ذره‌بین روی فهرست جدید ابربدهکاران بانکی

بانک مرکزی دیروز فهرست مقدماتی ابربدهکاران 14بانک را منتشر کرد، اما جزئیات اعلام شده بر پیچیدگی‌ها و ابهام‌ها افزود. به‌نظر می‌رسد در انتشار این فهرست قانون مصوب مجلس به درستی رعایت نشده است. فهرست منتشر شده نشان می‌دهد در پرداخت تسهیلات و دادن اعتبار به اشخاص حقوقی نوعی معاملات تو در تو صورت گرفته است؛ به‌گونه‌ای که برخی بانک‌ها به گروه‌های زیرمجموعه خودشان وام داده‌اند. نکته بسیار مبهم در پرداخت تسهیلات کلان بانکی، افشا نشدن میزان مطالبات معوق بانک‌هاست؛ طوری‌که هر بانک به سلیقه خودش نسبت به انتشار ریزتسهیلات و تعهدات مشتریان دانه‌درشت اقدام کرده است. 
به گزارش همشهری، دیروز بانک مرکزی فهرست مقدماتی مطالبات کلان 14بانک، شامل بانک‌های ملت، تجارت، اقتصاد نوین، سامان، ایران و ونزوئلا، سپه، پاسارگاد، پست بانک، کارآفرین، مهر ایران، رسالت، گردشگری، رفاه کارگران و کشاورزی را منتشر کرد که 2بانک قرض‌الحسنه رسالت و مهر ایران فاقد مطالبات کلان از مشتریان خود هستند. نکته مهم این است که بین فهرست بانک مرکزی، با فهرستی که پیش از این به دستور وزارت اقتصاد منتشر شده، در ارتباط با ابربدهکاران بانک‌های دولتی مغایرت دیده می‌شود. بانک مرکزی اعلام کرده در اجرای احکام تنظیمی تبصره 16قانون بودجه سال 1401کل کشور، آمار مقدماتی تسهیلات و تعهدات کلان (از بانک‌هایی که تاکنون دریافت شده) در پایان اسفندماه سال 1400منتشر می‌شود و اطلاعات منتشر شده تنها به منزله دریافت تسهیلات و تعهدات کلان از شبکه بانکی بوده و ایفا نشدن تعهدات یاد شده در ستون مانده اصل تسهیلات - بدهی غیرجاری، قابل مشاهده است. این در حالی است که برخی بانک‌ها در فهرست منتشر شده، ستون مانده اصل تسهیلات- بدهی غیرجاری را فاش نکرده‌اند. آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات کلان بانک مرکزی تأکید دارد منظور از تسهیلات و تعهدات کلان، مجموع خالص تسهیلات و تعهدات اعطایی یا ایجاد شده برای هر ذی‌نفع واحد است که میزان آن حداقل معادل 10درصد سرمایه پایه بانک تعیین شده است. البته در اطلاعیه بانک مرکزی آمده که اطلاعات اولیه است و اقدامات مقتضی در زمینه پایش و بهبود مستمر کیفیت آن در دست اقدام و پیگیری است و اطلاعات سایر بانک‌ها در آینده و به‌تدریج منتشر می‌شود.

قانون چه می‌گوید؟
قانون بودجه 1401تأکید دارد: ‌بانک مرکزی موظف است با استفاده از سامانه اطلاعاتی خود و عنداللزوم اطلاعات دریافتی از بانک‌ها براساس تعاریف و مصادیق تعیین شده در شورای پول و اعتبار، مانده تسهیلات و تعهدات کلان و میزان پرداختی و مانده تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط و میزان پرداختی هر یک از بانک‌ها را به تفکیک هر یک از اشخاص منتشر کند. یعنی نرخ سود، مدت بازپرداخت، دوره تنفس، وضعیت بازپرداخت شامل جاری، سررسید گذشته، معوق یا مشکوک‌الوصول، نوع و میزان وثیقه دریافت شده، در دسترس عموم قرار دهد و به‌صورت فصلی به‌روزرسانی کند. درصورت مقاومت بانک‌ها در ارسال تمام یا بخشی از اطلاعات در موعد مقرر، بانک متخلف به تشخیص بانک مرکزی محکوم خواهد شد.

فهرست 600هزار میلیارد تومانی
بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد مانده تسهیلات کلان 12بانکی که دیروز جزئیات مشتریان گیرنده تسهیلات بزرگ بالای 100میلیارد تومان منتشر شده، از 600هزار میلیارد تومان هم فراتر می‌رود که از این میزان سهم بانک پاسارگاد 26درصد، رفاه کارگران 16درصد و اقتصاد نوین، 15درصد برآورد شده است.