مسئله پساواردات خودرو

محمد چراغی _  رئیس صنف فیلترسازان ایران

این روزها که احتمال آزادسازی واردات خودرو تقویت شده، توجه به شرایط بازار در پساواردات اهمیت پیدا می‌کند. آزادسازی واردات بدون توجه به این‌ نکته مثل آن است که دریچه سدی را باز کنیم ولی برای چرخه آب و چگونگی تقسیم آن در زمین‌ها و دامنه‌های پایین‌دست چاره‌ای نیندیشیم. 
به‌نظر می‌رسد تعیین سازوکار درست واردات خودرو، به‌دلیل اثری که این موضوع بر صنایع مرتبط با خودرو می‌گذارد، چالشی مهم است؛ موضوعی که گاه از متن هم مهم‌تر می‌شود. بازار خودروی ایران سال‌هاست که از بازارهای بین‌المللی و تکنولوژی روز دنیا دور مانده، در نتیجه می‌بایست در زمان آزادسازی واردات خودرو و در خلال باز کردن دریچه سد، حتما ملاحظاتی را رعایت کنیم؛ مثلا باید دید آیا شرایط بازار خودروی ایران برای ارائه خدمات پس از فروش مهیاست؟ آیا توانایی ساخت قطعات یا توانایی تعمیر خودروهای روز دنیا را داریم؟ آیا نیروی متخصص و آموزش‌دیده‌ای را برای این کار در اختیار داریم؟ 
در برخی موارد پاسخ مثبت است؛ مثلا صنعت ساخت خودرو و قطعه‌، برای برطرف کردن نیاز برخی قطعات مصرفی، مانند فیلترهای خودرو، تایر و مواردی از این قبیل، در وضع مناسبی قرار دارد، اما در برخی دیگر از بخش‌ها شرایط مهیا نیست؛ به‌طور مثال هنوز از توانایی تعمیر و ساخت قطعات اصلی خیلی از خودروهای روز دنیا برخوردار نیستیم. در این شرایط، بدیهی است متقاضی خرید خودرو همچنان خرید خودروی تولید داخل را، حتی با قیمت بالا و کیفیت پایین، به‌خودرویی که خدمات پس از فروش و قطعات آن گران است و در دسترس نیست، ترجیح می‌دهد.
 به همین دلیل هر چه اصل موضوع آزادسازی واردات خودرو اهمیت داشته باشد، موضوعات مربوط به پساواردات، از خدمات گرفته تا تامین قطعات از اهمیت مضاعفی برخوردار خواهد بود؛ به همین دلیل می‌بایست مسئله تعمیر و نگهداری این خودروها از همین ابتدا، در سازوکار واردات خودرو مدنظر قرار بگیرد. این نوع خدمات، می‌بایست از همان مرحله اول واردات، با همکاری شرکت‌های سازنده خودرو، وارد کشور شود تا شبکه خدمات پس از فروش و تامین قطعه در ایران بتوانند از دانش روز آن شرکت‌ها در صنعت و بازار خدمات خودرو در ایران استفاده کنند.
 از طرف دیگر در واردات خودرو باید خواسته‌ها و نیازهای مصرف‌کنندگان را هم درنظر بگیریم؛ تکنولوژی‌های نوین و امکانات کاربردی خودروهای مدرن بر هیچ‌کس پوشیده نیست؛ امکاناتی مثل چراغ‌های تمام اتوماتیک، ناوبری کامپیوتری خودرو و ده‌ها امکان کاربردی دیگر در اکثر خودروهای معمولی و مدرن دنیا به‌کار گرفته شده‌اند، بهره‌گیری از این امکانات با اهمیت در ایمنی و رفاه مصرف‌کنندگان خودرو باید به مطالبه عمومی
تبدیل شود. 
آزادسازی واردات بدون درنظر گرفتن این مسائل نه‌تنها نمی‌تواند نیازهای جامعه ایران را پاسخ دهد، بلکه حتی در بلندمدت می‌تواند مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان داخلی را با چالش‌های تازه‌ای روبه‌رو سازد. اما اگر این شرط‌ها رعایت شوند، خروج صنعت خودرو از وضع آکواریومی و گلخانه‌ای می‌تواند تحولی مثبت در کیفیت زندگی جامعه ایرانی و ارتقای تولیدات و خدمات پس از فروش شرکت‌های داخلی ایجاد کند.