گروگانگیری به وقت اروپا

87روز از آغاز جنگ اوکراین می‌گذرد و اروپایی‌ها در تلاش هستند نشان دهند بیش از هر زمان دیگری برای شکست دادن روسیه در این جنگ مصمم هستند. تصمیم اروپا اما مخالفانی در میان خود آنها دارد. ترکیه در ناتو و مجارستان در اتحادیه اروپا مانع گام‌های تاریخی اروپایی‌ها در تقابل با مسکو شده‌اند.
مخالفت هفته گذشته رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، با عضویت فنلاند و سوئد در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) آب‌ سردی بود که بر شور و هیجان غرب برای گسترش ناتو به سمت شرق ریخته شد. همزمان، ویکتور اوربن، نخست‌وزیر مجارستان اعلام کرده که مخالف طرح بی‌سابقه اتحادیه اروپا برای تحریم نفت و گاز روسیه است. این طرح بخشی از طرح بزرگ‌تر 6ماده‌ای اروپایی‌ها برای اعمال تحت فشار قرار دادن اقتصاد روسیه است.
ناتو و اتحادیه اروپا به‌زعم خود در برخورد با روسیه بسیار متحد و سریع عمل کرده‌اند، اما شنیده شدن صداهای مخالف اینچنینی از درون این نهادها نشان می‌دهد که اجرای رژیم تحریم علیه روسیه، آنقدرها هم آسان نیست. به‌عبارت دیگر، به زانو درآوردن روسیه و تحمیل شکست به آن در میانه جنگ اوکراین، ساده نخواهد بود. ترکیه در ناتو و مجارستان در اتحادیه اروپا، معمولا در کانون تصمیم‌گیری‌ها قرار ندارند، اما به هر حال امکان وتوی طرح‌های این سازمان‌ها، به آنها قدرتی داده که فعلا قصد دارند برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود از آن بهره ببرند. هم در ناتو و هم در اتحادیه اروپا، تصمیم‌های اینچنینی باید رأی مثبت همه اعضا را داشته باشند.

ترکیه؛ یک بازی دوگانه
مقام‌های دولت ترکیه از چند هفته قبل که بحث عضویت فنلاند و سوئد مطرح شد، گفته بودند که با این روند مخالفند، اما تصور غربی‌ها این بود که با مذاکرات دیپلماتیک، مشکل را حل خواهند کرد. اعلام مخالفت رسمی این کشور از سوی رئیس‌جمهور اما نشان داد که آنکارا در مسیری که در پیش گرفته مصمم‌تر از آن است که تصور می‌شود.
ترکیه، فنلاند و به‌خصوص سوئد را به حمایت از گروه تروریستی حزب کارگران کردستان موسوم به پ.ک.ک (کردهای مخالف دولت در ترکیه) و همچنین نیروهای مدافع خلق موسوم به ی.پ.گ (کردهای سوریه‌ای مخالف ترکیه) متهم کرده و خواستار پایان دادن به حضور سران این گروه‌ها در فنلاند و سوئد شده است. آنکارا همچنین خواستار لغو تحریم‌هایی است که از سوی این دو کشور در زمینه صادرات تسلیحات به ترکیه وضع شده است. اردوغان هفته گذشته در سخنانی در جمع نمایندگان پارلمان ترکیه گفت که دولتش «یک فهرست 30نفره از تروریست‌ها» به این دو کشور ارسال کرده و خواستار تسلیم کردن این افراد شده است؛ خواسته‌ای که با مخالفت فنلاندی‌ها و سوئدی‌ها مواجه شده است. او گفت: «تروریست‌ها را به ما تحویل نمی‌دهید و می‌خواهید عضو ناتو شوید؟ نمی‌توانیم موافقت کنیم. این چه سازمان امنیتی است که نمی‌تواند امنیت اعضا را برقرار کند.»
حزب کارگران کردستان دهه‌هاست که با دولت ترکیه در جنگ است و تمایلات جدایی‌طلبانه دارد. ترکیه نیروهای ی.پ.گ را هم مرتبط با پ.ک.ک می‌داند و خواستار پایان دادن حمایت‌های سوئد و آمریکا از این گروه‌ها شده است. گفته می‌شود در فهرستی که اردوغان به آن اشاره کرده، نام 6عضو پ.ک.ک وجود دارد که در فنلاند زندگی می‌کنند. همچنین 11نفر دیگر هم در سوئد زندگی می‌کنند.
مخالفت ترکیه با عضویت فنلاند و سوئد در حالی است که غربی‌ها، به‌خصوص آمریکا، روی این عضویت حساب ویژه باز کرده‌اند. هر دو کشور ارتش قدرتمندی دارند و صاحب نیروی نظامی بزرگی هستند. پیوستن آنها به ناتو، حضور نظامی این سازمان در شرق اروپا را تقویت می‌کند. آمریکا خواستار ترک تشریفات معمول برای عضویت این دو کشور است. با این حال، ترکیه تا به اینجا نشان داده که تمایلی به تغییر نظر خود ندارد. مذاکرات رودرروی آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، با مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، طی روزهای اخیر در حاشیه نشست سازمان ملل در نیویورک هم بی‌فایده بوده است. چاووش‌اوغلو به همتای آمریکایی خود گفته که نظر ترکیه همان است که از سوی اردوغان اعلام شده است. چاووش‌اوغلو گفته که پای «امنیت ملی» ترکیه در میان است.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند مخاطب گروکشی ترکیه در ناتو، فقط اروپا نیست و اردوغان به‌دنبال تحت فشار قرار دادن دولت جو بایدن برای لغو ممنوعیت فروش تسلیحات پیشرفته آمریکایی به کشور است. لغو قرارداد جنگنده‌های اف-35 آمریکا یکی از مواردی است که طی سال‌های اخیر باعث بروز تنش بی‌سابقه میان آنکارا و واشنگتن شده است.

کرواسی؛ پا به پای ترکیه
روش ترکیه برای رسیدن به خواسته‌های خود در برابر اروپا و آمریکا، یک طرفدار دیگر هم پیدا کرده است. یک روز پس از مخالفت ترکیه با عضویت فنلاند و سوئد در ناتو، زوران میلانوویچ، رئیس‌جمهور کرواسی نیز اعلام کرد که با درخواست‌های این دو کشور مخالف است. میلانوویچ از اصلاح قوانین و ساختار انتخاباتی در بوسنی به‌منظور تسهیل در انتخاب متحدان ملی‌گرای کروات-بوسنیایی خود به‌عنوان پیش‌شرطی برای عدم‌وتوی عضویت فنلاند و سوئد یاد کرده است.
مخالفت رئیس‌جمهور کرواسی با عضویت فنلاند و سوئد در ناتو با واکنش‌های تندی در این کشور روبه‌رو شده است. نخست‌وزیر، رئیس‌ پارلمان و وزیر خارجه کرواسی اعلام کرده‌اند که با این رویکرد میلانوویچ مخالف هستند. یورونیوز به نقل از برخی تحلیلگران اروپایی نوشته که اختلاف آشکار میان رئیس‌جمهور و دولت کرواسی بر سر عضویت فنلاند و سوئد در ناتو ممکن است در نهایت به استیضاح میلانوویچ منجر شود.

مجارستان؛ به‌دنبال پول
مسئله امنیت ملی، بهانه مجارستان برای مخالفت با طرح تحریم نفت روسیه از سوی اتحادیه اروپا هم بوده است. مجارستان در زمینه انرژی کاملا به روسیه وابسته است و ویکتور اوربن، تحریم‌های اروپا علیه مسکو را به «بمب اتمی» تشبیه کرده که روی اقتصاد کشورش خواهد افتاد. مجارستان 85درصد از گاز طبیعی و همچنین 65درصد از نفت موردنیاز خود را از روسیه وارد می‌کند. مجارها همچنین برای فعال نگه داشتن نیروگاه‌های هسته‌ای خود کاملا به روس‌ها وابسته‌اند.
مجارستان با تمامی تحریم‌های مالی و بانکی که پیش از این از سوی اتحادیه اروپا علیه مسکو و مقام‌های روس وضع شده همراهی کرده، اما نخست‌وزیر این کشور تأکید کرده است که تحریم انرژی روسیه خط قرمز اوست. دیپلمات‌های اروپایی یک ماه گذشته را صرف مذاکره بر سر چارچوب تحریم‌ها کرده‌اند و اکنون برنامه دقیق زمانبندی شده برای توقف واردات گاز و نفت از اروپا در اختیار دارند.
در این میان، اسلواکی هم اعلام کرده که نگرانی‌هایی مشابه مجارستان دارد. اتحادیه اروپا برای این دو کشور معافیت ویژه ‌قائل شده و زمان بیشتری به آنها داده تا برای نفت و گاز روسیه جایگزینی پیدا کنند؛ این در حالی است که 25عضو دیگر اتحادیه اروپا باید تا پایان سال 2023، وابستگی خود به نفت و گاز روسیه را به‌طور کامل قطع کنند.
مجارستان اما باز هم زمان بیشتری طلب کرده است. اروپایی‌ها موافقت کردند که این کشور تا سال 2024نفت و گاز خود را از روسیه وارد کند. اوربن اما پا را فراتر گذاشته و گفته که دولتش برای حفاظت از اقتصاد مجارستان در میانه بحران پیش آمده، به میلیاردها یورو پول نیاز دارد. وزیر خارجه مجارستان اعلام کرده که مدرنیزه کردن سیستم انرژی این کشور برای عبور از نفت و گاز روسیه به 15تا 18میلیارد یورو بودجه نیاز دارد و این روند 5سال زمان خواهد برد. همراه کردن کرواسی برای اروپایی‌ها راحت‌تر از راضی کردن ویکتور اوربن است. مخالفت او با طرح تحریم نفت و گاز اروپا، عملا به‌معنای وتوی این طرح و شکست آن است. با این حال، بسیاری از دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند اوربن به‌دنبال پول است و اگر زمان کافی و بودجه اضافی از سوی اتحادیه اروپا در اختیارش قرار گیرد، در نهایت نخست‌وزیر راست‌گرای مجارستان هم به طرح اروپا رأی مثبت خواهد داد.