سقوط یک قهرمان

کارخانه لاستیک‌سازی کیان‌تایر که متخصص تولید تایرهای معدنی و دامپتراک کشور و برنده یازدهمین جایزه بین‌المللی کیفیت اروپا در سال1376 بود، در 21فروردین‌ماه1401 در 63سالگی تعطیل شد.
به‌گزارش همشهری، ورشکستگی و بحرانی شدن وضعیت کارخانه‌ها در 3دهه اخیر اقتصاد ایران به اتفاقی معمول و تکراری تبدیل شده است؛ مسائلی که چند سال پیش دامنگیر شرکت‌هایی نظیر هفت‌تپه، هپکو، آذراب، روغن نباتی جهان، صنایع نساجی و... شد و آنها را به بحران کشاند، حالا کار کارخانه لاستیک‌سازی کیان‌تایر را به پایان خط رسانده و آن را به فهرست کارخانه‌های ورشکسته و تعطیل اضافه کرده است.

ظهور و سقوط کیان‌تایر

اولین کارخانه تایرسازی ایران در سال1337 با سرمایه‌گذاری مشترک ایران و شرکت بی‌اف‌گودریچ آمریکا با ظرفیت اسمی 14هزار تن در سال به‌عنوان نخستین کارخانه تایرسازی خاورمیانه تأسیس شد. این شرکت در سال1354 با واگذاری سهام به‌صورت خصوصی درآمد و از همان سال تولید تایرهای رادیال نخی را آغاز کرد. در دی‌ماه1355 نام کارخانه از بی‌اف‌گودریچ به کیان‌تایر تغییر پیدا کرد.  در سال1358 پس از پیروزی انقلاب، تحت پوشش سازمان صنایع ملی ایران درآمد و با مدیران و کارشناسان ایرانی به فعالیت خود ادامه داد. این شرکت که به‌عنوان پیشکسوت کارخانه‌های تایرسازی در ایران شناخته می‌شود، در سال1371، ساخت دستگاه‌های تایرسازی را آغاز کرد و در سال1374 ظرفیت اسمی خطوط تولید آن با احتساب محصولات روکش به حدود 30هزار تن در سال رسید. سپس شکوفایی کارخانه کیان‌تایر ادامه داشت و در سال1376 موفق به دریافت یازدهمین جایزه بین‌المللی کیفیت اروپا شد، اما در سال1383 با واگذاری این شرکت از دولت به بخش خصوصی، امکان تمدید اعتبار گواهینامه میسر نشد. 
درنهایت در سال87 از سوی وزارت صنایع وقت مسئولیت اداره کارخانه از کارفرمای جدید سلب و به هیأت حمایت از صنایع واگذار و در ادامه کارخانه به‌دلیل بروز برخی مشکلات به‌مدت 10ماه تعطیل شد تا اینکه مدیرعامل وقت کیان‌تایر در خرداد1388 اعلام کرد: این کارخانه که به‌دلیل مشکلات اقتصادی تعطیل شده بود، مجدد راه‌اندازی شده است، اما پس‌ازاین راه‌اندازی هم مشکلات ادامه پیدا کرد و درنهایت در آذرماه99 بود که حکم ورشکستگی کارخانه صادر شد و کارخانه زیر نظر هیأت ورشکستگی قوه قضاییه قرار گرفت. اما این اقدام هم نتوانست مشکلات مالی آن را برطرف کند و عاقبت در 21فروردین‌ماه به‌دلیل تأمین نقدینگی و مواداولیه تصمیم به تعطیلی این واحد تولیدی گرفته شد.

چرا کیان‌تایر ورشکست شد؟
کارخانه لاستیک‌سازی کیان‌تایر که به‌نوعی بزرگ‌ترین تولیدکننده تایرهای معدنی و دامپتراک کشور محسوب می‌شد و تایرهای خودروهای نظامی و با اندازه‌های بزرگ و خاص را نیز تولید می‌کرد، به‌دلیل بلاتکلیفی مالکیت کارخانه و مشکلات مالی و مواداولیه، از چند روز پیش تعطیل شد و عملا کارگران آن بیکار شدند. این کارخانه در منطقه چهاردانگه استان تهران واقع شده و در دهه80 به بخش خصوصی واگذار شد. برخی مدعی هستند که خریدار به طمع اراضی ارزشمند این مجموعه، آن را در اختیار گرفته، اما درنهایت به‌دلیل بازپرداخت نشدن بدهی تسهیلات بانکی مالک جدید کارخانه به بانک‌های سپه و کشاورزی، این کارخانه از مالک خصوصی آن خلع ید شد و از چند سال پیش با مدیریت دولتی اداره می‌شد.  روزآمد نشدن تکنولوژی در صنایع ایران و کاهش قدرت رقابت‌پذیری آنها، دولتی بودن اقتصاد و فشار قیمت‌گذاری دستوری به صنایع، ناتوانی محصولات داخلی درمقایسه با کالاهای وارداتی و هزینه بالای تأمین سرمایه در گردش ریالی برای سرمایه‌گذاران اقتصاد ایران و... همگی از عواملی است که بسیاری از صنایع بزرگ و تاریخ‌ساز کشور را با مشکل مواجه کرده و در ادامه، بخشی از صنایع موجود را نیز به‌سمت شرایط بحرانی سوق می‌دهد.

کارگران بلاتکلیف

کارگران کارخانه کیان‌تایر هم مانند کارگران سایر کارخانه‌های واگذار شده مشکل‌دار، در جریان واگذاری شرکت به بخش خصوصی، به مالک جدید واگذار شدند و حالا بعد از تعطیلی شرکت بلاتکلیف هستند.  مسئول کانون شوراهای جنوب غرب استان تهران می‌گوید: کارخانه کیان‌تایر ۹۴۰کارگر دارد که سررسید قرارداد ۷۰۰نفر از آنها به اتمام رسیده و کارخانه فعلا تصمیمی به تمدید قرارداد آنها ندارد. علیرضا فتحی در گفت‌وگو با تسنیم ضمن تشریح مشکلات بخش کارگری از رئیس قوه‌قضاییه درخواست کرد تا رسیدگی به مشکلات کیان‌تایر را موردتوجه ویژه قرار دهد. فتحی با اشاره به اینکه در شرایط فعلی سرنوشت کیان‌تایر نیز مانند شرکت هپکو اراک یا هفت‌تپه شده است، افزود: خصوصی‌سازی‌های غیرمنطقی این واحد تولیدی را به سرنوشت بدی گرفتار کرده است.