آرامش نسبی در جنگل‌های ایران

سیدمحمد فخار- روزنامه‌نگار

 آتشی که دیروز به درختان پارک جنگلی میرزاکوچک‌خان آمل افتاد، اگرچه نخستین آتش‌سوزی سال1401 جنگل‌های شمال است، اما با توجه به شرایط جوی و بی‌احتیاطی‌ فراوان گردشگران، آخرین آن نخواهد بود. سال گذشته بالغ بر 10هزار هکتار از جنگل‌های کشور طعمه حریق شد و این روند امسال نیز ادامه خواهد یافت. بدین‌ترتیب با آغاز حریق‌های جنگلی، لزوم تجهیز هرچه سریع‌تر حافظان طبیعت یک ضرورت فوری است.
در آتش‌سوزی دیروز در بخشی از پارک جنگلی میرزاکوچک‌خان آمل یکی از قدیمی‌ترین و کهن‌ترین درختان پارک به‌طور کامل سوخت. زبانه‌های آتش این درخت تنومند با بیش از ۱۰۰سال عمر و ۲متر قطر را سوزاند و به درختان اطراف نیز سرایت کرد، اما با حضور سریع مأموران آتش‌نشانی و جنگلبانان، حریق سریع مهار شد.
از اصفهان نیز خبر رسید که ۲هکتار از مراتع و جنگل‌های این استان در تعطیلات سال نو در آتش سوخت. از این عدد، آنگونه که یگان حفاظت منابع طبیعی استان اصفهان خبر داد، ۲هکتار مرتع و جنگل با 1.8هکتار تاغزار به‌دلیل سهل‌انگاری گردشگران در آتش سوخت.

آغاز هشدارها در جنگل‌های هیرکانی
وزش بادهای گرم که طی سال‌های اخیر در جنگل‌های هیرکانی آغاز شده، امسال نیز از 12فروردین در جنگل‌های شمالی کلید خورد. هواشناسی مازندران با پیش‌بینی تقویت جریانات گرم جنوبی و افزایش چند درجه‌ای دمای هوا، نسبت به‌احتمال بروز آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی و جنگلی این استان نیز هشدار داد.
به‌گزارش همشهری، براساس این هشدار، زمان فعالیت این سامانه تا چهارشنبه هفته جاری اعلام شده و پیش‌بینی می‌شود که شرایط جوی مازندران طی این مدت علاوه بر افزایش ۶ تا ۱۲درجه‌ای دمای هوا، با وزش باد شدید گرم به‌ویژه در ارتفاعات همراه است که این امر خطر آتش‌سوزی در جنگل، مراتع و آسیب به سازه‌های کم مقاومت را به همراه خواهد داشت. در اطلاعیه هواشناسی مازندران ضمن توصیه به مردم نسبت به پرهیز از روشن کردن آتش در جنگل‌ها و مراتع یا اطمینان از خاموش شدن آن، نسبت به‌احتمال ریزش سنگ و سقوط بهمن در نتیجه گرمی هوا و ذوب شدن احتمالی برف هشدار داده شده است.

تأمین تجهیزات حفاظتی در فروردین
با توجه به شرایط محیط‌زیستی ایران که در مناطق گوناگون، اکوسیستم‌های متفاوتی دارد، هر منطقه به تجهیزات محافظتی خاص خود نیاز دارد. به‌گفته رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور تجهیزات مورد نیاز از تولیدات داخل از فروردین‌ماه ارائه خواهد شد.
به‌گزارش همشهری به نقل از مرکز اطلاع‌رسانی سازمان منابع طبیعی، مسعود منصور درباره ارائه تجهیزات جدید به نیروهای حفاظتی جنگل‌ها اعلام کرد: ارائه تجهیزات به‌طور مستمر ادامه دارد و سازمان هر 3ماه مجموعه‌ای از تجهیزات و امکانات حفاظتی را به استان‌ها ارسال کرده است. همین برنامه را در سال‌جاری داریم و همیشه هدف این بوده که نیروهای حفاظتی مجهز باشند؛ بنابراین تجهیزات مورد نیاز را مطرح کرده‌ایم و به شرکت‌های دانش‌بنیان نیز درخواست دادیم تا درخصوص تامین تجهیزات اطفای حریق مشارکت داشته باشند. تجهیزاتی که در داخل کشور نداریم نیز وارد می‌شود. وی با اشاره به اینکه سال‌جاری بخش اول تجهیزات در فروردین‌ماه توزیع می‌شود و بخش دوم آن نیز به مرور فراهم خواهد شد، گفت: این تجهیزات شامل موتورسیکلت است که در حوزه حفاظتی کارکرد و اهمیت بالایی دارد و بخش دیگری از این تجهیزات لباس‌هایی همچون کفش و کلاه ایمنی و لباس‌های مورد نیاز است که تمامی این محصولات تولید داخلی هستند و در بهترین کیفیت ارائه می‌شوند و مشکلی ندارند.
منصور ضمن بیان اینکه نیاز جدی به دمنده‌های اطفای حریق وجود دارد، گفت: بخشی از تجهیزات که بسیار حیاتی و موردنیاز است، فلکس‌بک‌های حمل آب است و امیدواریم که نمونه داخلی آن نیز تولید شود و مورد بعدی دمنده‌های اطفای حریق است که هم‌اکنون چند نمونه آن را تهیه کرده‌ایم که در بین ۳۳ اداره کل توزیع خواهد شد.

افزایش آتش‌سوزی در تابستان
امیرمسعود جلالی، مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت منابع طبیعی سازمان منابع طبیعی کشور نیز در گفت‌وگو با همشهری، اعلام کرد: در حوزه تامین تجهیزات سال1400 خرید بی‌سیم و شبکه رادیوی دیجیتال پیگیری و قرارداد آن منعقد شده و خرید موتورسیکلت برای گشت مأموران و تجهیزات انفرادی و گروهی در حال اجراست.
به‌گفته وی، با افزایش میزان بارندگی در فصل زمستان، پوشش گیاهی در جنگل‌ها افزایش می‌یابد و مستعد آتش‌سوزی می‌شوند. جلالی می‌گوید: وقتی پوشش گیاهی افزایش می‌یابد، میزان آتش‌سوزی هم زیاد می‌شود؛ چراکه یک ضلع آتش‌سوزی مواد سوختنی است که در عرصه منابع طبیعی، پوشش گیاهی مواد سوختنی محسوب می‌شود. از طرفی در حوزه زاگرس به‌دلیل بارندگی‌های سال 1400 که غالبا به‌صورت برف بوده در تابستان پیش‌رو مشکلات بیشتری را از نظر آتش‌سوزی عرصه‌های طبیعی خواهیم داشت. وقتی میزان بارندگی‌ها زیاد باشد، پوشش علوفه‌ای در فصل بهار افزایش زیادی خواهد یافت و وقتی که علوفه‌ها خشک می‌شوند تبدیل به یک ماده سوختنی بسیار خطرناک در طبیعت می‌شوند. برای پیشگیری از این آتش‌سوزی لازم است اقدامات فنی همچون چرای زودهنگام و مدیریت علوفه‌ها برای کاهش پوشش گیاهی و اقدامات بهداشتی در عرصه جنگلی انجام دهیم.
جلالی تصریح می‌کند: آمادگی لازم برای کنترل و پیشگیری از حریق را داریم و با ادارات هماهنگی‌های لازم را به عمل آورده‌ایم و دیده‌بان‌ها از اوایل سال جدید اعزام شده‌اند. همچنین دوره‌های آموزشی برای همیاران طبیعت که ۱۰۵هزار نفر هستند نیز برگزار شده است.