گزارش
زاکانی در دومین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلانشهرها و مراکز استان‌ها عنوان کرد
بازطراحی تهران جدید در افق ۱۰ساله
مهدی چمران: معماری ایرانی - اسلامی غنی است و باید احیا شود
افتتاحیه دومین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شورای اسلامی کلانشهرها و مراکز استان‌ها با محوریت بازآفرینی شهر و مسکن ملی به میزبانی پایتخت در باغ‌موزه دفاع‌مقدس برگزار شد و علیرضا زاکانی، شهردار تهران در این مراسم با بیان اینکه نیاز به بازطراحی دارد گفت: «امکانات زیادی در شهر وجود دارد و راه و مسیر، ساختن شهری است که بتواند الگو قرار بگیرد و مایه آسایش، امنیت، رفاه و رشد شهروندان و خانواده‌ها شود. بازطراحی شهر در افق 10ساله پیش‌بینی‌شده است و به‌دنبال این هستیم که پیرامون ایستگاه‌های مترو را پارسل به پارسل بررسی کنیم و با بارگذاری مجدد که الزام قانونی است (تیرماه سال قبل شورای‌عالی شهرسازی این الزام را مطرح کرده) شهری جدید طراحی کنیم.» به‌گزارش همشهری، مراسم با سخنرانی رئیس پارلمان شهری رسما آغاز شد و مهدی چمران در ابتدای صحبت‌هایش به بافت‌های فرسوده شهر اشاره کرد و آنها را ظرفیت دانست و گفت: «نیاز نیست برای احداث مسکن مهر یا ملی به بیابان‌های اطراف شهرها برویم که حداقل زیرساخت‌ها و امکانات زندگی مانند آب، برق، مسجد، مدرسه و... را ندارند. بلکه پیشنهاد می‌کنم این مسکن‌ها در مناطق دارای بافت فرسوده ساخته شوند.» مهدی چمران در ادامه با بیان اینکه در ادوار گذشته اصول ساخت‌وساز در انبوه‌سازی‌های کوچک‌مقیاس رعایت نشده است، تأکید کرد: «سازندگان باهدف تحویل فوری خانه‌ها، استانداردها را رعایت نکرده‌اند و به همین دلیل نخستین وظیفه کمیسیون‌های معماری و شهرسازی نظام‌مند کردن ساخت‌وسازهاست. چرا که عده‌ای در تلاش هستند معماری غربی را رواج دهند و ما را از معماری اسلامی - ایرانی دور کنند اما معماری ما غنی است و قطعا باید احیا شود.» او ادامه داد: «امروز شاهد معماری ناهنجار در نمای ساختمان‌ها هستیم و باید مانع توسعه و ترویج چنین نماهایی در معماری‌ها به‌ویژه در بافت‌های مسکونی شویم. چراکه روحیه خانواده ایرانی درون‌گراست و نمی‌تواند بی‌بندوبار باشد.» آنطور که چمران گفته: «کار معمار به طراحی خلاصه شده است اما درواقع کار معمار نظارت واقعی است و اگر این مسئله موردتوجه قرار می‌گرفت قطعا حادثه متروپل رخ نمی‌داد.» رئیس شورای شهر تهران در پایان صحبت‌هایش به بحث نگهداری ساختمان‌ها هم اشاره و تأکید کرد که این موضوع مغفول مانده است و به همین دلیل هرساله بافت‌های فرسوده گسترده می‌شوند. در پایان مراسم مهدی چمران به همشهری گفت که بازآفرینی شهری در پایتخت ضرورت دارد اما باید این کار اصولی انجام شده و درست مدیریت شود. همچنین اعضای مجمع کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شوراهای کلانشهرها و مراکز استان‌ها با اهدای لوح یادبودی از تصویر شهید دکتر مصطفی چمران از زحمات رئیس شورای شهر تهران به‌دلیل تثبیت و تداوم نهاد مدنی شوراها تجلیل کردند.
تحقق عدالت در حوزه مسکن
شهردار تهران هم میهمان ویژه این مراسم بود که در صحبت‌هایش به موضوع برقراری عدالت در شهر اشاره کرد و گفت: «فلسفه حکومت تحقق عدالت است. چرا که عدالت، زمینه رشد و تعالی انسان‌ها و جوامع را فراهم می‌کند. این عدالت وقتی درباره خانواده مطرح می‌شود، می‌بینیم که جایگاه مسکن و سرپناه در شکل‌گیری و برقراری خانواده امری قطعی و قهری است. اگر بنا داریم عدالت راجع به افراد و خانواده‌ها اجرا شود، حکومت و حاکمیت نسبت به مسکن مردم مسئولیت جدی پیدا می‌کنند. چرا که در اصل۳۱ قانون اساسی هم اشاره شده که باید برای مسکن فراخور و متناسب با حال و روز افراد، کارسازی شود.»
علیرضا زاکانی ادامه داد: «شوراها و شهرداری‌ها امروز عهده‌دار خدمت‌رسانی به مردم هستند و درخصوص مسکن هم مسئولیت خطیری بر عهده گرفته‌اند. در این جلسه دور هم جمع شدیم تا درباره مسائل سخت و تنگنای ناگواری که برای مردم ایجاد شده، راهکار ارائه دهیم.»
کمبود یک میلیون مسکن در تهران
در تهران 51درصد مردم اجاره‌نشین هستند و 65درصد درآمد شهروندان هم به سرپناه (مسکن) اختصاص داده می‌شود. شهردار تهران این آمار را اعلام کرد و گفت: «گرچه مسئول اصلی در حوزه مسکن وزارت راه‌وشهرسازی است اما ابزارهای ساخت مسکن در اختیار مدیریت شهری است و ما نمی‌توانیم از زیر بار این مسئولیت بزرگ شانه خالی کنیم. چرا که بند۲۱ ماده۵۵ قانون شهرداری‌ها ما را موظف به مهیاکردن زمینه مسکن استطاعت‌پذیر کرده است که بخشی تملکی و بخشی هم استیجاری است و این موضوع در 5منطقه به‌صورت خاص و در 17منطقه به‌طور عمومی پیگیری می‌شود.» او ادامه داد: «در بخش ملکی، مسکن تبدیل به کالای سرمایه‌ای شده و افراد برای اینکه ما‌به‌ازای رشد تورم و کاهش ارزش پول، نقصانی در امکانات و اموالشان ایجاد نشود مسکن خریداری می‌کنند و با دست‌گردانی‌های ناصواب زمینه‌ای فراهم می‌شود که روزبه‌روز شرایط مسکن بدتر شود درحالی‌که باید به‌اندازه کافی مسکن داشته باشیم تا کسی نتواند آینده، زندگی و امید مردم را گرو بگیرد.» به‌گفته زاکانی اکنون حدود 9-8میلیون نفر جمعیت شب‌خواب در تهران وجود دارد و حدود ۳میلیون‌و۲۰۰ هزارنفر هم به خانه نیاز دارند که با این شرایط، پایتخت با کمبود یک میلیون مسکن مواجه است. آنطور که شهردار تهران گفته قرارگاه مسکن راه‌اندازی شده تا سالانه ۱۸۰هزار واحد مسکن ایجاد کند. او به برخی دیگر از اقدامات هم اشاره و عنوان کرد: «براساس تصمیم سران قوا مقرر شده درصورت نبود منع قانونی، قراردادهای اجاره به‌طور خودکار تمدید شوند. همچنین تسهیلاتی متناسب با افزایش 25درصدی اجاره‌ها برای اجاره‌نشینان فراهم کنیم و مشوق‌هایی هم برای سازندگان پیش‌بینی‌شده است.» شهردار تهران با بیان اینکه در شرایط کنونی 66سال زمان می‌برد تا کسی بتواند با حقوق دریافتی مسکن خریداری کند، تأکید کرد که ضمانت اجرایی اقدامات در حوزه مسکن همت و غیرت ماست.
500هزار خانه خالی در تهران وجود دارد
شهردار پایتخت به موضوع خانه‌های خالی هم اشاره کرد و گفت که اکنون 300 تا 500هزار خانه خالی در تهران وجود دارد که عمدتا در مناطق بالای شهر هستند. زاکانی ادامه داد: «عملا موضوع عدالت دستخوش یک بازیگری و بی‌تدبیری شده است و در ادوار گذشته با قفل زدن بر ساخت‌وساز مسکن مانع تحقق عدالت شده‌اند و ننگ است برای ما که ببینیم زوجی برای مسکن گردن کج می‌کنند. به همین دلیل برای حل مسکن که بزرگ‌ترین مشکل مردم است باید شیوه و قاعده بازی را عوض کنیم و گزینه بازطراحی شهر را در پیش بگیریم.»
نوسازی شهری با الگوی جدید
معماری تهران هویت ندارد و شمال و جنوب آن از بعد خدمات و شرایط کیلومترها از هم فاصله دارند. سکاندار پایتخت با بیان این مطلب عنوان کرد که خلق هویت وظیفه ماست و در این مسیر باید با ملاک و مبنا حرکت و ظرفیت‌های موجود را بسیج کنیم. زاکانی همچنین به نوسازی شهری با الگوی جدید هم اشاره کرد و گفت: «۳۲۵ ایستگاه مترو در تهران وجود دارد که ۱۴۳ ایستگاه فعال شده‌اند. اگر با محوریت این ایستگاه‌ها در کنار آنها بارگذاری و بلندمرتبه‌سازی انجام شود، توسعه شهر بر مدار حمل‌ونقل عمومی رخ می‌دهد؛ در واقع ۱۱هزارو۷۰۰هکتار بارگذاری نوین صورت می‌گیرد که با این کار، نوسازی شهری، ایمنی و آسایش، هویت، معماری نوین و اعتبار ایجاد می‌شود.»
شهردار تهران در پایان تأکید کرد: «شهر پر از گنج است و اگر بر مدار درست حرکت کنیم می‌توانیم برای مردم آسایش و امنیت و افتخار خلق کنیم و امیدواریم گام‌های بلندی در جهت اصلاح و آبادانی شهرهای کشور برداریم.»
مکث
فریدون بابایی-رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تبریز
خروج از رخوت
حدود 8سال در حوزه تولید مسکن شاهد رخوت بودیم اما در دولت جدید، مجلس قانون جهش تولید مسکن را تصویب کرد که این اقدام سبب رونق ساخت‌وساز و خروج از رخوت شده است. دغدغه اکثر کلانشهرها قانون محل مطب پزشکان است که سبب هرج‌ومرج در شهرها شده است که باید به‌صورت تخصصی پیگیری شود. کاربری‌های عمومی هم که 50درصد کاربری‌های شهری را تشکیل می‌دهند، وجود املاک قولنامه‌ای و فاقد سند و از همه مهم‌تر ساخت‌وسازهای غیرمجاز یکی از مشکلات اساسی شهرهاست.
مکث
مهدی عباسی-رئیس مجمع کمیسیون‌های شهرسازی و معماری استان‌ها و کلانشهرها
بازآفرینی تخصصی شهری
تمرکز بر بازآفرینی تخصصی حوزه مسکن با رعایت استانداردها و ایمنی ساختمان‌ها رویکرد اجلاس است. در واقع قصد داریم در این اجلاس تمام مسائل و چالش‌های مرتبط با حوزه معماری و شهرسازی را در یک فضای تخصصی با گفت‌وگو، فهم و مأموریت مشترک پیگیری کنیم. همچنین از طریق ارتقا و انتقال تجارب موفق سایر شهرها قصد داریم برای مسئولان دغدغه ایجاد کنیم تا در نهایت بتوانیم در موضوع بازآفرینی و مسکن ملی، ساخت‌وسازها را به سمت رعایت استانداردها و حفظ ایمنی سوق دهیم.
