آسانسورهای مترو در گیرودار استاندارد

مهدی اسماعیل پور-روزنامه‌نگار

 در دوره‌های گذشته، مدیران شهرداری تهران به محض آماده شدن فضای ایستگاه‌های مترو اقدام به بهره‌برداری از آنها می‌کردند، اما فقدان امکانات جانبی و رفاهی ازجمله آسانسور و پله‌برقی در این ایستگاه‌ها به مرور باعث بروز مشکلاتی شد تا صدای اعتراض مسافران به‌ویژه افراد سالمند و کم‌توان جسمی و حرکتی درآید؛ چراکه با توجه به عمق زیاد ایستگاه‌های مترو و وجود پله‌های پرشمار شرایط برای تردد و استفاده آنها از حمل‌ونقل ریلی پایتخت فراهم نبود. پس از مطرح شدن این گلایه‌ها بود که مدیریت شهری پایتخت به شرکت متروی تهران تکلیف کرد که نباید هیچ ایستگاهی بدون آسانسور و پله‌برقی افتتاح شود. این مسئله در مدیریت شهری فعلی با جدیت بالاتری دنبال شد و طی مدت اخیر تمام ایستگاه‌های تازه‌تاسیس با آسانسور و پله‌برقی به بهره‌برداری می‌رسید؛ تا اینکه ایستگاه متروی ۱۷ شهریور حدود یک هفته قبل بدون آسانسور افتتاح شد! علاوه بر این، آسانسورها در چند ایستگاه غیرفعال شده‌اند، اما مشکل کجاست؟
در این رابطه مدیرعامل شرکت متروی تهران، مشکل را لزوم رعایت استاندارد توقف در هر 11.5متر آسانسور اعلام می‌کند.
مسعود درستی درباره اینکه چرا آسانسورهای مترو توسط سازمان ملی استاندارد تأیید نشده است، می‌گوید: «کارشناسان سازمان ملی استاندارد براساس یک چک‌لیست نسبت به کنترل کیفیت آسانسورها اقدام می‌کنند که براساس آن حداکثر مسافتی که یک آسانسور باید توقف کند ۱۱.۵متر است؛ یعنی به‌عبارتی دیگر آسانسور به ازای هر ۱۱.۵متر طی مسافت، باید توقف کرده و درهایش باز شود. این در شرایطی است که اجرای این بند برای ایستگاه مترویی که حداقل در عمق ۳۵متری زمین قرار دارد، امکانپذیر نیست. عمق ایستگاه‌های مترو زیاد است و امکانپذیر نیست که هر ۱۱.۵ متر یک خروجی برای آسانسورها ایجاد کنیم؛ چراکه ایستگاه‌ها ساخته شده‌اند و در زمان طراحی ایستگاه‌ها نیز یا توجهی به استانداردها نشده بود یا هماهنگی با سازمان استاندارد صورت نگرفته بود و حالا ما مانده‌ایم و آسانسورهایی که هست، اما اجازه بهره‌برداری ندارند. آسانسورهای مترو تمام آیتم‌ها را پاس می‌کنند، اما به این بند که می‌رسند، می‌مانیم که چه کنیم. در حال رایزنی با مسئولان سازمان استاندارد هستیم که بتوانیم یک راه‌حلی برای این موضوع پیدا کنیم که در عین ایمن بودن، مردم بتوانند از آسانسور‌ها استفاده کنند.»
سیدجعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران حمل‌ونقل شورای شهر تهران هم می‌گوید: «مشکل عدم‌نصب و تکمیل آسانسورها در ایستگاه‌های مترو مربوط به عدم‌اطلاعات لازم از سوی سازمان استاندارد است؛ چراکه می‌بینیم قوانین مطرح شده از سوی سازمان استاندارد مربوط به واحدهای مسکونی است. ما چگونه در عمق ۶۰ متری زیر زمین، هر۱۱ متر یک خروجی ایجاد کنیم و این موضوع امکان‌پذیر نیست. با این استدلال باید به بازدیدکنندگان برج میلاد نفری یک چتر نجات بدهیم؛ چراکه در آنجا هم هر ۱۱متر باید درها باز شود!» او اضافه می‌کند: «بعضا آسانسورها در انبارها دپو شده یا آنهایی هم که نصب شده درهایشان روی مردم قفل است؛ چراکه سازمان استاندارد هنوز تأییدیه نهایی را صادر نکرده است.»
با وجود این، سیدمجتبی شفیعی، معاون حمل‌ونقل وترافیک شهرداری تهران از حل شدن این مشکل در آینده‌ای نزدیک خبر می‌دهد و می‌گوید: «تعدادی از آسانسورهای ما در ایستگاه‌ها ایجاد شده و به‌دلیل موضوع استاندارد تعطیل است که مذاکراتی با سازمان استاندارد انجام شده و به‌زودی استانداردهای جدید برای ایستگاه‌های مترو تدوین و اجرایی خواهد شد.»

ابتدا باید از آسانسور‌ها بازدید کنیم
موضوع استاندارد آسانسور‌های متروی تهران را از کارشناسان اداره کل استاندارد استان تهران پیگیری کردیم و آنها در این رابطه به همشهری می‌گویند: «گواهینامه بازرسی برای آسانسورهای منصوبه در مترو تا‌کنون صادر نشده است. درخصوص اینکه شرکت‌های بیمه دیگر حاضر نشدند آسانسور‌های مترو که اغلب آنها فاقد مجوز‌های استاندارد هستند را بیمه کنند، هم سازمان ملی استاندارد خطاب به شرکت‌های بیمه تأکید کرده است که خدمات بیمه‌ای صرفا به آن دسته از آسانسورها که دارای تأییدیه استاندارد هستند، ارائه شود.»
 همچنین آنها درباره اینکه راهکار و راه‌حل این مشکل چیست هم اینگونه توضیح داده و می‌گویند: «در گام نخست کارشناسان ما باید از این آسانسور‌ها بازدید به عمل بیاورند تا عدم‌انطباق‌های موجود در آسانسورها شناسایی شده و مشخص شود آسانسورها قابلیت استاندارد‌سازی‌ دارند یا خیر؟ لازم به ذکر است که هرگونه بهره‌برداری از آسانسورهای فاقد گواهینامه بازرسی معتبر می‌تواند ناایمن و خطرآفرین باشد.»
این در شرایطی است که مدیران شهرداری و شرکت مترو معتقدند معیارهای قید شده درباره استاندارد آسانسور‌ها مربوط به ساختمان‌های مسکونی، تجاری و اداری است و سنخیت و تناسبی با ساختار و ساختمان ایستگاه‌های مترو ندارد.