چرا کمک‌های تسلیحاتی غرب جنگ اوکراین را تشدید می‌کند؟

جرمی اسکاهیل؛ روزنامه‌نگار

آمریکا، بزرگ‌ترین فروشنده سلاح در جهان، یک گام جلوتر از دیگر اعضای ناتو، جریان انتقال تسلیحات به اوکراین را هدایت می‌کند. این درحالی است که دولت بایدن در برابر درخواست‌های مکرر اوکراین برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع برفراز این کشور مقاومت کرده است؛ چرا که نتیجه چنین اقدامی، وقوع یک جنگ تمام عیار بین بزرگ‌ترین قدرت‌های هسته‌ای جهان خواهد بود.
طی هفته‌های اخیر، کشورهای عضو ناتو و رسانه‌های بزرگ غربی تلاش کرده‌اند نقش غرب در ایجاد روندی را که به هجوم روسیه به اوکراین منتهی شده کم‌رنگ کنند. واقعیت اما این است که بیش از یک دهه است میان مسکو و واشنگتن در اوکراین یک جنگی نیابتی درگرفته است؛ جنگی که ممکن است در نهایت به نبردی تمام عیار میان روسیه و آمریکا تبدیل شود. اعضای ناتو به‌ویژه آمریکا باید از خود بپرسد که آیا اقداماتی که درحال حاضر انجام می‌دهند، به پایان خشونتی که علیه غیرنظامیان اوکراینی درگرفته، کمکی خواهد کرد؟
باراک اوباما در 2دوره ریاست‌جمهوری خود از ارسال تسلیحات برای اوکراین خودداری کرد، زیرا نگران بود این اقدام موجب تحریک خشم روسیه شود. حتی پس از وقایع سال2014 و الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه هم آمریکا این سیاست را در قبال اوکراین حفظ کرد و صرفا به ارائه کمک‌های اطلاعاتی و آموزشی اکتفا کرد. این سیاست با روی کار آمدن دونالد ترامپ تغییر کرد. واشنگتن کانالی نسبتا پایدار برای انتقال تسلیحات به اوکراین ایجاد کرد و این پشتیبانی تسلیحاتی به مرور به روندی ثابت و افزایشی تبدیل شد.
سپس در دوره جو بایدن، دولت آمریکا روند فروش تسلیحات و کمک‌های نظامی به اوکراین را افزایش داد. در نخستین سال ریاست‌جمهوری بایدن، او میزان کمک‌های نظامی آمریکا به اوکراین را 650میلیون دلار افزایش داد. با آغاز حمله، بسته 350میلیون دلاری تسلیحاتی به اوکراین ارسال شد. اکنون در واشنگتن حمایتی همه‌جانبه برای اختصاص بسته 13.5میلیارد دلاری نظامی، بشردوستانه و امدادی به اوکراین وجود دارد. تا پیش از این، عملیات انتقال سلاح به اوکراین ماه‌ها زمان نیاز داشت، اکنون اما در عرض چند روز این اقدام عملی می‌شود. دیگر کشورهای عضو یا غیرعضو ناتو هم ارسال سلاح به اوکراین را آغاز و یا روند انتقال را تسریع کرده‌اند. آلمان در اقدامی غیرمنتظره سیاست قدیمی عدم‌ارسال تسلیحات به مناطق درگیر جنگ را کنار گذاشت و نزدیک به 1500موشک دوش‌پردتا را روانه اوکراین کرده است. اتحادیه اروپا هم مقاومت خود را شکست و تعهدی نیم‌میلیارد دلاری برای ارسال سلاح به اوکراین داد.
با این‌همه، واقعیت این است که سرعت و شدت گرفتن روند انتقال تسلیحات و افزایش پشتیبانی اطلاعاتی می‌تواند عملیات نظامی گسترده در اوکراین را طولانی‌تر سازد. در این میان، ناتو هشدار داده که هر حمله‌ای به خطوط تامین تجهیزات و تسلیحات از سوی روسیه می‌تواند موجب استناد به بند 5 منشور ناتو شود و احتمال اقدام نظامی علیه روسیه را افزایش خواهد داد. روسیه هم که اعمال تحریم‌های غرب علیه خود را جنگ اقتصادی نامیده، هشدار داده است که دولت‌های ارسال‌کننده سلاح به اوکراین مسئول عواقبی خواهند بود که این اقدام به‌دنبال دارد.
تردیدی نیست که این سلاح‌ها به‌طور قطع به نیروهای اوکراینی در مقاومت علیه تهاجم روسیه کمک خواهند کرد، اما مسئله این است که این سلاح‌ها برای شکست دادن روسیه کافی نخواهند بود. درصورتی که روسیه بتواند شهرهای بزرگ اوکراین را تسخیر کند و یا حتی دولت این کشور را سرنگون سازد، از سلاح‌های وارد شده به اوکراین برای آغاز شورشی مسلحانه و جنگی فرسایشی استفاده خواهد شد. در این میان، نباید حضور عناصر وابسته به فاشیسم را در اوکراین نادیده گرفت؛ عناصری که تا گارد ملی اوکراین نفوذ کرده‌اند و حتی زیر سایه کمک به دولت اوکراین از کشورهای دیگر، خود را به اوکراین رسانده‌اند. در این وضعیت روانه شدن سیلی از تسلیحات نظامی به اوکراین می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری در آینده داشته باشد.
مشخص است که ناتو قرار نیست اعضای خود را اخراج کند و یا نیروها و تسلیحات خود را از کشورهای عضو بیرون ببرد. پوتین هم به این موضوع آگاه است، اما او آشکارا باور دارد درخواست او مبنی بر بی‌طرف ماندن اوکراین و تعهد این کشور درقبال نپیوستن به ناتو کاملا حقیقی و مشروع است. این حقیقتی است که تمامی تحلیلگران و منتقدان گسترش ناتو در هفته‌های اخیر بارها به آن اشاره کرده‌اند. این منتقدان به سخنان ویلیام برنز، رئیس سازمان جاسوسی آمریکا در دولت بایدن، استناد می‌کنند که گفته است: ورود اوکراین به ناتو مهم‌ترین خط قرمز همه نخبگان سیاسی روسیه است و نه فقط پوتین.
هرچند، تصمیم پوتین برای حمله به اوکراین، تهدیدی را که خود نسبت به آن ابراز نگرانی می‌کرد تشدید کرده است؛ زیرا آمریکا و ناتو میزان نیروهای خود را در اروپا در واکنش به حمله اخیر افزایش داده‌اند. تعداد نیروهای آمریکا در اروپا هم‌اکنون به حدود 100هزار نفر رسیده است. جنگ اخیر همچنین می‌تواند منطقه را مملو از مزدوران جنگی کند و حتی به انتقال سلاح از اوکراین به خارج از این کشور منجر شود. از سویی دیگر اقتصاد روسیه تحت تحریم‌های شدید اقتصادی قرار گرفته و خشم و نارضایتی در داخل روسیه درحال افزایش است. تمامی اینها حکایت از آن دارد که پوتین اشتباه محاسباتی بزرگی مرتکب شده است.
در واکنش به این اشتباه، اعضای ناتو و آمریکا تصمیماتی گرفته‌اند که در سال‌های آینده تبعات زیادی برای مردم اوکراین و جهان خواهند داشت. واقعیت غم‌انگیز این است درنهایت ادامه اقدامات آمریکا و ناتو به‌شدت گرفتن تنش‌ها میان روسیه و جامعه جهانی منجر خواهد شد و اگر قرار به توقف جنگ و جلوگیری از تشدید بحران آوارگی مردم اوکراین باشد، این مهم در شرایط کنونی تنها پس از ایجاد هزینه‌های جانی و مالی گزاف ممکن خواهد بود. در این شرایط، اگر گزینه جنگ جهانی را نادیده بگیریم، بحرانی بسیار عظیم‌تر و دردناک‌تر از بحران پناهجویان اوکراینی گریبان جهان را خواهد گرفت و در این میان تنها کسانی سود خواهند برد که امروز هم درحال سود بردن از جنگ میان اوکراین و روسیه هستند: تولیدکنندگان و فروشندگان سلاح.
منبع: اینترسپت