احتمال کاهش تولید محصولات زراعی در 1401

پیش‌بینی می‌شود سطح کاشت محصولات سالانه در سال زراعی 1401-1400نسبت به سال قبل 4.6درصد کاهش یابد. این خبر را مرکز آمار ایران اعلام و تأکید کرد: برآورد می‌شود در سال زراعی پیش‌رو سطح کشت محصولاتی چون زعفران، هویج، ترب، شلغم و نیشکر افزایش اما در مقابل سطح کاشت محصولاتی چون گندم، برنج و جو کاهش یابد. یافته‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در سال زراعی 1400-1399خورشیدی 15.7میلیون هکتار زیر کشست محصولات زراعی قرار گرفته که 11.6میلیون هکتار آن زیرکشت سالانه محصولات و 4.1میلیون هکتار به‌صورت آیش یعنی کشت در برخی مقاطع سال بوده است. از حیث نحوه کاربری زمین‌های زراعی هم در سال گذشته 31درصد زیرکشت آبی، 42درصد زیرکشت دیم، 17درصد کشت آیش دیم و 9درصد کشت آیش آبی قرار داده است.
این گزارش می‌افزاید: بیش از 50درصد از زمین‌های کشت محصولات زراعی ایران در سال گذشته در استان‌های خراسان رضوی، خوزستان، آذربایجان شرقی، همدان، کردستان، زنجان، فارس و اردبیل واقع شده و در همین سال سطح کاشت محصولات سالانه به بیش از 12میلیون هکتار رسیده که کل تولیدات محصولات زراعی به رقم 57.8میلیون تن رسیده است. به‌گفته مرکز آمار ایران بیش از 86درصد از سطح کاشت محصولات سالانه در سال زراعی 1400-1399 به کاشت 5محصول گندم، جو، یونجه، برنج شلتوک و انواع نخود (دانه‌های خشک) اختصاص داشته است. منظور از کاشت محصولات سالانه، کاشت مجدد و کاشت زیر درختان می‌شود. و در سال زراعی پارسال کاشت محصولات زراعی در 421هزار هکتار از اراضی کشور به‌صورت کاشت دوباره یا کاشت زیر درختان باغ و قلمستان‌ها بوده است.

56درصد اراضی زیرکشت گندم
به گزارش همشهری، 56درصد از سطح کاشت زمین‌های کشاورزی در سال زراعی 1400-1399 به کاشت گندم، 18درصد جو، 5درصد یونجه، 4درصد برنج شلتوک، 4درصد انواع نخود و 13درصد سایر محصولات اختصاص داشته است همچنین از کل تولید محصولات زراعی در سال گذشته 18درصد از کل محصولات زراعی تولید شده گندم 13.6درصد ذرت خوشه‌ای و علوفه‌ای، 13.5درصد نیشکر، 9.3درصد چغندرقند، 8درصد یونجه، 6.3درصد گوجه فرنگی، 5.6درصد سیب زمینی، 5.2درصد جو، 4.4درصد سایر سبزیجات، 4.1درصد پیاز، 3درصد برنج و 9درصد سایر محصولات اختصاص داشته است.

سال سخت کشاورزی
افزایش خشکسالی و تشدید بحران آب زنگ خطری جدی برای بخش کشاورزی ایران به شمار می‌رود به‌ویژه اینکه سال گذشته رشد منفی را تجربه کرده و این احتمال مطرح است که کشور برای تامین محصولات استراتژیک کشاورزی ناچار به واردات بیشتر شود که با توجه به رشد قیمت جهانی مواد غذایی و محصولات کشاورزی به‌ویژه با کش‌دار شدن جنگ روسیه علیه اوکراین، این وضع بدتر هم خواهد شد.
مرکز آمار ایران با بیان اینکه 56درصد از زمین‌های زراعی ایران به کشت گندم اختصاص یافته، می‌گوید سطح کاشت گندم در سال زراعی 1400-1399 به 6.6میلیون هکتار با مقدار تولید 10.4میلیون تن رسیده و پیش‌بینی می‌شود در سال زراعی 1401-1400سطح کاشت گندم به 6.5میلیون هکتار برسد، یعنی 100هزار هکتار کمتر از پارسال.
این گزارش می‌افزاید: سطح کاشت جو در سال زراعی پارسال 2.2میلیون هکتار با تولید 3میلیون تن در سال بوده که برآوردها نشان می‌دهد در سال زراعی جاری سطح کاشت جو 900هزار هکتار کم شده و به 2.1میلیون هکتار برسد. به‌گفته مرکز آمار در سال زراعی پارسال بیش از 494هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی زیرکشت برنج شلتوک رفته که در نتیجه 1.8میلیون تن تولید شده اما پیش‌بینی می‌شود سطح زیرکشت این محصول در سال زراعی جاری با 12درصد کاهش به 433هزار هکتار برسد.
روی دیگر سکه به افزایش محصولات خاص برمی‌گردد به‌گونه‌ای که امسال 79هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی ایران زیرکشت زعفران قرار گرفته که در نتیجه 281هزار تن زعفران برداشت شده و پیش‌بینی می‌شود در سال‌جاری سطح زیرکشت زعفران به 81هزار تن برسد. همچنین سطح کاشت نیشکر در سال گذشته 78هزار هکتار با تولید سالانه 7.8میلیون تن بوده و پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که سطح کاشت نیشکر در سال‌جاری به 82.5میلیون هکتار افزایش یابد.

بحران آب و باران در کشاورزی
ایران در یک اقلیم نیمه خشک و کم آب واقع شده و بخش زیادی از زمین‌های کشاورزی ایران به‌صورت دیم کشت می‌شود که پیش‌بینی می‌شود درصورت ادامه کاهش نزولات جوی و بارش‌ها، تولید محصولات دیمی به‌شدت کاهش یابد. داده‌های آماری نشان می‌دهد در سال 1367از کل زمین‌های کشاورزی ایران 41درصد تحت کشت آبی و 59درصد زیرکشت دیم قرار داشته و در سال زراعی پیش رو برآورد می‌شود که سهم کشت دیم به 61درصد و کشت آبی به 39درصد برسد.

برنج‌کاری در یک سوم استان‌ها
این گزارش می‌افزاید: در سال زراعی گذشته در یک سوم استان‌های ایران برنج کشت شده که افزون بر 3استان شمالی مازندران، گیلان و گلستان در استان‌هایی چون آذربایجان شرقی، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، زنجان، فارس و لرستان هم این کار صورت می‌گیرد. از 18.2میلیون تن برنج تولید شده در سال گذشته، 37درصد سهم استان مازندران، 23.1درصد سهم استان گیلان، 19.2درصد سهم استان خوزستان، 6.2درصد سهم استان فارس، 5.1درصد سهم استان گلستان، 1.9درصد سهم استان آذربایجان شرقی، 1.8درصد سهم استان لرستان، یک درصد سهم استان زنجان، 7دهم درصد سهم استان چهار محال و بختیاری و 4درصد هم سهم سایر استان‌های ایران بوده است.