فضا
تقابل ضدماهواره‌ای در فضا
مهم‌ترین نگرانی از آزمایش‌های ضدماهواره‌ای در فضا ایجاد زباله‌های بسیار و آلوده کردن مدار است
ساسان شادمان‌منفرد - روزنامه‌نگار
دولت جو بایدن متعهد شده است که آزمایش‌های موشکی ضدماهواره‌ای مخرب در فضا انجام ندهد و از دیگر کشورها می‌خواهد که از این روش پیروی کنند. البته اگر کمی به جمله‌بندی دقت کنید، منظور آمریکایی این نیست که آزمایش‌هایی را در این راستا انجام نمی‌دهند، بلکه قول داده‌اند که مخرب نباشد که آن هم به‌طور حتم جای حرف و حدیث فراوان دارد.
به گزارش وب‌سایت اسپیس، کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهوری ایالات متحده، در پایگاه نیروی فضایی وندنبرگ در کالیفرنیا اعلام کرد که دولت می‌خواهد یک سابقه خوب برای رفتار مسئولانه در فضا ایجاد کند. اظهارات هریس چند ماه پس از آزمایش ضدماهواره روسی در نوامبر۲۰۲۱ عنوان شد که باعث ایجاد یک ابرزباله بزرگ شد که ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) را مجبور کرد کمی از مسیر خود خارج شود و البته این نخستین حادثه از این دست نبوده است؛ برای مثال در سال۲۰۱۳، یک ماهواره روسی مورد اصابت آوارهایی قرار گرفت که ۶سال قبل از آن توسط آزمایش ضدماهواره چینی ایجاد شده بود.
دفتر معاون رئیس‌جمهوری در ایمیلی در این خصوص اعلام کرد: «زباله‌های طولانی‌مدت ایجاد شده توسط این آزمایش‌ها اکنون ماهواره‌ها و سایر اشیای فضایی را که برای امنیت، منافع اقتصادی و علمی همه کشورها حیاتی هستند، تهدید می‌کند و خطر برای فضانوردان در فضا را افزایش می‌دهد. به‌طور کلی، این آزمایش‌ها پایداری بلندمدت فضای بیرونی را به خطر می‌اندازد و اکتشاف و استفاده از فضا توسط همه کشورها را دچار مشکل می‌کند.» هریس پیش‌تر نیز در مورد چنین آزمایشی صحبت کرده است. او در نشست دسامبر۲۰۲۱ شورای ملی فضایی (NSC) که ریاست آن را برعهده دارد، خاطرنشان کرد که فعالیت در فضا در حال رشد است و باید اقداماتی برای کاهش اثرات زباله‌های فضایی تا حد امکان انجام شود. معاون رئیس‌جمهوری آمریکا در نشست شورای امنیت ملی که تنها چند هفته پس از آزمایش ضدماهواره روسیه برگزار شد نیز گفت: «بدون هنجارهای روشن برای استفاده مسئولانه از فضا، ما در معرض خطر واقعی تهدیدات امنیت ملی و جهانی خود هستیم.» دولت جو بایدن یک چارچوب از اولویت‌های فضایی ایالات متحده را در دسامبر صادر کرد که تا حدی در مورد چگونگی برنامه‌ریزی آمریکا برای پیگیری منافع امنیت ملی خود در فضا صحبت می‌کند. در این چارچوب آمده است: «به‌عنوان بخشی از تقویت تضمین ماموریت فضایی، ایالات متحده از قابلیت‌ها و خدمات تجاری جدید فضایی برای برآوردن الزامات امنیت ملی استفاده خواهد کرد و ادغام قابلیت‌ها و فعالیت‌های فضایی امنیت ملی آمریکا با متحدان و شرکای خود را عمیق‌تر خواهد کرد. ایالات متحده همچنین از طریق دیپلماتیک با رقبای استراتژیک به‌منظور افزایش ثبات در فضای خارج از جو وارد تعامل خواهد شد.»
سابقه آزمایش‌های ضدماهواره‌ای
آبان‌ماه سال1400 بود که ماجرای آزمایش ضدماهواره روسیه، سروصدای بسیاری را در رسانه‌های غربی، خصوصا آمریکایی به‌پا کرد. در آن زمان فرماندهی نیروی فضایی آمریکا در بیانیه‌ای در این‌باره اعلام کرد که این موشک ضدماهواره پرتاب‌شده به‌وسیله روسیه به‌سوی یکی از ماهواره‌های خودش، باعث ایجاد ۱۵۰۰قطعه از خرده‌ریزهای مداری قابل‌ردیابی و احتمالا هزاران قطعه کوچک‌تر غیرقابل ردیابی شده است. با این حال باید به این نکته مهم اشاره کرد که روسیه نخستین کشوری نبوده است که آزمایش‌های ضدماهواره‌ای انجام می‌دهد. آمریکا نخستین آزمایش ضدماهواره‌ای را در سال۱۹۵۹، هنگامی که ماهواره‌های اندکی در مدار زمین قرار داشتند، انجام داد. روسیه در ماه آوریل2021 (فروردین1400) هم یک آزمایش دیگر موشکی ضدماهواره‌ای انجام داده بود. هند نیز در سال۲۰۱۹ یکی از ماهواره‌های خودش را در مدار پایینی زمین مورد هدف قرار داد و آن را با شلیک یک موشک زمین به فضا، متلاشی کرد. این آزمایش‌ها، پرسش‌هایی را درباره تداوم درازمدت عملیات فضایی ضروری برای فعالیت‌های تجاری از ارتباطات راه دور و پیش‌بینی هوا گرفته تا سرویس‌های مکان‌یابی ایجاد کرده است. موضوعی که بسیاری از کارشناسان آن را برای فضا بسیار خطرناک دانسته‌اند.
جنگ ستارگان
آمریکا بزرگ‌ترین برنامه فضایی را در دنیا به خود اختصاص داده است. آژانس‌ها و شرکت‌های فضایی متعدد در این کشور از جمله ناسا، برنامه‌های فراوانی را در فضا دنبال می‌کنند و به‌نظر می‌رسد که خود آمریکایی‌ها بیشترین تولیدکننده زباله در فضا باشند، اما همواره سعی دارند تا دیگران را در این خصوص مقصر جلوه دهند و از مسئولیت‌های خود شانه خالی کنند. این موضوع سابقه زیادی دارد و مربوط به یکی، دو دهه اخیر نمی‌شود. اگر کمی به گذشته بازگردیم به طرحی می‌رسیم به نام «جنگ ستارگان»؛ برنامه‌ای که جنگ سرد روی زمین را به خارج از جو برد و برنامه‌هایی را برای نظامی‌سازی فضا فراهم آورد. طرح «دفاع استراتژیک فضایی» آمریکا معروف به (S.D.I) یا همان جنگ ستارگان در تاریخ 23مارس1983 از سوی ریگان رئیس‌جمهوری وقت آمریکا اعلام شد. یکی از اهداف اصلی این طرح منهدم کردن موشک‌های بالستیک دشمن با استفاده از سلاح‌های لیزری بود. سلاح‌های پروژه جنگ ستارگان قادر بودند ماهواره‌های دشمن را که نسبت به موشک‌های بالستیک، اهداف ساده‌تری محسوب می‌شوند، هدف قرار داده و نابود کنند.
در همینه زمینه :