«تربیت» گسترش «تعلیم» نیست

آنچه در ادامه آمده است گوشه‌ای از بیانات حضرت آیت‌الله جوادی آملی(حفظه‌الله) است که در دیدار با محسن حاجی میرزایی، وزیر اسبق آموزش‌وپرورش، در مهرماه سال ۱۳۹۸ بیان شده است. حضرت آیت‌الله جوادی در آسیب‌شناسی نظام آموزش‌وپرورش می‌فرمایند:
یک اشکال اساسی از گذشته تاکنون در نظام آموزش‌وپرورش کشور وجود دارد و آن این است که در گذشته «تعلیم» بود اما خبری از «تربیت» نبود اما بعد از انقلاب خواستیم «تربیت» را به «تعلیم» اضافه کنیم اما در این مسیر موفق نبودیم چراکه در حقیقت کاری که آموزش‌وپرورش انجام داد این بود که تربیت را به تعلیم برگرداند! ما اکنون «تربیت» به‌معنای حقیقی آن در آموزش‌وپرورش نداریم بلکه ما یک‌سری از دروس داریم مانند فیزیک، شیمی و... و یک‌سری از دروس داریم مانند قرآن و عترت‌شناسی و... و خیال کردیم که این تربیت است درحالی‌که این تربیت نیست بلکه گسترده کردن تعلیم است، تربیت حقیقی یعنی پاک بودن خود معلم که وقتی سخن می‌گوید از دهان او نور خارج شود و این طهارت معلم را می‌طلبد. امام علی علیه‌السلام به فرزندش نامه‌ای نوشت که ما هم مخاطب این نامه هستیم چون ما هم فرزند ائمه علیهم‌السلام محسوب می‌شویم؛ پیغمبر(ص) فرمود «أَنَا وَ عَلِی أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّه» و شما می‌توانید فرزندان ما شوید و ما نیز این دعوت را پذیرفتیم لذا در این ایام که ایام سوگ و ماتم سالار شهیدان است ما ادعای خون‌خواهی حسین علیه‌السلام را داریم چون ما فرزند و ورثه آن حضرت هستیم. امام در نامه خود به فرزندش فرمودند: «معلم، امام است!» هر معلمی امام مأموم خود که شاگردانش هستند است، این معلم باید طوری طیب‌وطاهر باشد که شاگردانش بتوانند به قیام و قعود او اقتدا کنند و وجود او سراسر نور باشد، این تربیت در متن دین نهفته است. ما باید به‌دنبال این تربیت باشیم نه اینکه تعلیم را گسترش دهیم. این طیب‌وطاهر بودن معلم است که تعلیم را به تربیت برمی‌گرداند، اگر آموزش‌وپرورش به‌دنبال تحول است معنای حقیقی تحول همین است که معلمان در سطح خود، «امام» شوند. دو راه برای تعلیم وجود دارد؛ یک راه گوش و یک راه دل، اگر کسی بوی بد گناه را استشمام نمی‌کند این یعنی آموزش و تربیت او صرفاً در همین محدوده گوش بوده است و به دل او نفوذ نکرده است، این کار معلم است که دانش‌آموزان با دیدن معلم خود، به‌نحوی در طول سال‌های تحصیل رشد کنند که از انجام گناه بیزار باشند و بوی بد گناه را استشمام کنند که امیدواریم در تحقق این امر بیش‌ازپیش موفق باشید.