سرقت «علائم حیاتی» در جاده‌ها

سیده‌زهرا عباسی - خبرنگار

سال گذشته بنا بر اعلام سازمان پزشکی قانونی ۱۶هزار و۷۷۸نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست داده‌اند که در مقایسه با مدت مشابه سال99، 9درصد افزایش یافته است. از کل تلفات تصادفات 4147نفر در محور‌های درون‌شهری، ۱۱هزارو۶۰۵نفر در مسیر‌های برون شهری، ۹۴۱نفر در مسیر‌های روستایی و ۸۵نفر در سایر مسیر‌ها جان باخته‌اند. آمارها نشان می‌دهد بیشترین سهم تلفات مربوط به جاده‌های برون‌شهری است؛ جاده‌هایی که به‌گفته معاون سازمان راهداری ایران به‌ویژه در سال‌های اخیر در معرض خطر سرقت تابلو و علائم قرار گرفته‌اند. سرقت‌های جاده‌ای سالانه حداقل 20میلیارد تومان به این سازمان خسارت می‌زند و این رقم به‌جز خسارتی است که سرقت کابل‌های برق و روشنایی به‌ بار می‌آورد.
همه استان‌ها هر از گاهی آمار و ارقامی از این سرقت‌های جاده‌ای مطرح می‌کنند، اما به تازگی مسئولان آذربایجان غربی از خسارت 8میلیارد تومانی سرقت تابلو و علائم جاده‌ای خبر داده‌اند؛ عددی که این استان را در مقایسه با میانگین اعلام شده از سوی راهداری کشور در رده‌ استان‌های با سرقت بالا قرار می‌دهد. خوزستان، کرمانشاه و گلستان هم هر یک اعلام کرده‌اند سالانه به‌طور میانگین از این سرقت‌ها به علاوه سرقت تجهیزات روشنایی خسارت قابل توجهی می‌بینند.

سرقت 7هزار تابلو در آذربایجان غربی
سال گذشته بین ۶۵۰۰ تا 7هزار تابلو و علائم ایمنی از محور‌های مواصلاتی آذربایجان غربی به سرقت رفته که بیشترین میزان تابلو‌های سرقتی به‌ترتیب در بزرگراه‌ها، محور‌های اصلی، کریدور‌های اصلی و محور‌های فرعی بوده است. ‌ مدیرکل راهداری و حمل ‌و نقل جاده‌ای آذربایجان‌غربی ارزش ریالی تابلوهای سرقتی در سال گذشته را 8میلیارد تومان اعلام می‌کند و می‌گوید: امسال 20پرونده سرقت تابلو و علائم جاده‌ای تشکیل شده ‌است.
ارسلان شکری تأکید می‌کند سرقت تابلوها و علائم هشداردهنده موجب کاهش دید و هوشیاری راننده و اطمینان خاطر او هنگام رانندگی شبانه می‌شود و قطعا یکی از عوامل مؤثر در افزایش تصادفات و تلفات جاده‌ای است.

سرقت تابلو، عامل 30درصد تصادف‌ها
طبق آمارهای اعلام شده سال گذشته 2867تصادف جاده‌ای در آذربایجان غربی به وقوع پیوست که منجر به مجروح شدن 3560 و فوت 255نفر شد.
معاون راهداری اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای آذربایجان غربی 25 تا 30درصد تصادفات رخ داده در سال گذشته را در نتیجه نبود و سرقت تابلو و علائم می‌داند و به همشهری می‌گوید: در اکثر محورهای اصلی و فرعی اداره کل و اداره‌های شهرستان به‌صورت مستمر به نصب، تعمیر و تعویض تابلوهای مورد نیاز اقدام می‌کنند، اما با توجه به گسترش سالانه شبکه راه‌های آسفالتی اصلی، فرعی و روستایی و همچنین سرقت‌های صورت گرفته در مجموع نیاز به نصب و تهیه تابلو و علائم بسیار بالاست.
منصور نصرتی اعتبار سالانه استان در تهیه و نصب تابلو و علائم از محل‌های ملی و استانی را درمجموع 2میلیارد و500میلیون تومان می‌داند و تأکید می‌کند که این اعتبار بسیار محدود و اندک است.
او تصریح می‌کند: با توجه به تامین نشدن بموقع اعتبار و تخصیص نقدی، اداره کل راهداری و پیمانکاران این حوزه با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند. با توجه به ‌ اینکه جنس مصالح فولادی و سرقت آنها بسیار بالاست، پیمانکاران مجبور به نصب چندباره علائم و تابلوها می‌شوند. نصرتی راهکار این مشکل را استفاده از مصالح کامپوزیتی و غیرفولادی می‌داند که هیچ ارزشی برای سارقان ندارد.

جان‌ مسافران در خطر است
گرچه بررسی‌ آمار اعلام شده از سوی استان‌ها آذربایجان غربی، خوزستان، کرمانشاه، گلستان، سیستان ‌و بلوچستان و تهران را بیش از همه در معرض سرقت تجهیزات جاده‌ای نشان می‌دهد، اما مدیرکل دفتر نگهداری علائم، تجهیزات و ابنیه فنی راه‌ها سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای تأکید می‌کند نمی‌توان مقایسه دقیقی از این نظر میان استان‌ها انجام داد.
مجید صباغ‌زاده با اشاره به بیش از 22هزار کیلومتر طول راه‌های کشور به همشهری می‌گوید: آمار اعلام شده از سوی خوزستان و آذربایجان غربی یا دیگر استان‌ها مربوط به مواردی است که همکاران ما در اداره‌های راهداری به کمک نیروهای انتظامی توانستند سرقت را کشف و میزان خسارت را ارزیابی کنند، اما برخی از استان‌ها چنین امکانی را ندارند و به همین دلیل نمی‌توان گفت در کدام منطقه بیشتر اتفاق می‌افتد. او با بیان اینکه سرقت علائم جاده‌ای به‌دلیل طول راه‌های کشور به‌صورت صددرصدی قابل رصد و ردیابی نیست، می‌افزاید: عدد خسارت سرقت تابلو قابل توجه است که علاوه بر هدررفت بیت‌المال موجب صدمه‌های شدید در تصادف‌های رانندگی می‌شود.
صباغ‌زاده سرقت علائم جاده‌ای را مربوط به همه استان‌ها می‌داند و تأکید می‌کند: در جاده‌هایی که سیستم روشنایی دارند بیشترین سرقت در زمینه تجهیزات روشنایی و در بقیه تابلو و علائم است.
او تابلوها و علائم را تجهیزات معرفی راه توصیف می‌کند که می‌توانند جان افراد را نجات دهند و نبودشان خطرآفرین است. با همین تعریف صباغ‌زاده معتقد است با فرهنگسازی باید جلوی افراد اندکی را که دست به این سرقت‌های خطرآفرین می‌زنند، گرفت.
برنامه سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای اصلاح برخی مسیرها برای بی‌نیاز شدن به علائم و تابلو و استفاده از تابلوهای با همان کارایی اما با جنس بدون ارزش اقتصادی است تا ضرر و زیان سرقت‌ها و آمار آن کاهش یابد.