پساب تصفیه‌شده جایگزین آب‌های زیرزمینی

محمود مولایی -روزنامه‌نگار

 هر سال حداقل هزار هکتار به توسعه جنگل‌کاری کمربند سبز پیرامون شهر تهران اضافه می‌شود و این در حالی است که موضوع «آبیاری» جنگل‌های حریم شهر اهمیت بسیاری دارد. تاکنون بیشتر از 43هزار هکتار جنگل‌کاری کمربند سبز توسعه پیدا کرده و با توجه به کمبود آب در پایتخت، شهرداری تهران برای آبیاری روی استفاده از «پساب تصفیه‌شده» حساب ویژه‌ای باز کرده است.
به گزارش همشهری،‌جنگل‌کاری کمربند سبز حریم تهران به شکل سنتی از منابع آب‌های زیرزمینی صورت می‌گرفت، اما در سال‌های اخیر برای کاهش برداشت از چاه‌ها و مدیریت منابع آب، 112حلقه چاه توسط شهرداری تهران به شرکت آب منطقه‌ای تحویل داده شده است. البته این تصمیم‌گیری بعد از تفاهمنامه شهرداری تهران با وزارت نیرو صورت گرفته و به‌گفته مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران، قرار است هر سال برداشت از آب‌های زیرزمینی کاهش یابد  و به موازات آن از پساب تصفیه شده در آبیاری کمربند سبز پیرامون شهر استفاده شود. علی‌محمد مختاری به همشهری می‌گوید: «آبیاری جنگل‌کاری‌های کمربند سبز پیرامون شهر تهران مسئله بسیار مهمی
 است.  اگر منابع آب مورد استفاده برای جنگل‌کاری‌ها از روش‌های سنتی تامین شود، می‌تواند در روند توسعه این فعالیت‌ها تأثیرگذار باشد، اما طی چند دهه گذشته به‌تدریج از طریق اتخاذ راهبردهای صرفه‌جویی در مصرف آب و انتخاب راهکارهای مناسب آبیاری این مشکلات تا حدود زیادی کاهش پیدا کرده است؛ به‌عنوان مثال، هم‌اکنون با به‌کارگیری سیستم‌های آبیاری تحت فشار ازجمله روش‌های آبیاری قطره‌ای، میزان راندمان آب به‌شدت افزایش پیدا کرده است.»
 او ادامه می‌دهد: «از سوی دیگر فعالیت جنگل‌کاری‌ها در اراضی دامنه‌ای و شیب‌دار، از طریق احداث نهرهایی به موازات خطوط تراز و به‌اصطلاح پلکانی کردن اراضی صورت می‌گیرد. این امر سبب می‌شود که آب ناشی از بارندگی‌ها در روی این اراضی فرصت بیشتری برای نفوذ در زمین پیدا کرده و ضمن آنکه امکان تغذیه منابع آب زیرزمینی نظیر چشمه و قنات‌های پایین‌دست را تقویت می‌کند، همزمان قسمتی از آن به‌صورت رطوبت خاک (نم خاک) در محدوده ریشه درختان ذخیره می‌شود. این رطوبت ذخیره شده در خاک که قبلاً در عرصه‌های بدون پوشش با شروع فصل کم باران و گرما مستقیما تبخیر می‌شد، هم‌اکنون در پهنه‌های درختکاری شده صرف تأمین بخشی از نیاز آبی گیاهان می‌شود.»
به‌گفته مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران، هم‌اکنون تمامی اراضی توسعه‌یافته از آب خام (آب غیرشرب) یا پساب تصفیه‌شده آبیاری می‌شوند: «ضمن اینکه با احداث مخازن ذخیره آب ژئوممبران از انباشت نزولات جوی جهت آبیاری درختان استفاده می‌شود.یعنی آبیاری بخشی از جنگل‌کاری پیرامون شهر و بخشی از بوستان‌های درون شهری از آب خام و پساب تصفیه‌شده صورت می‌گیرد.»  
مختاری در ادامه اشاره می‌کند که آبیاری جنگل‌کاری حریم تهران اهمیت بسیاری دارد و به همین دلیل، می‌گوید: «تمام تلاش ما بر این است که در آینده‌ای نزدیک برای آبیاری تمامی جنگل‌های این پروژه از پساب تصفیه‌شده استفاده شود؛ چراکه معتقدیم برای جلوگیری از فرونشست زمین باید منابع آب‌های زیرزمینی را حفظ کنیم.»