بهشت ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز

محمد سرابی-روزنامه‌نگار

ساخت‌و‌ساز غیرمجاز فقط با مصالح و نقشه انجام نمی‌شود. این کار در برخی از نقاط شهر با استفاده از اراذل و اوباشی انجام می‌شود که راه اجرای قانون را می‌بندند، با مأموران شهرداری و پلیس درگیر می‌شوند و همسایه‌ها را از پیگیری حقوق خود می‌ترسانند. به همین‌خاطر بعد از مدتی یک ساختمان بلند بدون پروانه ساخته می‌شود که جلوی پنجره‌ها را می‌گیرد و آنقدر متقلبانه ساخته شده که ممکن است به‌سادگی فروبریزد و ساکنان خود و همسایگان و عابران را به کام مرگ بکشاند.
در همین راستا بود که شنبه‌شب فرماندار شمیرانات برای بررسی مشکلات محله گلابدره به حسینیه علی‌بن‌ابی‌طالب در خیابان سعیدی رفت. اعضای شورایاری و اهالی منطقه هم در این نشست مشکلات این محله را شرح دادند که بخش اصلی آن شامل ساخت‌وساز‌های بی‌رویه و بدون مجوز بود. اگرچه مسائلی مانند تاریکی معابر، سرعت‌گیر‌های خیابان‌ها، بوی فاضلاب و جمع‌آوری معتادان متجاهر هم در این نشست مطرح شد، اما محور اصلی صحبت‌ها به ساخت‌وساز‌های بلند در تمام سطح زمین‌های قولنامه‌‌ای کوچک گلابدره ارتباط پیدا می‌کرد که نه پروانه‌‌ای برای طبقات اضافی دارند و نه از ایمنی لازم، بهره‌مند هستند. اهالی اظهار می‌کردند که برخی بسازوبفروش‌های شناخته‌شده مدت‌هاست که در این محله مشغول تخلف هستند و برخوردی با آنها صورت نمی‌گیرد. مجتبی ذاکریان، فرماندار شمیرانات نیز در پاسخ به شکایات شهروندان تأکید کرد که برخی مشکلات را می‌توان در کوتاه‌مدت حل کرد، اما معضل اصلی این محله یعنی ساخت‌وساز غیرمجاز نیاز به صرف زمان بیشتر و همکاری نهاد‌های مختلف از شهرداری تا نیروی انتظامی دارد.
بعضی طبقات اضافی تصادفا در چند روز گذشته ساخته شده‌اند که سامانه‌های شهرداری دچار اختلال عمدی شده بودند، ولی دلیل این کار به سامانه‌ها ارتباط ندارد. ظاهرا سودجویان از موضوع «زمان حکم ورود» اطلاع دارند. قاضی برای برخورد با تخلفات ساختمانی به مأموران شهرداری مجوز ورود به ملک را می‌دهد. این مجوز زمان مشخصی دارد و بعد از پایان زمان آن، باید مجددا از قاضی مجوز گرفت که معمولا چند روز طول می‌کشد. متخلفان از این اختلاف زمان خبر دارند و به محض انقضای حکم به سرعت چند طبقه به ساختمان اضافه می‌کنند و اگر زمان کافی داشته باشند، شاید برای آن ساکنانی هم پیدا کنند تا دیگر نتوان ساختمان را تخریب کرد.

 شبکه‌های سازمان‌یافته اراذل و اوباش
صبح یکشنبه مهدی اقراریان در شصت‌ونهمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر تهران نسبت به ساخت‌وسازهای غیرمجاز در چند محدوده از پایتخت واکنش نشان داد و گفت: «هم‌اکنون شاهد ساخت‌وسازهای غیرمجاز در سطح شهر تهران هستیم؛ به‌طوری‌که بسیاری از ساختمان‌ها بدون پروانه ساخته می‌شوند که هر کدام از آنها می‌توانند یک متروپل جدید باشند.»
این عضو شورای شهر افزود: «اینگونه ساختمان‌ها در حریم تهران یا در ۲۲منطقه تهران ساخته می‌شوند و ازجمله برای  مثال می‌توان به محله گلابدره در منطقه یک اشاره کرد که این بناهای بلند با چشم دیده می‌شوند. اخیرا بنده بازدیدی از منطقه۱۹ داشتم که متأسفانه شاهد ساخت‌وسازهای غیرمجاز در ناحیه3 این منطقه بودم. این در حالی است که ما پس از یک حادثه همانند متروپل دچار بیماری تکرار، تمرکز و فراموشی می‌شویم؛ به‌طوری‌که چنین حوادثی پس از مدتی از ذهن همه مردم فراموش می‌شود.»
او گفت: «انتظار داریم در قرارگاه ایمنی به این‌گونه ساختمان‌ها توجه شود و جلوی ساخت‌وسازهای چنین ساختمان‌ها و بناهایی گرفته شود؛ درصورتی که شاهد هستیم افراد اقدام به اخذ پروانه ساختمانی و احداث بنای ۴طبقه می‌کنند، اما درنهایت ۷طبقه ساختمان‌سازی می‌کنند.» عضو شورای شهر تهران با اشاره به اینکه برخی از شبکه‌های سازمان‌یافته اراذل و اوباش در بحث ساخت‌وساز دخیل هستند، گفت: «انتظار داریم که نیروی انتظامی به‌صورت مقتدرانه با چنین افرادی برخورد جدی داشته باشد و همانطور که طی ۴۸ساعت سارقان صندوق امانات بانک ملی را دستگیر می‌کند با این افراد نیز برخورد کند.» اقراریان ادامه داد: «اگر پلیس بخواهد می‌تواند با چنین گروه‌های سازمان‌یافته‌ای برخورد کند. همچنین مسئولان مربوطه نباید به چنین ساختمان‌هایی آب، برق و گاز بدهند، اما شاهد هستیم که این اتفاق صورت می‌پذیرد.» مدتی پیش که قرار بود اضافه بنای مجتمع پالادیوم تخریب شود کار به تیر‌اندازی پلیس کشید. وقتی یک تخلف بزرگ انجام می‌شود باید از نیرو‌های انتظامی برای مقابله با آن کمک گرفت، اما نماینده پلیس که در نشست حسینیه گلابدره حضور داشت، گفت نیرو‌های عملیاتی پلیس، از این شکایت دارند که درصورت آسیب دیدن، کسی از آنها حمایت نمی‌کند. به هر ترتیب، تصاویری که از گلابدره در فضای مجازی منتشر شده است، نشان می‌دهد که در مدت بسیار کوتاهی چند طبقه به ساختمان‌های متخلف افزوده می‌شود و نمای پنجره بنا‌های مجاور را مسدود می‌کند.

مکث
گلابدره دچار بحران شده است

 مجتبی ذاکریان-فرماندار شمیرانات
حجم تخلف ساخت‌وساز در محله گلابدره خیلی زیاد است و اگر اتفاقی در این محله بیفتد، بحران جمعیتی و انسانی خواهیم داشت. این محله در معرض آسیب نیست، بلکه در مرکز بحران قرار گرفته است. بار‌ها از گلابدره بازدید کرده‌ایم و نشست اخیر در حسینیه هم به دعوت مردم محله انجام شد. متأسفانه مردم این محله‌ها اعلام می‌کنند که پیگیری برخورد با تخلفات، به نتیجه نرسیده است وگرنه همین شبکه ناظران مردمی بهترین ناظران هستند که تخلفات را به ما خبر بدهند. البته درصورتی که شهرداری با اعزام پلیس ساختمان به سرعت واکنش نشان دهد و با پوشش گرفتن از نیروی‌ انتظامی، کار جمع‌آوری وسایل ساختمانی یا تخریب انجام شود، همین کار، شبکه نظارت ساختمانی را تقویت می‌کند.
اگر گزارش‌های مردمی را در چرخه بررسی و اقدام قرار ‌دهیم، می‌توان کاری کرد که تخلف بیشتر از این انجام نشود. برای محله گلابدره باید ضوابط جدیدی با نگاه فرهنگی، اجتماعی و امنیتی تنظیم کرد. ناهماهنگی‌های بین دستگاه‌ها باعث شده است احکام صادر شده برای تخریب یا جلوگیری از ساخت‌وساز انجام نشود. در مرحله اول هریک از دستگاه‌ها باید متعهد شوند که وظایف خود را به‌درستی انجام دهند و در اجرای آن پایداری داشته باشند. از این حیث، موضوع تجمیع املاک و استفاده از مجوزهای بافت فرسوده در محله گلابدره و آبک‌ شمال تهران مطرح شده و بناست شهرداری و معاونت عمرانی فرمانداری درباره رسیدگی به مسائل ساخت‌وساز همفکری کنند تا به برنامه مطلوبی که قابل اجرا باشد، برسیم.
تعداد بنا‌‌هایی که با تخلف ساخته‌شده‌اند خیلی زیاد است. می‌توانیم خدماتی مانند آب و برق به آنها ندهیم، ولی شرایط زندگی در این محله کاملا عوض شده است. محله گلابدره دیگر روستای 30سال قبل نیست. گروه‌های مختلف وارد آن شده‌اند و همین تغییرات باعث شده که خیلی از هنجار‌ها شکسته شود. من مطمئن هستم با همتی که معتمدان و دلسوزان و مخصوصا گروه‌های جوان این محله دارند و دائما اخبار و تصاویری از تخلفات برای فرمانداری ارسال می‌کنند، می‌توان بر تخلفات، نظارتی بهتر داشت. درباره مسائل اجتماعی می‌توان از عزم جدی و استفاده از ظرفیت ائمه جماعات و بسیج محله و دیگر افراد دغدغه‌‌مند استفاده کرد. درباره خدمات شهری هم ضعف زیادی در زمینه روشنایی پارک‌ها و جمع‌آوری زباله‌ها وجود دارد که باعث ایجاد پاتوق‌هایی شده است. با بیشتر شدن نظارت‌ها و کمک نیرو‌های محلی و بومی می‌توانیم تغییرات اساسی داشته باشیم، ولی نباید بگوییم که همه مشکلات یک‌شبه حل می‌شود.