چرخ تحول مترو به گردش درآمد

مهدی اسماعیل‌پور-روزنامه‌نگار

مترو هم‌اکنون 7خط فعال دارد که از میان آنها برخی خطوط آن مانند 4، 6و 7هنوز تکمیل نشده‌اند و شهرداری تکمیل آنها را در اولویت قرار داده است. به گزارش همشهری، هم‌اکنون تکمیل شدن خطوط فعلی، مطالعات و اجرای 4خط جدید، تامین ناوگان موردنیاز، تامین تجهیزات لازم و نوسازی و بازسازی اساسی ناوگان در حال کار، بار سنگینی روی دوش بخش حمل‌ونقل زیرزمینی تهران گذاشته است.
 این‌بار، سال‌ها سنگین‌تر شده و حالا مدیریت شهری باید در چند جبهه کاری اقدامات گسترده‌ای انجام دهد تا حمل‌ونقل انبوه‌بر و محبوب شهری پایتخت، سرحال‌تر و گسترده‌تر از همیشه به شهروندان خدمت‌رسانی کند. در این میان از یک‌سو معاون مالی و اقتصاد شهری شهردار تهران خبرهای خوشی برای یکی از نیازهای اصلی ناوگان مترو دارد و از سوی دیگر مدیرعامل شرکت ساخت مترو اعلام می‌کند که تکمیل خطوط هفت‌گانه فعلی، به حدود 70هزار میلیارد تومان که تقریبا معادل یک‌سال بودجه شهرداری تهران می‌شود، نیاز دارد.
به هرترتیب اینطور که ابوالفضل فلاح، معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران خبر می‌دهد 209چرخ واگن مترو آن هم در شرایط سخت تحریم از گمرک ترخیص و به شهرداری تحویل داده شده است. او می‌گوید: «با وجود تحریم‌ها، به‌تازگی 2هزار چرخ مترو به همت شرکت سرمایه‌گذاری شهر از طریق مناقصه عمومی ثبت سفارش و در مرحله نخست ۹۰۰چرخ در 3پارت وارد کشور شده که ۲۰۹عدد تحویل شده و مابقی در مرحله نهایی ترخیص از گمرک هستند.»
خالی‌بودن انبار شرکت مترو موضوعی است که مدیریت شهری بارها به آن اشاره کرده و فلاح هم با بیان اینکه در سال‌های گذشته به دلایل نامعلوم، برای تأمین قطعات یدکی به‌ویژه چرخ که از مهم‌ترین قطعات موردنیاز برای نگهداری واگن است، اقدامی صورت نگرفته، می‌گوید: «با پیگیری‌ها، تأمین به‌موقع نقدینگی و کنترل روند اجرایی، چرخ‌های واگن (209عدد) بیش از ۱۰۰روز زودتر از کل زمان پیش‌بینی‌شده در قرارداد، تحویل انبار شرکت بهره‌برداری مترو شده است که با این اقدام بخش قابل‌توجهی از مشکلات مترو حل خواهد شد.» به‌گفته او در هفته‌های آتی، مابقی چرخ‌ها به‌صورت مرحله‌ای به انبار شرکت بهره‌برداری مترو منتقل می‌شوند تا در بخش تعمیرات و نگهداری ناوگان مورداستفاده قرار گیرند. معاون مالی و اقتصاد شهری شهردار تهران تأکید می‌کند: «خرید چرخ‌ها ۵۰درصد ارزان‌تر انجام‌شده؛ به‌طوری‌که ۲۷میلیارد تومان کاهش قیمت در این خرید صورت‌گرفته است؛ بنابراین امیدواریم با رویکرد شهردار تهران برای خرید قطعات اضطراری مترو، شاهد افزایش رضایتمندی مسافران و بهبود کیفیت خدمت‌رسانی و افزایش ایمنی مترو باشیم.»

اعتبار 70هزارمیلیاردی برای تکمیل خطوط هفت‌گانه مترو
مدیرعامل شرکت متروی تهران از تکمیل خطوط هفت‌گانه متروی پایتخت خبر داد و گفت که شبکه ریلی تهران در 7خط فعال است و به مردم خدمات ارائه می‌دهد، اما برای تکمیل ایستگاه‌ها و بهره‌برداری از مسیرهای توسعه‌ای این خطوط و همچنین احداث و تکمیل پایانه‌ها و پارکینگ‌های مترو و ساخت پست‌های برق، به 70هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است. به‌گفته مسعود درستی برای پیشبرد برنامه‌های مترو در حوزه تکمیل ایستگاه‌ها و بهره‌برداری از مسیر خطوط ریلی باتوجه ‌به شرایط کنونی باید بودجه یک سال شهرداری تهران را هزینه کرد.
به گزارش همشهری، بخش قابل‌توجهی از ایستگاه‌ها در خطوط هفت‌گانه مترو بهره‌برداری ‌شده‌اند، اما باتوجه‌ به تقاضای زیاد مسافران از حمل‌ونقل ریلی، توسعه خطوط، تکمیل و افزایش ایستگاه‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است. البته که در این میان نباید از ورود واگن به ناوگان مترو غفلت کرد. به‌گفته مدیرعامل شرکت مترو علاوه بر توسعه سخت‌افزاری ساختار شبکه متروی تهران، باید حدود 1500واگن به ناوگان حمل‌ونقل ریلی تزریق شود؛ اقدامی که گرچه سبب کاهش سرفاصله حرکت قطارها (هدوی) می‌شود، اما نیازمند منابع مالی است که عمدتا باید توسط دولت تأمین شود. درستی در ادامه تأکید کرد: «جهت تکمیل خطوط هفت‌گانه یک فرایند منظم و مطمئن برای تأمین منابع مالی موردنیاز لازم است که درصورت تحقق این امر، می‌توان تا پایان سال 1402شاهد بهره‌برداری از تمام ایستگاه‌های باقیمانده خطوط 6و 7بود؛ البته به‌موازات این دورنمای کوتاه‌مدت، حتما باید نگاه بلندمدت به اهداف توسعه‌ای طرح جامع حمل‌ونقل ریلی پایتخت داشت و تأمین ناوگان حمل‌ونقلی را مدنظر قرار داد.»

افزایش خطوط براساس طرح جامع ریلی
طرح‌های توسعه خطوط هفت‌گانه و همچنین خطوط جدید (8، 9، 10و 11) براساس مصوبه طرح جامع حمل‌ونقل ریلی پایتخت از اولویت‌های شرکت متروست که به‌گفته درستی هزینه توسعه خطوط هفت‌گانه و جدید را می‌توان از طریق تهاتر املاک و بارگذاری مجتمع‌های ایستگاهی تأمین کرد، اما با احتساب قیمت امروز کالا و خدمات محاسبه شده و با اعمال ضریب تورم، قاعدتا سال‌به‌سال بیشتر خواهد شد. او تأکید کرد: «با احتساب ارزش امروز پول رایج کشور، برای تکمیل خطوط هفت‌گانه، تأمین ناوگان موردنیاز و همچنین تحقق برنامه‌های توسعه‌ای طرح جامع حمل‌ونقل ریلی تهران در نگاه افق 1420، محاسبات نشان می‌دهد حداقل 300هزار میلیارد تومان منابع مالی لازم است؛ بنابراین درصورت تداوم روش‌های متداول و جاری تأمین پول که هم‌اکنون شاهد هستیم، قطعاً حمایت‌ها و کمک‌های بسیار پررنگ دولت از این به بعد ضروری است تا بتوان خط پایانی بر تحقق اهداف نشانه‌گذاری شده در مقیاس برنامه‌های میان‌مدت متصور بود.»