شهرداری چگونه چابک شد؟

همشهری آنلاین

شهردار تهران در ابتدای مدیریت خود در شهرداری تهران چند شعار اساسی داد که مهم‌ترین آن، اختصاص بودجه شهرداری به پروژه‌های محله‌محور بود. از این منظر مسیرهایی ایجاد شد تا شهروندان بگویند چه بخشی نیاز به آبادانی و بهسازی دارد و بعد از آن شهرداری در پی بررسی‌های کارشناسی اقدام کند. از دیگر شعارهای علیرضا زاکانی کاهش شکاف بین مناطق شمالی و جنوبی تهران و بهبود شرایط زندگی در مناطق کمتر توسعه‌یافته شهر بود. اصلاح روند پروانه ساختمانی نیز از دیگر برنامه‌هایی بود که شهردار پایتخت وعده پیگیری آن را داد. حالا حدود ۲۰۰روز از دوره مدیریت او می‌گذرد و برای بررسی این وعده‌ها با لطف‌الله فروزنده، معاون برنامه‌ریزی، توسعه سرمایه انسانی و امور شورای شهرداری تهران در دفتر کارش گفت‌‌و‌گو کرده‌ایم. به‌گفته او، با ارزیابی‌های جدید کارکنان، ۸۰درصد مدیران ارشد از داخل شهرداری انتخاب شده‌اند.

یکی از شعارهای شهردار جدید تهران، کاهش شکاف بین شمال و جنوب تهران و ایجاد عدالت و توازن در تقسیم بودجه به نفع مناطق کمتر توسعه‌یافته شهر بود. برای رسیدن به این شعار چه اقداماتی انجام شده است؟
در تهران شکاف‌هایی بین مناطق شمالی و جنوبی به لحاظ ارائه خدمات دیده می‌شود که سعی ما کاهش آنهاست؛ به این معنا که همه شهروندان بتوانند بهترین خدمات و امکانات را دریافت کنند. از آنجایی که در این معاونت متولی موضوعاتی چون برنامه و بودجه هستیم، تلاش کردیم به پروژه‌های محلی واقع در مناطق محروم شهر ازجمله مناطق ۱۸، ۱۹، ۱۶، ۱۵، ۲۰، ۱۰ و ۱۲ اعتبار بیشتری را اختصاص بدهیم. مناطقی که بافت فرسوده شهر محسوب می‌شوند به‌طور حتم نیاز به نوسازی و ایمنی بیشتری نسبت به بافت‌های جدید شهر دارند. همچنین حمل‌ونقل عمومی جزو اولویت‌های مهم برای ماست که مستمر به‌دنبال آن هستیم.

ایجاد قرارگاه‌های مختلف در شهرداری هم در همین راستا بود؟
دقیقا همینطور است. شهردار تهران با ایجاد قرارگاه‌های مختلف به‌دنبال برنامه‌ریزی درست برای تقسیم بودجه در حوزه‌های مختلف است. اصلا تهران برای ثبات هویت خودش نیاز به چنین قرارگاه‌هایی دارد تا نهادهای دیگر برای حل مشکلات به میدان بیایند و گوشه‌ای از کار را با مسئولیت‌هایی که بر‌عهده دارند، بگیرند. درحقیقت می‌توانیم بگوییم که به سمت عدالت در شهر و اجتماع حرکت کرده‌ایم؛ به‌عبارتی دیگر اگر بتوانیم تسهیلاتی برای طبقات محروم و متوسط بخش‌هایی از شهر قائل شویم، آنها هم می‌توانند بدون دغدغه به‌راحتی موضوعات اشتغال، ساخت‌وساز و سایر موارد را خود طی کنند و آن زمان می‌توان ادعا کرد که حرکت جهادی این قرارگاه‌ها در راستای برقراری عدالت بوده است.

امسال اولویت شهرداری در اختصاص بودجه با پروژه‌های محله‌محور است یا پروژه‌های بزرگ شهری؟
در برنامه بودجه امسال اولویت با پروژه‌های محله‌محور است که با نظر مردم شناسایی می‌شوند. همچنین راه‌اندازی طرح رصد توسط اعضای شورای شهر موجب شد تا طرح‌های اولویت‌دار کوچک منطقه را شناسایی کنیم و بودجه مناسب برای هر یک کنار بگذاریم. از طرفی روی طرح‌های کلان، مطالعه انجام شده که اجرای آنها نیاز به منابع دارد و برای تامین آن نیاز به همکاری بخش خصوصی و مردم داریم. پروژه‌های کلان در این طرح مانند ال آر تی (قطارزمینی) ساخت مراکز تفریحی و فرهنگی و همینطور مجتمع‌های بزرگ است. امیدواریم براساس برنامه شهرداری تهران در خردادماه، همایش سرمایه‌گذاری برگزار شود تا از ظرفیت بخش خصوصی بهره‌مند شویم. هم‌اکنون بخش زیادی از بودجه شهرداری مربوط به حفظ و نگهداری است؛ بنابراین برای حل مشکلات مردم باید بسترهای دیگری فراهم شود که از دغدغه‌های جدی شهردار و تیم مدیریتی است.

کاهش زمان صدور پروانه‌های ساختمانی از دیگر وعده‌هایی است که شهردار تهران داده بود، اما امروز شهروندان می‌گویند که هنوز این اتفاق به‌طور کامل رخ نداده و فرایند همچنان طولانی است؛ چرا این کار طول کشیده است؟
یکی از مسئولیت‌های این معاونت بررسی فرایندها و گلوگاه‌های اصلی فساد است. در این‌باره حدود ۱۰فرایند شناسایی شده که شامل سامانه نظام پیشنهادها، فرایند تخلفات، فرایند قراردادها، فرایند کارشناسی طرح‌های موضوعی و موضعی، تخلف ساختمانی و صدور آرای قانونی، فرایند پسماند، سرمایه‌گذاری، فرایند قیمت‌گذاری املاک و فرایند معاملات است. هم‌اکنون 2فرایند از این تعداد را در اولویت قرار داده‌ایم؛ یکی صدور پروانه و دیگری پایان کار ساختمان. هم‌اکنون بیشترین مراجعه مردمی به شهرداری‌ها برای صدور پروانه است. ما برای تسهیل در این موضوع، تیم‌های تخصصی گماشته‌ایم. البته بخشی از قوانین در این زمینه باید اصلاح شود و بخشی دیگر را باید با بخشنامه شهردار اصلاح کنیم. با این حال اگر شهروندان برای صدور پروانه مراجعه کنند، می‌بینند که فرایند تا حدودی کوتاه شده است؛ به‌عنوان مثال بازدید آتش‌نشانی از ساختمان و بازدید فضای سبز به دفاتر واگذار شده تا یکباره بازدید انجام شود و لازم نباشد برای هر مورد بازدید مدت طولانی صرف شود. در عین حال تیمی مشغول به کارند تا دفاتر را مورد بازرسی قرار دهند؛ چون دفاتر الکترونیک ازجمله مراکزی هستند که قرار بود برای خدمت به مردم تشکیل شوند، اما در این بین برخی دچار فساد شدند و بعضی پروسه کار را طولانی کردند؛ بنابراین این فرایند بین شهردار منطقه، ناحیه و مرکز بخش خصوصی که دفاتر الکترونیک است، در حال ساماندهی بوده  و قرار است تا خردادماه زمینه را برای پرونده‌های شخصی به‌گونه‌ای فراهم کنیم که در مدت 2ماه پروانه صادر شود. اما در رابطه با پروانه‌های بزرگ دست ما نیست و ممکن است برای این پروژه‌ها سایر نهادها هم وارد شوند که این موضوع فرایند را طولانی می‌کند. البته برای کاهش صدور آن پرونده‌ها هم با سایر نهادها در حال رایزنی هستیم.

در مصاحبه‌ای عنوان کرده بودید که قرار است حقوق کارکنان رسمی شهرداری را افزایش دهید، در این باره بیشتر توضیح می‌دهید؟
شهرداری تهران یکی از دستگاه‌های پرجمعیت نیروی انسانی است. ما نزدیک به ۶۰ هزار نیروی انسانی در این مجموعه داریم که این تعداد، جدا از نیروهای حجمی در قالب شرکت‌های پیمانکاری هستند. نخستین اقدام ما، ساماندهی آماری نیروی انسانی بود که بدانیم چه تعداد نیرو به چه صورت توزیع شده‌اند و بعد به این نتیجه رسیدیم که برخی نیروهایمان در شرکت‌ها، سازمان‌ها، ستادها و مناطق هستند که باید ساماندهی شوند. بعضی از نیروها هم رسمی هستند که وضعیت حقوقی آنها نسبت به دستگاه‌های دیگر رضایتبخش نیست؛ بنابراین از همان روزهای اول افزایش حقوق آنها پیگیری شده و هنوز هم ادامه دارد و خود نیروی انسانی هم از سازمان امور استخدامی پیگیر این موضوع هست. چون ما در توان و مسئولیت خودمان مکاتبات و جلساتی را داشته‌ایم به امید آنکه حقوق آنها نیز مانند سایر دستگاه‌ها پرداخت شود. طرح ۱۷۶ساعت آموزش و مؤسسه آموزشی شهرداری ازجمله برنامه‌های اجرایی دیگر است و اکنون شهرداری بهترین مرکز آموزش آتش‌نشان و بهترین مرکز آموزش کارشناس ترافیک و مترو را در اختیار دارد.

قبل از سال جدید اعلام شد که نیروهای حجمی شهرداری تبدیل وضعیت خواهند شد، این طرح چه زمانی اجرا می‌شود؟
مسئله اصلی در کشور نیروهای حجمی است که معمولا با پیمانکاران قرارداد همکاری دارند و آنچه تاکنون مشخص شده کم‌لطفی پیمانکاران به این نیروها بوده است؛ به این معنا که حقوق کمتری به آنها پرداخت شده است. همانطور که می‌دانید، کار اداری مربوط به نیروهای حجمی در بخش خصوصی انجام می‌شود و قرار نیست که آنها، کارمند رسمی شهرداری شوند؛ چرا که هیچ‌کدام از قوانین بالادستی چنین اجازه‌ای را نداده‌اند. اما چارچوبی را مشخص کرده‌ایم تا نظارت شهرداری بر عملکرد پیمانکاران افزایش پیدا کند. این موضوع هم در دست بررسی است که اول مشخص شود که چه تعداد نیرو دارند و نیروها دارای چه شرایط و ویژگی هستند و همچنین پرداخت حقوق و بیمه آنها چگونه است. در این خصوص بخشنامه‌ای امضا شده که در قراردادهای اول سال حتما اعمال خواهیم کرد. مسئله دیگری که هم‌اکنون در حال پیگیری آن هستیم و به‌زودی آیین‌نامه آن را ابلاغ می‌کنیم، تشویق و ترغیب کارکنان است؛ به‌طوری که هر چه کارکنان به سمت واحدهای صنفی و عملیاتی مانند آتش‌نشانی و بهشت زهرا بروند، امکان قائل شدن مزایای بیشتر را خواهیم داشت. در واقع با این طرح قصد فراهم کردن زمینه‌هایی را برای ارتقای آنها داریم. کسی که در آتش‌نشانی مشغول به‌کار است، مدام در معرض خطر قرار دارد یا آن گروه از افرادی که در بهشت زهرا یا واحد اتوبوسرانی و مترو کار می‌کنند، سختی کار بیشتری را متحمل می‌شوند؛ بنابراین به‌دنبال طرح‌هایی برای ایجاد انگیزه در آن همکاران هستیم.

یکی از سامانه‌هایی که به‌تازگی در شهرداری قرار است رونمایی شود، سامانه جامع قوانین و مقررات شهری است، عملکرد آن دقیقا چه خواهد بود؟
این سامانه قرار است مثل یک مشاور حقوقی عمل کند. درواقع برای همه شهروندان و متخصصان به امور شهری کارایی دارد؛ مثلا شهروند می‌خواهد بداند قوانین صدور پروانه یا ساخت‌وساز چیست یا درباره قوانین حمل‌ونقل در شهر آشنایی پیدا کند؛ بنابراین وارد سامانه می‌شود و قوانین را جست‌وجو می‌کند. حتی می‌تواند براساس آن مطالبه‌گری از مسئولان داشته باشد و با سایر حقوق شهروندی‌اش آشنا شود.

برای پیشبرد کارها در امور اداری و مالی شهرداری چقدر از فناوری دانش‌بنیان استفاده می‌کنید؟
در این‌باره نخستین قدمی که برداشتیم، سازمان نوآوری را به شورا ارائه دادیم و مصوبه آن را گرفتیم که این سازمان تشکیل شود؛ چون دیگر مدیریت شهر با روش‌های سنتی منسوخ شده است و باید از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و افراد نخبه استفاده کرد؛ مثلا دیگر قرار نیست پسماند را به روش‌های گذشته جمع‌آوری کنیم و به آرادکوه انتقال بدهیم، بلکه باید مدلی برای آن داشته باشیم که تبدیل به یک منبع انرژی شود. همچنین برای حفظ و نگهداشت فضای سبز به بحث دانش‌بنیان احتیاج داریم که مطالعات آن در حال انجام است.