توهم مدیریتی ریشه تمام آسیب‌های اجتماعی

ابوالفضل ابوالفتحی‌قمی|کارشناس برنامه‌ریزی و امور شهری:

 شهردار آینده برای اداره شهر قطعا با چالش‌هایی روبه‌روست. ظاهرا در نظرسنجی مرکز آمار دانشگاه تهران معضل ترافیک در رده نخست چالش‌های شهردار آینده قلمداد شده و برای بررسی این موضوع باید بدانیم که علل بروز ترافیک چیست. یکی از دلایل اصلی آن می‌تواند عدم‌بارگذاری صحیح کاربری‌ها باشد. عدم‌تناظر بین شبکه و کاربری‌ها نیز یکی دیگر از مشکلات است. در این رابطه می‌شود به ناصحیح‌بودن روش استفاده از ماشین توسط ما تهرانی‌ها هم اشاره کرد. در این نظرسنجی آلودگی هوا در رده دوم این چالش‌هاست. می‌گویند ما الان بهترین بنزین را با توجه به توانایی‌های خودمان تولید می‌کنیم. یقینا چنین موضوعی صحت دارد،  اما اینکه شدت آن چقدر است،  اهمیت دارد. ضمن اینکه در یک تحلیلی گفته شده بود که بخش قابل توجهی‌ از آلودگی‌ها برای ماشین‌ها نیست و برای موتورسیکلت‌هاست. بعد بحث آلودگی‌های خانگی مطرح شده بود که مطمئنا این آلودگی‌ها در 6‌ماه نخست سال کمتر خواهد بود. بدون تردید این هم به‌عنوان یک عنصر آلودگی مطرح است.

یکی از دلایل اصلی آلودگی مسائل ناشی از سوخت است. حالا سوخت فسیلی را در هر چیزی می‌توان مثال زد. برای نمونه، سوختی که در کارخانه‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یا در کارخانه‌هایی که شن و ماسه تولید می‌کنند و به موازات آن آلودگی ایجاد می‌شود. دلیل دیگر آلودگی هوای تهران به ریزگردها هم برمی‌گردد که نمی‌توان از آن به سادگی گذشت. تهران در موقعیت خاصی قرار دارد که مسئله باد برای شهر بسیار مهم است. وزش باد آلودگی تهران را می‌برد و زمانی که باد نمی‌وزد،  باید بتوانیم راهکاری بیندیشیم. حالا در فصل زمستان آلودگی بیشتر و تابستان کمتر است. بنده به‌عنوان یک آدم نیمه‌‌متخصص معتقدم که بخشی از کریدورهای باد در تهران گرفته شده و همین موضوع،  مسئله‌ساز است. بلندمرتبه‌سازی یکی از دلایل آن است. الان بارگذاری که در غرب تهران صورت گرفته،  واقعا بارگذاری خیلی زیادی است؛ چه از نظر ارتفاع و چه از نظر کل بارگذاری. این آینده پایتخت را تهدید می‌کند. اگر در بلندمدت به این موضوع نگاه کنیم،  این بارگذاری‌ها مشکل بیشتری را از نظر حرکتی هوا ایجاد می‌کند. چون حرکت هوای تهران عمدتا از شمال‌غربی به جنوب‌شرقی است،  این مسئله تشدید می‌شود. در رده سوم آسیب ‌اجتماعی قرار دارد که معمولا وقتی صحبت از آسیب‌های اجتماعی می‌شود،  اغلب سراغ اعتیاد و این چیزها می‌رویم. اما من بر این باورم که ریشه تمام آسیب‌های اجتماعی در توهم مدیریتی بوده که ما از ابتدا داشته‌ایم. حالا این توهم مدیریتی را در سطوح مختلف ازجمله در سطح مسائل شهری داشته‌ایم. توهم مدیریتی در زمینه‌های مختلف تأثیر خود را گذاشته است. عناصری را که در جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی دخیل هستند، ما کمتر دخالت داده‌ایم. واقعیت این است که مدیریت همه‌جانبه شهری را کمتر ملاک نظر قرار داده‌ایم. اگر بخواهم به‌طور کلی از علت آسیب‌های اجتماعی بگویم،  همان توهم مدیریتی است. من این توهم مدیریتی را اینطور تعریف می‌کنم که ما مردم را ندیده‌‌ایم و نقش آنها را برجسته نکرده‌ایم. البته نه به زبان امروزی که از مردم‌واری صحبت می‌کنند ولی تکنوکرات‌ها می‌نشینند و کار می‌کنند. مردم‌واری به این منظور که مردم در صحنه باشند و نه در لحظات خاص و موقعیت خاص.