سرود و سلام و چند نکته...

سیدمحمدرضا واحدی - کارشناس فرهنگی

بعد از مدت‌ها چشم‌مان روشن و دل‌مان شاد شد با اثری زیبا و به‌شدت تأثیرگذار. سرود سلام فرمانده؛ کاری قشنگ و دلنشین که به سرعت و طی مدتی کوتاه جای خود را در میان اقشار و طبقات مختلف مردم باز کرد و به زمزمه بسیاری از آنان درآمد. من خودم ده‌ها بار آن را گوش کرده‌ام و هر بار که گوش می‌کنم حس تکراری بودن ندارم که دلم را بزند. در دنیای مجازی هم انواع اجراهای آن را حتماً می‌بینم و با هر اجرایی دوباره لذت می‌برم. شاید خیلی‌ها دلیل این جاذبه را در آهنگ و ملودی یا شعر و متن آن جست‌وجو کنند؛ اما فکر می‌کنم رونق و انتشار بیش از انتظار آن را باید در پس پرده‌های ظاهری و مادی دید. به هرحال جا دارد به آفرینندگان اثر و مجریان و همه دست‌اندرکاران آن درود و سلام بفرستیم و خسته نباشید بگوییم.
در عین حال برای ادامه‌دار بودن این حرکت انقلابی و جذاب، باید به چند نکته توجه کرد:
اول اینکه ادبیات و مفاهیم به‌کار رفته در متن سرود، برای دهه نودی‌ها سخت و تا حدودی قابل باور نیست. عبارات و مضامینی مثل نسل غیور جا مانده حتی برای بزرگ‌ترها هم خیلی قابل درک نیست چه برسد به دهه نودی‌ها که مجریان و مخاطبان اصلی این همخوانی بزرگ هستند. همینطور است عبارات و مضامینی مثل گرفتارت می‌شم یا مثل میرزا کوچک‌خان کارو تمام می‌کنم و همه رو فدات می‌کنم. از طرفی حضور شخصیت‌هایی مثل میرزا کوچک‌خان و علی بن مهزیار و آیت‌الله بهجت در متن سرود هیچ سنخیتی با دهه نودی‌ها ندارد. جا دارد برای کارهای بعدی حتماً متناسب سنی که سرود برایشان تهیه می‌شود طراحی و ساخته شود.
مطلب دوم اینکه مبادا بچه‌های انقلاب با دیدن این موج مغرور شوند و خیال کنند به هدف رسیده‌اند. مبادا با دیدن شور و احساس نوجوانان در خواندن این سرود خیال کنند که نسلی بیمه شده، پرورش یافته و راه‌های نفوذ بسته شده است. اصلاً آفت کار ما این است که خیال کنیم به سرمنزل مقصود رسیده‌ایم. یادمان باشد که به‌دلیل بی‌توجهی به نسل دیشب خواب بابامو دیدم دوباره و وطنم پاره تنم و... دچار آفت شدیم و عزیزانی را از دست دادیم که هنوز دلمان می‌سوزد. بچه‌های انقلاب باید خود را در اول راه ببینند اما نه با تقلید و نه با دوباره کاری و تولید سرودهایی مشابه؛ زیرا هر کاری جدیدش قشنگ است و دو بار که مشابه‌سازی‌ شود دیگر اثر خود را از دست می‌دهد.
نکته سوم اینکه یکی از خصوصیات برجسته این کار، مردمی بودن و غیردستوری بودن آن است. بنابراین سعی کنیم آن را دولتی نکنیم. اینکه تلویزیون تبلیغ کند که همخواهی کنید و فیلمش را بفرستید و جایزه بگیرید، از تأثیر آن می‌کاهد. اینکه آموزش و پرورش‌ ابلاغ کند که مدارس بالاجبار به آن بپردازند و به‌عنوان سرود صبحگاهی آن را جا بیندازند، باعث دافعه و واکنش منفی می‌شود. تجربه ثابت کرده است کارهایی که به‌دست دولت سپرده شود عقیم می‌ماند یا ناتوان و غیرماندگار؛ بنابراین توسعه و همه‌گیری و رواج آن را به حرکت‌های خودجوش مردمی واگذاریم و دولت و قدرت را چاشنی آن نکنیم.
نکته آخر اینکه خیلی خوب است اگر مجری و خواننده محترم سرود هم مثل گروه‌های مردمی و بچه‌هایی که در جاهای مختلف با او همراهی می‌کنند، موقع سلام دادن به فرمانده کون و مکان حضرت بقیه‌الله الاعظم ارواحنا فداه به جای دست روی سینه گذاشتن مثل سایر بچه‌ها با ادای احترام و سلام نظامی ابراز ارادت و سربازی به ساحت مقدسش کند.