جایزه فناوری و نوآوری یونسکو برای نخبگان ایرانی

عمادالدین قاسمی‌پناه - روزنامه‌نگار

روز گذشته تفاهمنامه جایزه فناوری و نوآوری یونسکو بین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، کمیسیون ملی یونسکو-ایران و دانشگاه تهران امضا شد. از آنجا که حوزه فناوری و نوآوری در دنیا هر روز از اهمیت و جایگاه ویژه‌تری برخوردار می‌شود، شناسایی و ترغیب استعدادهای داخل کشور از موضوعاتی است که مورد توجه مسئولان حوزه فناوری و علمی کشور قرار گرفته است. همچنین در سالی که با عنوان «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال‌آفرین» نامگذاری شده است، جایزه فناوری و نوآوری که برای نخستین بار در کشور درنظر گرفته شده است، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. این جایزه همه اکوسیستم فناوری کشور از فعالیت‌هایی مربوط به آموزش وپرورش گرفته تا پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد را پوشش می‌دهد. این در حالی است که شناسایی استعدادها و حمایت از نخبگان کشور به‌عنوان بخشی از اهداف اهدای این جایزه مدنظر گرفته است. به همین‌خاطر، خروجی اتاق فکر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منتج به این شد که یک جایزه در حوزه فناوری و نوآوری و با همکاری کمیسیون ملی یونسکو-ایران و دانشگاه تهران اجرایی شود. علی خیرالدین، معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم، حجت‌الله ایوبی دبیر کمیسیون ملی یونسکو، سیدمحمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران، علی اسدی رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران و امیر روشن‌بخش معاون دبیر کمیسیون ملی یونسکو در این مراسم حضور داشتند.

خروجی اتاق فکر سیاستگذاری فناوری
علی خیرالدین، معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم در حاشیه این مراسم در پاسخ به این پرسش همشهری که کارکردها، اهداف و نتایج جایزه فناوری و نوآوری یونسکو در ایران چیست، گفت: «یکی از خلاء‌هایی که احساس می‌کنم در مجموعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری وجود دارد، موضوع تشویق و ترغیب است. بنابراین، افرادی که در این حوزه زحمت می‌کشند باید دیده شوند و مورد توجه قرار بگیرند.» خیرالدین با اشاره به اینکه در حوزه‌های دیگر مانند صنعت، چهره‌های ماندگار معرفی می‌شوند، تأکید کرد: «در حوزه فناوری و نوآوری هم افرادی که اختراع و نوآوری دارند یا باعث اشتغالزایی می‌شوند، باید به شکل مناسب دیده شوند.» او با اشاره به مشورت‌های صورت گرفته با پیشکسوتان این حوزه از اتاق فکری با عنوان «سیاستگذاری فناوری» در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نام برد و ادامه داد: «در این اتاق فکر مباحث مربوط به این موضوع مطرح شد و به این نتیجه رسیدیم که حتما باید یک جایزه ملی و بین‌المللی داشته باشیم تا فعالان این حوزه را تشویق کنیم.»
خیرالدین در مورد نتیجه این مباحث گفت: «با هماهنگی که با یونسکو و دانشگاه تهران انجام شد و با تأکیدی که مقام عالی وزارت داشت، خوشبختانه به این نقطه رسیدیم که این جایزه را برای حوزه فناوری و نوآوری درنظر بگیریم.»

جایزه‌ای برای محصول، طرح و دانش‌بنیان ها
حجت‌الله ایوبی، دبیر کمیسیون ملی یونسکو ایران هم در حاشیه این مراسم در پاسخ به پرسش همشهری، مبنی بر اینکه آیا مشخص است که این جایزه به ایده، محصول، خدمت، استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان داده می‌شود، گفت: «جزئیات این جایزه آنچنان روشن نیست، با این حال قرار شده که این جایزه هم به محصول و هم به طرح‌های برتری که در طول سال از سوی شرکت‌های دانش بنیان، دانشگاه‌ها و گروه‌های مختلف ارائه می‌شود، اهدا شود.» ایوبی همچنین با اشاره به اینکه این جایزه تنها جایزه‌ای است که با همکاری دستگاه‌های مختلف با یکدیگر و همچنین با همکاری سازمان معتبری به نام یونسکو درنظر گرفته می‌شود، ادامه داد: «این جایزه که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه تهران و یونسکو در شکل‌گیری آن سهیم هستند، می‌تواند کمک کند تا شرکت‌ها و دانشگاه‌های مختلف، حوزه فناوری و نوآوری را جدی‌تر بگیرند.»
او به 2کارکرد عمده جایزه‌ها ازجمله استانداردسازی اشاره کرد و گفت: «استانداردسازی به این معنی است که وقتی در طول سال و در فراخوان جایزه اعلام می‌شود که به این عناصر، ویژگی‌ها و کارها جایزه داده می‌شود، عده‌ای تشویق می‌شوند که در این راستا حرکت کنند.» ایوبی همچنین کارکرد دوم جایزه‌ها را شناسایی استعدادهاو سپس حمایت از استعدادها عنوان کرد که از بقیه موارد مهم‌تر است.

اهمیت حمایت از استعدادها
دبیر کمیسیون ملی یونسکو -ایران با اشاره به اینکه برگزاری جایزه کار چندان دشواری نیست، عنوان کرد: «اگر پس از اهدای جایزه، دستگاه‌های مختلف با یکدیگر هم‌پیمان شوند تا از دریافت‌کنندگان جوایز حمایت کنند، کار مهمی انجام شده است.»
ایوبی به جوایز مختلف در کشورهای مختلفی اشاره می‌کند که نخبگان و استعدادهای ما آنها را نصیب خود می‌کنند. با این حال از اینکه دیگران از نخبگان و استعدادهای ما حمایت و آنها را جذب می‌کنند، اظهار تأسف کرد. او در عین حال اظهار امیدواری می‌کند که با کوششی که در قالب اهدای جایزه فناوری و نوآوری صورت می‌گیرد بتوانیم استعدادهای کشور را شناسایی و از آنها حمایت کنیم تا فرزندان نخبه این سرزمین، جذب ایران خودمان شوند. به‌گفته ایوبی «ما با تمام وجود این انگیزه را داریم تا پیگیری‌های لازم را برای حمایت از کسانی که در این عرصه‌ها موفق هستند، به عمل آوریم». دبیر کمیسیون ملی یونسکو- ایران همچنین در مورد بودجه این جایزه از وعده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت فناوری و نوآوری و معاونت پژوهشی این وزارتخانه برای تخصیص بودجه مناسب به‌منظور حمایت از استعدادهای کشور خبر داد.

مکث
ترویج فناوری و نوآوری

سید محمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران هم در این مراسم با اشاره به اینکه فلسفه جوایزی از این دست فقط این نیست که عده‌ای را به‌عنوان برترین‌ها انتخاب کنیم، گفت: «بی‌تردید این جایزه زمینه را برای ترویج فناوری و نوآوری فراهم می‌کند.» مقیمی همچنین با اشاره به اینکه خوشبختانه همکاری دانشگاه تهران با یونسکو مسبوق به سابقه است، ادامه داد: «ما به تازگی با کمیسیون ملی یونسکو کارهایی که در گذشته صورت گرفته را مرورکردیم و به این نتیجه رسیدیم که تجربیات خوب باید تقویت شود.» او در بخشی دیگر از سخنان خود به اهدای نشان «دانشگاه تهران» اشاره کرد و گفت: «امیدواریم امسال که رهبر معظم انقلاب نام «تولید؛ دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» را برای آن برگزیده‌اند، این تفاهمنامه بتواند راه را برای شروع نهضتی جدید بگشاید.» علاوه بر این مقیمی با اشاره به سخنان رهبری مبنی بر تبدیل زبان فارسی به زبان علم تأکید کرد: «ما باید فعالیت‌های علمی به زبان فارسی را حمایت و جنبه‌های تبلیغی آن را مورد توجه قرار دهیم.»