رفع تصرف غیرقانونی مورد حمله قرار گرفت و به ضرب گلوله ضارب و متصرف غیرقانونی به شهادت رسید. انجمن علمی جنگلبانی ایران ضمن گرامیداشت یاد و خاطره و مجاهدت‌های شبانه روزی همه شهیدان منابع طبیعی ایران شهادت این عزیز بزرگوار و مدافع منابع طبیعی کشور را به خانواده بزرگ جنگلبانان ایران و به‌خصوص خانواده محترم آن شهید بزرگوار تسلیت عرض نموده و از خداوند متعال شادی روح و علو درجات واسعه آن شهید و صبر و شکیبایی برای بازماندگان مسئلت دارد. ایادی منفعت‌طلب و متجاوز به عرصه‌های منابع طبیعی کشور بدانند که شهادت همکار عزیزمان ما را در حفاظت و صیانت از منابع طبیعی ایران مصرتر کرده و با عزم و اراده‌ای قوی‌تر در مقابل کسانی که قصد تعدی و دست‌درازی به منابع طبیعی کشور را داشته باشند خواهیم ایستاد ‌و اجازه نخواهیم داد خون شهیدان منابع طبیعی پایمال شود. بدین‌ترتیب انجمن علمی جنگلبانی ایران با توجه به بی‌توجهی نهادهای بالادستی به معضلات جنگلبانان از رئیس دستگاه قضا درخواست کرد کارگروه تخصصی ویژه‌ای از نمایندگان دستگاه‌های سازمان‌های ذیربط (قوه قضاییه، سازمان جنگل‌ها، سازمان حفاظت محیط‌زیست، کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، بنیاد شهید، وزارت دادگستری، نیروهای انتظامی و بسیج و سایر ارگان‌های مرتبط) جهت حل ریشه‌ای معضلات تشکیل تا در سایه تصمیمات متخذه موضوع حفاظت طبیعت و حافظان آن مورد پشتیبانی جدی قضایی و قانونی قرار گیرد.

مکث
فقدان بازدارندگی قوانین
براساس قانون حفاظت از منابع طبیعی کشور، قوانین برخورد با قاچاق چوب از نوع تعزیری و مجازات‌های درجه7 است یعنی اجرای آن هیچ بازدارندگی‌ای ندارد. تهدید، توهین و ضرب و جرح ماموران منابع طبیعی و مشکلاتی که زیاده‌خواهان و متجاوزان برای حافظان طبیعت به‌وجود می‌آورند مانع از امر حفاظت است و این یک سد بزرگ برای حفاظت از انفال است. آنچه در شهادت جواد غلامی در شهرستان چناران در خراسان رضوی مشهود است، علاوه بر حاشیه امنیت نسبی متجاوزان به منابع طبیعی ریشه در خلأ قانونی در مقابله با زمین‌خواران و قاچاقچیان دارد. شهادت او تا زمانی که تنقیح قوانین بازدارنده، مقابله شدید و بازدارنده با متجاوزان و جدی گرفتن موضوع در حاکمیت شدت نگیرد نه نخستین نمونه از این دست اتفاقات ناگوار خواهد بود و نه آخرین آنها. بدین‌ترتیب باید عزم جدی دستگاه قضا برای برخورد با متجاوزان در قالب قوانین قطعی و بازدارنده شکل گیرد.