مردم از نان حرفی نمیزنند
گزارش همشهری از اجرای طرح آزمایشی هوشمندسازی یارانه نان در زنجان
ناصر علاقهبندان-خبرنگار
برای تهیه گزارشی درباره طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان راهی زنجان شدم. شب به شهر زنجان رسیدم و پرس و جو را شروع کردم. یک نانوایی حدود ساعت 19:30-20پخت نمیکرد. نان بربری داشت، اما پخت تمام شده بود و هر نان را به قیمت 12هزار و 500 ریال میفروخت.
در تاکسی تا هتل سر صحبت را با راننده باز کردم. آقای راننده از گرانیهای اخیر گفت، از گرانی گوشت گوساله، شکر و لوازم خانگی تا چیزهای دیگر، اما از نان چیزی نگفت. گفتم خودم سر حرف را باز کنم، اما باز هم از نان چیزی نگفت.
صبح زود خودم را به نانواییهای مرکز شهر رساندم. حول و حوش ساعت یک ربع به 7. نان بود، اما مشتری زیادی نبود. یک کارتخوان که ظاهرش با کارتخوانهای دیگر متفاوت بود، روی پاچال (گودالی که نانوا بر آن میایستد و نان میفروشد) قرار داشت. یک مشتری وارد نانوایی شد و کارت کشید، 3نان گرفت و رفت.از نانوا سؤال کردم با اینکه اهل زنجان نیستم میتوانم با این کارتخوان نان بخرم؟ یکی از مشتریها پاسخم را داد که بله، میشود.
500تومان ارزانتر
به چند نانوایی دیگر سرکشی کردم. هر چه ساعت میگذشت، نانواییها شلوغتر میشد، اما خبری از صفهای طولانی در نانواییها نبود.
یک نانوایی بربری خلوت با اینکه کارتخوان نانوایی قبلی را نداشت، اما یک بربری را 1200تومان میفروخت، یعنی 500تومان ارزانتر از روز قبل. این قیمت نشان میداد نانواهای آزادپز میتوانند برای جلب مشتری قیمت را پایینتر بیاورند.
قهوهخانه، بدون مشکل نان
در این سرکشیها سری هم به بازار زنجان زدم. در حاشیه چارسوق بازار به یک قهوهخانه تقریبا قدیمی رسیدم. برای نوشیدن یک چای قندپهلو و خوردن املت قهوهچی پز وارد شدم. وقت صبحانه بازاریها و کمی شلوغ بود. آذری با هم گپ میزدند و من به فارسی موضوع نان را پیش کشیدم. تقریبا همه میدانستند در طرح جدید اختصاص یارانه نان فقط دستگاههای کارتخوان جدید اضافه شده است و دیگر نمیتوانند با پول نقد نان بخرند، اما قیمت تغییر نکرده است.
در انتهای بحث آقارحمت، یکی از مشتریان همیشگی این قهوهخانه سیگار را توی جاسیگاری استیل خاموش کرد و با لهجه زیبایش گفت: «همین حاجی قهوهچی خودمان، صبح اول وقت که هنوز مشتری نانوایی زیاد نیست، رفته و با همان قیمت قبلی هر تعداد که خواسته نان برای قهوهخانه خریده است.»
نانواییها شلوغ نیست
یکی، دو ساعت دیگر هم در قسمتهای مختلف شهر گشتم. شلوغی غیرمعمول در نانواییها به چشم نمیخورد و با هر فردی همکلام میشدم از گرانیهای دیگر میگفت، اما گلایهای از موضوع نان در زنجان نداشت.
خودم را به اداره جهاد کشاورزی رساندم. یکی از کارکنان روابط عمومی جهاد کشاورزی زنجان گفت: «این طرح در مرحله آزمایشی و قرار است در کل کشور اجرا شود. اینجا شما میتوانید اتفاقات زنجان را برای کل مردم کشور گزارش کنید.»
کارتخوان مخصوص، حتی در روستاها
مسئول روابط عمومی اداره کل غله استان زنجان هم در این باره گفت: «قرار است آرد به نانوا با قیمت آزاد داده شود. در تمام نقاط استان، حتی روستاهای دور، دستگاههای کارتخوان مخصوصی نصب شده و البته کمی دیگر از کار باقی مانده است.»
وحید اکبری افزود: «3هفته است تمام نیروهای ستادی استان آمادهباش هستند و تا ساعت 20کار میکنند. استاندار هم هر روز 2بار با مدیران ارشد جلسه دارد و روند کار را پیش میبرد.»
تراکنشهای نامعلوم در گذشته
مسئول روابط عمومی اداره کل غله زنجان با بیان اینکه حدود 2.5میلیون تراکنش مالی در نانواییها در 3ماه دی، بهمن و اسفند سال گذشته انجام شده است، اظهار کرد: «از این تعداد، 2.5میلیون تراکنش زیر 5هزار تومان، بخش قابل توجهی از تراکنشها 5 تا 15هزار تومان، حدود 300هزار تراکنش بین یک تا 10میلیون تومان و 500تراکنش بین 10تا 50میلیون تومان بود. معلوم نیست این میزان تراکنش در کارتخوان یک نانوایی که آرد سهمیهای دریافت میکرده، بابت چه بوده است؟»