تغییر نقشه راه خصوصیسازی
طبق تصمیم اعضای هیأت واگذاری قرار است روش خصوصیسازی تغییر کند
یک هفته بعد از انتشار گزارش عملکرد 313شرکت دولتی که نشان میداد بخش زیادی از این شرکتها زیانده هستند روز دوشنبه هیأت واگذاری، فهرست جدید خصوصیسازی برای سال1401 را تصویب کرد. هنوز مشخص نیست تعداد شرکتهای قابل واگذاری چقدر است و کدامیک از شرکتهای دولتی در این فهرست هستند اما آنطور که عضو ناظر مجلس در هیأت واگذاری خبر داده قرار است شیوه جدیدی برای خصوصیسازی بهکار گرفته شود.
به گزارش همشهری، هفته قبل برای نخستین بار وزارت اقتصاد صورتهای مالی 313شرکت دولتی را در سامانه اطلاعات ناشران که با نام کدال شناخته میشود، منتشر کرد. بعد از انتشار این اطلاعات مشخص شد تعداد زیادی از شرکتهای دولتی زیانده هستند. بررسیهای اجمالی همشهری نشان میدهد زیان انباشته فقط 30شرکت دولتی به 25هزار میلیارد تومان میرسد؛ بهطور مثال مطابق صورتهای مالی منتشر شده زیان انباشته شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی 9هزار و 200میلیارد تومان و شرکت راهآهن 7هزار میلیارد تومان است. یا شرکتهایی مانند پشتیبانی امور دام و شرکت پست هر کدام یکهزار میلیارد تومان زیان انباشته دارند. بخش زیادی از این زیانها در طول چند سال گذشته ایجاد شده، درحالیکه برخی از این شرکتها در همین مدت در فهرست واگذاریها قرار داشتهاند اما به دلایلی یا واگذار نشده یا از فهرست خصوصیسازی حذف شدهاند.
بهنظر میرسد مقاومت مدیران دولتی بر سر واگذاری سهام این شرکتها و همچنین موانع ساختاری برای فروش سهام آنها، ازجمله نبود بخش خصوصی قدرتمند، مانع از واگذاری سهام شرکتهای دولتی شده است. در چنین شرایطی اما گویا رویکرد وزیر اقتصاد این است که بخشی از این شرکتها خصوصی شوند، بهنظر میرسد انتشار گزارش عملکرد شرکتهای دولتی نیز با همین هدف انجام شده است. بر همین اساس این هفته هیأت واگذاری با برگزاری نشستی فهرست جدید واگذاریها را تصویب کرد. گفته شده قرار است روش جدیدی نیز برای خصوصیسازی شرکتهای دولتی به اجرا در بیاید اما هنوز نام و تعداد شرکتهای قابل واگذاری مشخص نیست و روشن نیست روش جدید خصوصیسازی از چه الگویی تبعیت میکند.
فهرست جدید خصوصیسازی
آنطور که دیروز عضو ناظر مجلس در هیأت واگذاری بنگاههای دولتی خبر داد: جلسه هیأت واگذاری با حضور احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد برگزار شده و در این جلسه فهرست واگذاریها براساس یک روند جدید بسته شده است. احمد امیرآبادی فراهانی تأکید کرد: در این نشست یکبار دیگر فهرست شرکتهای واگذاری بررسی و مورد تجدیدنظر قرار گرفت و در ادامه بسیاری از شرکتهای دولتی و مقداری از اموال دولت در فهرست نهایی واگذاریها قرار گرفتند. او با بیان اینکه در واگذاریها تلاش شده تا در سالجاری هیچ شرکتی از فهرست نهایی هیأت واگذاری خارج نشود، گفت: همه اموال و داراییهای دولتی باید در فهرست باشد حتی اگر روند خصوصیسازی نسبت به آنها انجام نشود. او افزود: همچنین سازمان خصوصیسازی و وزیر اقتصاد بهعنوان نماینده دولت باید بر روند عملکرد آنها نظارت کند زیرا برخی از این شرکتها زیانده هستند و باید به سوددهی برسند. از هفتههای آینده موضوع واگذاری براساس یک روش جدید انجام خواهد شد.
برخی از شرکتهای قابل واگذاری
هنوز از فهرست و اسامی شرکتهایی که قرار است براساس مصوبه هیأت واگذاری در سالجاری واگذار شوند اطلاعاتی در دست نیست و تلاشهای روزنامه همشهری برای گفتوگو با مسئولان سازمان خصوصیسازی و اعضای هیأت واگذاری بینتیجه ماند اما اطلاعات دریافتی نشان میدهد در این فهرست نام شرکتهای ایران خودرو و سایپا که زیان انباشته آنها از مرز 100هزار میلیارد تومان هم عبور کرده نیز دیده میشود. وزارت صنعت از چند ماه پیش اعلام کرده؛ تصمیم دارد باقیمانده سهام دولت در 2شرکت بزرگ خودروساز را بفروشد و این موضوع حواشی زیادی در بازار سرمایه ایجاد کرده است. پیشتر سازمان خصوصی اعلام کرده بود چون سهام دولت در این دو شرکت بهدلیل دریافت وامهای بانکی در وثیقه بانک است، قابل واگذاری نیست. حالا اما بهنظر میرسد با مصوبه جدید هیأت واگذاری راه برای واگذاری سهام این سایپا و ایرانخودرو باز شده است. این موضوعی است که دیروز امیر آبادی فراهانی نیز آن را تأیید کرد و گفت:شرکتهایی ازجمله ایران خودرو و سایپا در فهرست واگذاریهای سال۱۴۰۱ قرار گرفتهاند؛ همچنین شرکتهایی مانند شرکت زیرساخت توسعه و نگهداری ورزشگاهها مانند شیرودی و مجموعه انقلاب، نیشکر هفتتپه از زیرمجموعه وزارت جهادکشاورزی و بسیاری دیگر از اموال و داراییهای دولتی در فهرست واگذاری سال1401 بهصورت قطعی قرار گرفتهاند.
همزمان با مطرح شدن این نامها برای واگذاری در سالجاری دیروز مدیرعامل بانک ملی نیز از واگذاری تمام شرکتهای متعلق به بانک ملی خبر دادو گفت:شرکتهایی متعلق به بانک ملی چه سودآور و چه غیرسودآور در فهرست فروش قرار گرفتهاند. محمدرضا فرزین گفت: فرایند فروش شرکتهای بانک ملی براساس زمانبندی و با توجه به شرایط بازار سرمایه پیش میرود و امیدواریم امسال شاهد فروش چند شرکت بزرگ این بانک باشیم.
تغییر روش واگذاری
یکی از موضوعاتی که در طول سالهای گذشته مورد اعتراض مقامات مسئول، مردم و همینطور کارشناسان بوده روش واگذاری بنگاههای اقتصادی است که در مواردی حتی به چالشهای اجتماعی منجر شده است؛ حالا آنطورکه عضو ناظر مجلس در هیأت واگذاری بنگاههای دولتی گفته است در جریان نشست هیأت واگذاری قرار شده روش واگذاریها نیز تغییر کند.او در اینباره گفت: مقام معظم رهبری در دیدار با کارگزاران نظام از روند واگذاریها ابراز نارضایتی کردند؛ بنابراین موضوع روند واگذاری اموال و داراییهای دولت در جلسه هیأت واگذاری مورد تجدیدنظر قرار گرفت. اکثریت اعضای هیأت واگذاری معتقدند، بسیاری از واگذاریها در سالهای اخیر روند درستی را نداشته و بیشتر خصوصیسازیها به سمت رد دیون دولت به سازمان تامین اجتماعی و سازمان بازنشستگی کشوری و لشکری و... پیش رفته است. نماینده مردم قم در مجلس ادامه داد: دولت در این سالها شرکتها را از زیرنظر وزارت اقتصاد یا نفت خارج کرده و به وزارتخانه دیگری سپرده است. براین اساس مقرر شد، رویه جدیدی برای واگذاریها در سالجاری پیشبینی شود تا واگذاریها بهصورت اصولی و حقیقی انجام شود.